«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է քաղտեխնոլոգ Կարեն Քոչարյանը:
– Պարոն Քոչարյան, տեսակետ կա, որ մի քանի աղմկահարույց դատավարություններով իշխանությունը զբաղված կպահի մեդիան մինչև 2018-ի ապրիլ՝ Անդրիաս Ղուկասյան, Սամվել Բաբայան, Ժիրայր Սեֆիլյան, «Սասնա ծռերի» երկու խմբերը և Նորք-Մարաշի զինված խմբի դատավարությունը: Առհասարակ այսպիսի առատ դատավարության պայմաններում քաղաքական նոր օրակարգ հնարավո՞ր է:
– Կարծում եմ՝ նոր Ազգային ժողովն ամեն դեպքում նոր օրակարգ կձևավորի: Իբր ի՞նչ կա, որ ինչ էլ շեղեն դատավարություններով:
– Նկատի ունեմ 2018-ին ո՞վ է լինելու վարչապետ գլխավոր ինտրիգի մասով: Այս դիսկուրսը չի՞ շարունակվի:
– Կշարունակվի այս դիսկուրսը, բայց սա օրակարգ չէ, այլ ընդամենը քաղաքական գործիչների, լրագրողների, ժողովրդի անիմաստ հետաքրքրասիրություն: Ի՞նչ տարբերություն՝ ով կլինի, ի՞նչ է փոխվելու իրենց համար: Երբ իշխանական կլանները պայքարում են ապագա ձևաչափի համար՝ ինձ համար հասկանալի է, մնացածի հետաքրքրասիրությունն ինձ համար հասկանալի չէ:
– Ընդդիմադիր տարբեր քաղաքական ուժեր և գործիչներ խոսում են աշնանը քաղաքական պայքարը թեժացնելու մասին: Այդպիսի հնարավորություն չե՞ք տեսնում:
– Ես այս պահին չեմ տեսնում ընդդիմության որևէ ռեսուրս:
– Չէ՞ որ մարդկանց կյանքի որակը չի փոխվել, դժգոհությունները շարունակվում են: Ընդդիմությունը եթե օրակարգ ձևավորի, արդյոք հանրությունը չի՞ միանա:
– Կարծում եմ՝ իրական մի քանի օրակարգ պետք է ձևավորվի: Այսինքն՝ այն, ինչ խնդիր է, և այն, ինչ լուծման կարիք ունի, արտագաղթն ու դեմոգրաֆիական վիճակն է, Արցախի հարցն է, որը թեև ներքաղաքական չէ, այնուամենայնիվ, ամենալուրջ հարցերից է, և տնտեսության զարգացումը: Այլ օրակարգ չեմ կարծում, թե Հայաստանում կա կամ կարող է լինել:
– Պարոն Քոչարյան, իշխանության մի հատված կարծես թե աշխատանք է իրականացնում Սերժ Սարգսյանին վարչապետի պաշտոնում տեսնելու ուղղությամբ: Նկատո՞ւմ եք դա:
– Իշխանության տարբեր թևերի մոտ տարբեր բաներ եմ տեսնում, դա այլ խնդիր է: Ով ում դեմ ինչ է կիրառում, սեպտեմբերից ավելի ցայտուն կերևա, բայց այն, որ դեմոգրաֆիական խնդիրը որևէ մեկի դեմ, առավել ևս վարչապետի դեմ հնարավոր չէ բարձրացնել, այնպես չէ, որ դա պետք է գործիք դառնա, դա բոլորիս՝ իշխանություն-ընդդիմություն, մեծ-փոքր, կին-տղամարդ, պրոբլեմն է:
Նախաձեռնողը Ֆարմանյանն է, ինձ կհրավիրի՝ կմասնակցեմ, չի հրավիրի՝ չեմ մասնակցի:
– ՀՀԿ-ական պատգամավոր Սամվել Ֆարմանյանը ասում է, որ կառավարության գործունեության ցուցիչը պետք է լինեն ոչ թե տնտեսական աճի թվերը, այլ ժողովրդագրական տվյալները: Համամի՞տ եք արդյոք:
– Ինչ-որ առումով համամիտ եմ, ինչ-որ առումով՝ ոչ: Չի կարող կառավարության ցուցանիշը չլինել տնտեսականը, և ի վերջո՝ տնտեսականից է կախված դեմոգրաֆիականը: Դրանք այնքան փոխկապակցված են միմյանց, որ Հայաստանի առկա պայմաններում անիմաստ է առանձին դիտարկել այդ երկու հարցը:
– Կարծում եք՝ քաղաքական կամք կլինի՞:
– Լավ է ուշ, քան երբեք: Թող սկսեն, գուցե խելքի են եկել:
– Ընդդիմությունն ընդհանրապես օրակարգ ունի՞: Մի քանի գործիչներ խոսում են ԵՏՄ-ից դուրս գալու օրակարգի մասին, մյուս մասը զենք վերցնելու և ապստամբելու կոչեր է անում:
– Ես շատ եմ հարգում «Ելք»-ին, բայց կարծում եմ, որ այնպիսի արհեստական օրակարգ, ինչպիսին ԵՏՄ-ից դուրս գալն է, չի կարող լինել:
– Ընդդիմության մի հատված էլ ասում է՝ արտահամակարգային պայքար ենք սկսում, զենքով պայքարի կոչեր են անում: Այսպիսի կոչերը որքանո՞վ կարող են կենսունակ լինել Հայաստանում:
– Հայաստանի այսօրվա պայմաններում, ինչպես ասացի, ես չեմ տեսնում: Իսկ կոչեր են անում, թող անեն, ինչպես ռուսներն են ասում՝ флаг в руки, թող գնան անեն, փորձեն: Պարզապես 25 տարվա մեջ այդ ամենն այնքան ենք լսել, որ արդեն ծիծաղելի է՝ հատկապես, երբ Րաֆֆի Հովհաննիսյանն է ասում, ով կես միլիոն մարդ հավաքել, գնացել աղոթում էր, հիմա ինչի՞ մասին է ինքը խոսում:
Հայաստանում չկա որևէ քաղաքական ուժ ոչ իշխանության մեջ և ոչ էլ ընդդիմության, որ քաղաքական օրակարգ է ձևավորում:
– 2018-ին վարչապետի թեկնածուների հետ կապված իշխանության ներսում, կարծում եք, կլինի՞ լուրջ բախում:
– Բևեռներ շատ կան, կփորձեն: Պարզ է, որ դա լուծելու են մեկ-երկու հոգի, մնացածը փորձելու են այդտեղից առավելագույնը քաղել իրենց համար, կամ փորձել հասկանալ՝ ով է լինելու, որ փորձեն տեղավորվել նրա տակ, ինչպես սովորաբար լինում է իշխանական համակարգերում: Հիմա քաղաքական դաշտը նյարդային է ոչ թե նրա համար, որ լինելու է վարչապետ Կարեն Կարապետյանը կամ Սերժ Սարգսյանը, կամ Պողոս Պողոսյանը, այլ ստույգ չգիտեն՝ ով է լինելու, որ նրա տակ ճիշտ տեղավորվեն: Այս նյարդային վիճակը դրանից է:
– Ի՞նչ եք կարծում՝ Կարեն Կարապետյանը երկարաժամկե՞տ վարչապետ է, թե՞ խաղի կանոններ կփոխվեն ապրիլից:
– Ոչինչ չեմ կարող ասել: Միայն կարող եմ ասել, որ ցայտուն երևում է, որ որևէ պրոբլեմ այս մեկ տարվա մեջ Կարեն Կարապետյանի և Սերժ Սարգսյանի միջև չի եղել, նախնական պայմանավորվածություն որևէ կերպ որևէ մեկի կողմից չի խախտվել, և դա այնքան պարզ է երևում, այսինքն՝ ինչ մինչև այսօր իրար մեջ պայմանավորվել են, կատարել են:
– ՀՀԿ-ական տարբեր տրամաչափի գործիչներ ասում են, որ պայքարելու են, որպեսզի Սերժ Սարգսյանը մնա, որ նա պետք է լինի վարչապետ, որպեսզի ընդվզում չլինի և այլն: Սրանք ուղղորդվա՞ծ հայտարարություններ են:
– Ես կարծում եմ, որ դրանք ուղղորդված չեն, ավելին՝ համոզված եմ, որ ուղղորդված չեն: Համակարգը շատ լավ ներսից իմանալով՝ կարող եմ ասել, որ սա ինքնաբուխ սիրո արտահայտություն է:
