Ապրիլի 22-ին Մոսկվայում տեղի ունեցած հանդիպումը` Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների միջև, աննկատ անցավ: Այդ հանդիպումից Բաքու է ժամանում ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Թինա Քեյդենաուն, ով հետո լինելու է Թբիլիսիում, իսկ հետո էլ Հայաստանում: Իսկ Մոսկվայի հանդիպումից առաջ էլ տեղեկություն տարածվեց, որ առաջիկա օրերին Մինսկի խմբի համանախագահները այցելելու են Վաշինգտոն, որտեղ հանդիպում կլինի պետքարտուղար Հիլարի Քլիթոնի հետ: Եթե փորձենք հաշվել, թե այսպես կոչված ղարաբաղյան կարգավորման գործընթացի շրջանակում ինչ հաճախությամբ են տեղի ունենում հադիպումներն ու փոխայցերը, ապա ստեղծվում է ակտիվ պրոցեսի տպավորություն, բայց եթե փորձենք հաշվել, թե այդ ընթացքում ինչ նոր քայլեր են արձնագարվել, ինչ նոր դրսևորումներ, ինչ գործնական առաջընթաց, ապա տեսնում ենք, որ հրապարակային մակարդակում գրեթե ոչ մի էական բան չկա ասենք 2005-ի, կամ 2006-ի, կամ 2007-ի համեմատությամբ` երբ կողմերին ներկայացվեցին այսպես կոչված մադրիդյան սկզբունքները:
Եվ ահա թե ինչու ղարաբաղյան կարգավորում անվան առումով կիրառում ենք «այսպես կոչված ղարաբաղյան կարգավորում» ձևը: Այդ կարգավորումը հրապարակային մակարդակում կա, բայց կուլիսային դիվանագիտության առումով մենք կարծես թե գործ ունենք բոլորովին այլ իրականության հետ, որտեղ Ղարաբաղի հարցը ընդամենը մեկն է բազմաթիվ հարցերից, ու քանի դեռ հակամարտող կողմերը, և ամենակարևորը` Մինսկի խմբի համանախագահ պետությունները չեն գտել այդ հարցերի համալիրի շուրջ ընդհանուր եզրեր, ղարաբաղյան հակամարտության շուրջ ընդհանուր համաձայնությունը հեռու է լինելու: դատելով Մինսկի խմբի աշխատանքից, արդեն քանի տարի է, որ այդ խումբը վերածվել է Հարավային Կովկասի և մերձկովկասյան հարցերի քննարկման յուրօրինակ ֆորմատ երեք գերտերությունների` Ֆրանսիայի, ԱՄն և Ռուսաստանի մասնակցությամբ, և Ղարաբաղի հարցն էլ այդ երեքի համար հիանալի առիթ է պահպանելու այդ ֆորմատն ու նաև դրան մոտ չթողնելու որևէ այլ պետության կամ պետությունների միավորման, ինչպիսին ասենք ՄԱԿ կամ Եվրամիություն կամ ԵԽ: Իսկ Կովկասը այդ բոլորի համար էլ հանգուցային տարածաշրջան է, ու բոլորը կցանկանային ներգրավվել կովկասյան անցուդարձի անմիջական քննարկման շրջանակ:
Ահա թե ինչու Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների համար Ղարաբաղյան հարցը բավական կարևոր է պրոցեսի մեջ, քանի որ այն տալիս է ավելի լայն խնդիրներ լուծելու անցած Մինսկի ֆորմատը պահպանել, ու պահպանել նաև այլոց համար անձեռնմխելի: Այդ ամենի դեմ անխոհեմաբար դուրս եկավ Դմիտրի Մեդվեդևը, որը նախագահ դառնալուց հետո ակտիվորեն սկսեց ելքեր որոնել Ղարաբաղի հակամարտության գործում, հուսալով տնտեսական շահավետության հասնել Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում: Սակայն Մեդվեդևի այդ ջանքերն ակնհայտորեն առաջացրին Միացյալ Նահանգների և Ֆրանսիայի հակազդեցությունը, ինչի հետևանքով էլ ՌԴ նախագահի ջանքերը Հայաստանի ու Ադբեջանի միջև համաձայնություն կայացնել, մատնվում են անհաջողության:
Այսօր ոչ թե տարածաշրջանային հարցերն են Ղարաբաղի պրիզմայով դիտարկվում, այլ հակառակը, հետևաբար Ղարաբաղի հարցում ֆունդամենտալ լուծման հասնելու մեդվեդևյան ջանքերը անհաջողության են մատնվելու, քանի դեռ չկա ֆունդամենտալ ճեղքում ավելի լայն հարցերում: Հայաստանում թերևս արժե նկատի ունենալ այդ իրողությունը ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ տեսակետներ և մոտեցումներ ձևավորելու հարցում: Հայաստանից տվյալ իրավիճակում պահանջվում են մեսիջներ ոչ թե բուն Ղարաբաղյան հարցի, այլ առավել լայն հարցերի շրջանակի վերաբերյալ: Այսինքն, Հայաստանից պահանջվում է ասել, թե ինչ կարող ենք առաջարկել ավելի լայն իմաստով, ոչ թե միայն զուտ Ղարաբաղի կարգավորման այս կամ այն տարբերակի: Նեղ առաջարկները, ինչպիսին էլ դրանք լինեն, որևէ մեկին չեն հետաքրքրելու: Իսկ լայն առաջարկների համար հարկավոր է ունենալ ռեսուրսների լայն շրջանակ, որին ունակ է միայն ներքին լայն ազատություն ունեցող պետությունը: Իսկ պահը բավական հարմար է ազատության հարցը լուծելու համար, քանի դեռ Մինսկի խմբի ֆորմատում սրությամբ դրված չէ բուն Ղարաբաղի հարցը: Հայաստանին հարկ է լուծել ազատության, հետևաբար լայն առաջարկի հարցը, որպեսզի երբ հերթը հասնի բուն Ղարաբաղին, Հայաստանը լինի պատրաստ և շահեկան վիճակում:
