Աժ պետաիրավական հանձնաժողովի նախագահ Դավիթ Հարությունյանը հայտարարում է, որ Ընտրական օրենսգրքի բարեփոխումը թույլ է տալիս 2012 թվականին իրականացնել որակյալ ընտրություն: Այդ մասին նա հայտարարել է այսօր կայացած մամուլի ասուլիսում, և նույնիսկ փորձել ներկայացնել այն մեխանիզմները, որոնք ապահովելու են ընտրության այդ որակը:
Բայց արդյո՞ք Հայաստանում Ընտրական օրենսգիրքն էր, որ մեղմ ասած անորակ էր դարձնում մեր ընտրությունները: Արդյո՞ք Հայաստանի ընտրական օրենքը թույլատրում էր լցոնումները, ընդդիմության վստահված անձանց և դիտորդների ահաբեկումները: Արդյոք ընտրական օրենքն էր Լֆիկ Սամոյի, Նեմեց Ռուբոյի, Թոխմախի Մհերի, Չյոռնի Գագոյի և այլ հայտնի մականունավոր հեղինակությունների թիկնազորներին տալիս ընտրատեղամասերը, ըստ էության, «ասպատակելու» իրավունք, անգամ արտասահմանցի դիվանագետներին այդ ընտրատեղամասերից դուրս վտարելու իրավունք, ինչը եղել էր Մալաթիա-Սեբաստիայի ընտրատեղամասում քաղաքապետի ընտրության ժամանակ:
Հազիվ թե որևէ բանական մեկն ասի, թե այդ ամենը արտոնված էր ընտրական օրենսգրքով, կամ թե այդ ամենի դեմ պայքարի լծակներ Հայաստանի օրենսդրությունը չուներ: Նաև դժվար է ասել, որ Հայաստանի ընդդիմությունը երբևէ ունեցել է ընտրակեղծիքների ապացույցների բազայի անբավարարություն: Բայց այդ ապացույցները դատարաններում պարզապես անտեսվել են, փոխարենը դատարաններում հիմք են ընդունվել ոստիկանական ցուցումները և արդյունքում ճաղերի հետևում ոչ թե ընտրակեղծարարներն են հայտնվել, այլ հայտնվել են դրանց եմ պայքարելու փորձ անողները: Օրինակը` Պետրոս Մակեյանի դեպքը 2008 թվականի նախագահի ընտրությանը:
Հետևաբար, Հայաստանում որակյալ ընտրության համար հարկավոր է ոչ թե նոր ընտրական օրենք, այլ արդեն իսկ առկա օրենքի որակյալ կիրառում: Դրա համար պետք է քաղաքական կամք, կամ անկախ դատական համակարգ, ինչը ևս քաղաքական կամքի կարևորն օղակ է: Ի՞նչ կապ ունի, թե ինչ նոր լիազորություններով ես օժտում ընդդիմությանն ընտրական գործընթացում, եթե կարող է հայտնվել մի որևէ սափրագլուխ կամ սափրագլուխների մի ավազակախումբ, և սպառնալ, ահաբեկել, ծեծել, ջարդել, իսկ վերջում մնալ անպատիժ, իսկ եթե ծեծվողները շատ համը հանեն` պարզապես բանտարկել նրանց անհանդուրժողության` ծեծը չհանդուրժելու մեղադրանքով:
Ունի՞ արդյոք Հայաստանի իշխանությունն այդ ամենը թույլ չտալու քաղաքական կամք, շատ դժվար է ասել, որովհետև ընտրական օրենսդրության փոփոխությունները ամենևին էլ այդ կամքի դրսևորում չեն, այլ նույնիսկ հակառակը` եթե կա որակյալ ընտրության քաղաքական կամք, ապա ամենևին էլ պետք չէ բարեփոխում հայտարարել, այլ պետք է ընդամենը խոստանալ, պատասխանատվությամբ ասել, որ անգամ ներկայիս օրենսդրությամբ կանցկացնենք որակյալ ընտրություն: Սակայն կա մի հարց` պատրա՞ստ է արդյոք Հայաստանի իշխանությունը զիջել իր դիրքը, չլինել այլևս իշխանություն: Եթե այդ հարցի պատասխանն ունեք, ապա համարեք, որ ունեք նաև ընտրության հնարավոր որակի մասին հարցի պատասխանը:
