Հայաստանում այսօր գրեթե միայն ալարկոտ և ծույլ քաղաքական ուժերը, դրանց ալարկոտ ու ծույլ գործիչներն են, որ չեն հայհոյում ընդդիմությանը հասարակության շահը «դավաճանելու» և իշխանության հետ «գործարքի» գնալու համար: Դե իսկ քանի որ Հայաստանում «պղտոր ջրում ձուկ որսալ» որևէ ուժ երբեք չի ալարել, ուրեմն կարող ենք ասել, որ գրեթե բոլոր ուժերը, որոնք դուրս են Կոնգրես-իշխանություն գործընթացից, լծվել են Կոնգրեսի «դավաճանության» համար հայհոյելու գործին:
Հասկանալի է, մարդիկ կանգնել են մարգինալացվելու ռեալ վտանգի առաջ: Բայց նրանց, իհարկե, դա չի հուզում, այլ այն, որ մարգինալության այս փուլը կարող է խորհրդարանական մանդատներ արժենալ: Իսկ այդ մարդիկ արդեն երեք տարի է երազում էին, որ Սերժ Սարգսյանը Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հետ սուր հակադրության պատճառով դիմելու է իրենց օգնությանն ու փորձելու է իրենց տեղ տալով` հարվածել Լևոն Տեր-Պետրոսյանին: Հիմա այդ երազները փլուզվում են, քանի որ ինչ-ինչ շարժառիթներից ու հաշվարկներից ելնելով` Սերժ Սարգսյանն ու Լևոն Տեր-Պետրոսյանը որոշել են փոխադարձաբար ընդունելի կանոններով խաղ խաղալ: Ու մարգինալության «հավակնորդները» խառնվել են իրար:
Մի կողմ թողնենք հասարակության շահի հանդեպ Կոնգրեսի «դավաճանությունը»: Իրար խառնված մարգինալները թող այդ մասին իզուր չանհանգստանան. հասարակությունն ու Կոնգրեսը միմյանց հետ կնքել էին ինչ-որ հարցերի շուրջ համաձայնություն, միմյանց միջև էլ կպարզեն իրենց փոխհարաբերությունները և կորոշեն` ինչն ինչոց է: Հիմա պարզապես անդրադառնանք, թե ո՞ւր էին այդ ուժերը այն ժամանակ, երբ Կոնգրեսը հասարակության հետ միասին հայտնվել էր իշխող վարչակարգի դեմ կոշտ պայքարում: Ո՞ւր էր այդ ժամանակ ՀՅԴ-ն, ո՞ւր էր ՀՌԱԿ-ը, ո՞ւր էր Տիգրան Կարապետյանը, ո՞ւր էին բոլոր նրանք, ովքեր այդ ժամանակ լռելյայն հետևում էին, թե ինչպես են բանտարկվում Կոնգրեսի ակտիվիստները և համակիրները, ինչպես են ծեծվում, ինչպես են հալածվում, ինչպես են Մարտի 1-ին սպանում խաղաղ ցուցարարներին:
Ո՞ւր էին այդ բոլոր ուժերը: Թերևս միայն «Ժառանգության» պարագայում է, որ այդ հարցը հանվում է, որովհետև «Ժառանգությունն» այդ ընթացքում չունենալով Կոնգրեսի հետ միարժեք ներդաշնակ ուղեգիծ, այդուհանդերձ անմասն չէր մնում հանրային ակտիվ պայքարից: Հետևաբար, երբ այսօր Կոնգրեսի մարտավարության հետ կապված քննադատություն է հնչեցնում «Ժառանգությունը», հարցը, թե իսկ ո՞ւր էիք այն ժամանակ, ըստ էության, անտեղի է, անհիմն ու ավելորդ: Իսկ մնացյալ ուժերի դեպքում տալիս ենք այդ հարցը` «իսկ ո՞ւր էիք այն ժամանակ»:
Բայց պատասխան չենք ակնկալում, որովհետև թե՛ մենք, թե՛ հասարակությունը շատ լավ գիտենք, թե ուր էին` ծվարել էին իրենց տաքուկ անկյուններում. մեկը` խորհրդարանում, մյուսը` կուսակցական տարբեր գրասենյակներում, մամուլի ասուլիսների ակումբներում, որտեղ այն ժամանակ էլ Կոնգրեսին մեղադրում էին անհանդուրժողության և ագրեսիվության, երկիրն ապակայունացնելու փորձերի համար: Կոնգրեսի հետ իր հարաբերությունները հասարակությունը կպարզի առանց այդ նախկին իշխանական «ներքինիների» օգնության, և ինչպես էլ պարզի, միևնույն է, թող որևէ «ներքինի» հասարակության մասին չլինի այն արհամարհական կարծիքին, թե Կոնգրեսից հիասթափվող կամ հուսահատված որևէ քաղաքացի կարող է ինչ-որ հույսեր կապել «ներքինի» ուժերի հետ: