ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիան խոցեց ռուսական ՍՈւ-24 կործանիչը՝ այդ քայլով ցույց տալով Ռուսաստանին իր անհամաձայնությունը նրա կատարած ագրեսիայի նկատմամբ: Այդ միջադեպը ապտակ էր Ռուսաստանի նախագահ Պուտինին, ով սովոր է հաշվի չնստել ոչ ոքի հետ և շարունակ ագրեսիվ գործողություններ է կատարում՝ ընդգծելով ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի դիրքերի թուլությունը:
Կրեմլի գործողությունները Ղրիմում և Դոնբասում ոչ մի արգելքի չհանդիպեցին: Ամերիկյան ողջ զրահապատ տեխնիկան դուրս բերվեց Եվրոպայից: ՆԱՏՕ-ի և ամերիկյան զինուժը խեղճացած վիճակում էր: Թվում էր, թե ոչ մեկը չէր կարող խանգարել Կրեմլին անարգել իրագործել իր ծրագրերը: Նախագահ Օբաման նահանջել էր Սիրիայում իր «կարմիր գծերից»: Եթե Ռուսաստանը պատրաստվում էր մերթընդմերթ խախտել ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիայի սահմանը, ո՞վ պետք է նրան կանգնեցներ:
Թուրքիայի նախագահ Էրդողանին անհանգստացնում էին ոչ միայն իր երկրի օդային սահմանի խախտումները: Սուննի Թուրքիան վաղեմի հակամարտության մեջ էր Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադի հետ՝ հույսով, որ մի օր կազատվի իրեն սահմանակից շիաների սպառնալիքից: Եվ հանկարծ Ռուսաստանը գլխիվայր շրջեց իրերի դասավորությունը՝ ռազմական օգնություն ցուցաբերելով իր դաշնակից Ասադին: Ընդդիմությունը փախուստի դիմեց:
Ինքնաթիռի խոցումը հանարծակիի բերեց Ռուսաստանին. գազազած Պուտինը այն համարեց հարված թիկունքից: Թուրքիան և Ռուսաստանը խոր տնտեսական կապեր ունեին, գլխավորապես զբոսաշրջության և էներգետիկայի ոլորտում: Մոսկվան Թուրքիայից ներողություն էր պահանջում, ինչը համառորեն մերժում էր Թուրքիան: Պուտինը անմիջապես պատժամիջոցներ կիրառեց Թուրքիայի նկատմամբ:
Պուտինի ձեռքում այլ հաղթաթղթեր կային
Ռուսաստանը սկսեց աջակցել քրդական ուժերին, որոնք Թուրքիայի համար տևական ժամանակ է, ինչ սպառնալիք են: Թուրքիայի հարավային սահմանի մոտ քրդական այդ կիսաանկախ պետության ձևավորման հեռանկարը լցրեց Անկարայի համբերության բաժակը:
Այս շաբաթ Թուրքիան այևս չդիմացավ. Էրդողանը նամակ ուղարկեց Կրեմլ, որտեղ իր ափսոսանքն էր հայտնում միջադեպի կապակցությամբ: «Մենք չէինք ուզում և մտադիր չէինք խոցել այդ ինքնաթիռը»,- գրել է նա: Ցավակցություն հայտնելով օդաչուի ընտանիքին՝ Էրդողանը խնդրել է ներել իրենց:
Ու թեպետ Թուրքիան այժմ փորձում է այլ կերպ մեկնաբանել նամակի բովանդակությունը, որպեսզի փրկի իր դեմքն անհաջող խաղում, այնուամենայնիվ իրադարձությունների նման զարգացումը նշանակում է ամբողջական պարտություն: Այն փաստը, որ Էրդողանն իր նամակը ուղարկեց Brexit-ից անմիջապես հետո, պատահական չէ. Թուրքիան, որին վաղուց թույլ չեն տալիս միանալ տնտեսական միությանը, զգում է, թե ինչպես է ուժասպառ լինում ԵՄ-ն: Պուտինը վաղուց է ուզում թուլացնել արևմտյան ինստիտուտները: Հնարավոր է, որ Թուրքիան նաև Իրան-Սիրիա-Ռուսաստան միության ճնշմանն է ենթարկվում հարավում:
Ցանկացած դեպքում այս դրվագը նշանակում է հարավային թևում ամրացող Ռուսաստանի հանդեպ ՆԱՏՕ-ի դիրքերի թուլացում: Կրեմլը ապացուցեց, որ առաջինը չի զիջի, և պատրաստ է դիմակայել ցանկացած դժվարության, մինչև Արևմուտքը փոխի իր դիրքորոշումը:
Արևմուտքը պիտի հասկանա, որ սպասման խաղում ռուսները միշտ հաղթող դուրս կգան. դա նրանց գեներում է: Մոսկվայի վարքագծի վրա ազդելու միակ միջոցը ուժի կիրառումն է: Որքան էլ առաջադիմականների և ազատականների համար տհաճ լինի պատերազմին պատրաստվելը, դա միակ ելքն է պատերազմից խուսափելու, հատկապես երբ խոսքը Ռուսաստանի մասին է: