Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը կարծես մտնում է աշխուժացման հերթական փուլ:
Համենայնդեպս, կրկին հաճախակիանում են այդ թեմայով հանդիպումները, լինում են հեռախոսազանգեր, այցեր, պայմանավորվածություններ առաջիկայում հայ-ադրբեջանական բարձր մակարդակի հերթական հանդիպման համար, հնչում են հոռետեսական կանխատեսումներ, թե ուր որ է այս տարի բեկում կլինի կարգավորման մեջ:
Նախադեպերը հիմք են տալիս ենթադրելու, որ այս անգամ էլ վերջին պահին ինչ-որ բան չի լինելու այնպես, ինչպես պետք է, և «բեկումը» կրկին հետաձգվելու է, ու status quo-ն շարունակվելու է պահպանվել: Սակայն թվում է նաև, որ կա status quo-ն փոխելու համընդհանուր մի մոտեցում, որին նույնիսկ Հայաստանի իշխանությունն է կողմ: Բայց Հայաստանն, ըստ էության, կարգավորման ողջ գործընթացի ընթացքում առաջին անգամ լուրջ վերապահումներ ունի Մադրիդյան «նորացված» սկզբունքների վերաբերյալ, ինչը լավագույնս խաղարկում են Էդվարդ Նալբանդյանի և Շավարշ Քոչարյանի ադրբեջանցի հմուտ գործընկերները:
Եթե բոլորն են կողմ status quo-ի փոփոխությանը, բայց այն չի փոխվում, ուրեմն տարբերություն կա փոփոխության չափի կամ ձևի մասին պատկերացումներում: Եվ ըստ երևույթին, այդ տարբերությունը ոչ թե միայն հակամարտ կողմերի` Հայաստանի, Ղարաբաղի և Ադրբեջանի պատկերացումների մեջ է, այլ թերևս միջնորդ պետությունների` Ամերիկայի, Ռուսաստանի և Ֆրանսիայի, այլապես նրանք բավական ուժ ունեն կողմերին զանազան տեխնոլոգիաների միջոցով սեփական կարծիքը պարտադրելու համար:
Եթե նույնիսկ հակամարտության կողմերը համաձայնության գան կարգավորման սկզբունքների շուրջ, արդյո՞ք այժմ համընկնում են միջնորդ տերությունների մոտեցումներն ու շահը: Աշխուժացման հերթական փուլը կարող է հուշել, որ համընկնում են, ու դրա համար էլ միջնորդները աշխուժացրել են իրենց ջանքերը բեկում արձանագրելու ու առաջ անցնելու համար: Բայց աշխուժացման նախկին պարբերականություն էլ հուշում են, որ միշտ չէ, որ դրանք պայմանավորված են լինում միջնորդների միակարծությամբ: Հետևաբար, եթե նրանք աշխուժացնում են իրենց ջանքը, ապա պարտադիր չէ, որ մոտեցումները հարցին համընկնեն: Սակայն չկա որևէ երաշխիք, որ կարգավորման պարբերական աշխուժացումներն ունեն միևնույն տրամաբանությունը: Հետևաբար ամեն մի աշխուժացում կարող է լինել յուրովի և նոր, եթե նույնիսկ նախկին բոլորը եղել են միանման: Այնպես որ, ամեն մի այդպիսի փուլ կարող է իսկապես լինել վճռական և ճակատագրական: Կա՞, արդյոք, վճռականության և ճակատագրականության նախանշան այս փուլի համար: Ասելը դժվար է գործընթացի անբավարար հրապարակայնության պատճառով:
Այն, որ կա Ղարաբաղի հարցը կարգավորելու ցանկություն, այն, որ պարբերաբար այդ ցանկությունը մեծանում է թե՛ Ամերիկայի, թե՛ Ռուսաստանի, թե՛ Եվրոպայի մոտ` գրեթե անկասկած է, բայց տեսանելի ապագայում նկատելի չէ խնդիրը կարգավորելու այդ կողմերից որևէ մեկի ներուժը, առավել ևս` քանի դեռ նրանցից յուրաքանչյուրը կարգավորման մեջ հետապնդում է իր աշխարհաքաղաքական շահը: Պարզապես այդ շահն արդեն ենթադրում է ոչ միայն կարգավորում, այլ նաև պահանջում է աշխույժ մասնակցություն գործընթացին` «մեկ էլ տեսար կստացվի» սկզբունքով: Խնդիրն այն է, որ եթե չստացվի էլ կարգավորել, ապա գոնե կստացվի խանգարել, որ գոնե մյուս միջնորդների մոտ ոչինչ չստացվի:
