«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Հայաստանի զարգացման հիմնադրամի տնօրեն Արման Խաչատուրյանը:
– Պարոն Խաչատուրյան, կարո՞ղ եք ասել, թե հիմա կոնկրետ ինչ ծրագրեր են նախատեսվում իրականացնել Իրանի հետ:
– Տեղի է ունենում մեծ բովանդակային քննարկում՝ ռազմավարական ուղղությունների շրջանակներում: Իսկ ռեալ բովանդակային՝ ենթակառուցվածքներ, էներգետիկա, ծառայություններ, գյուղատնտեսություն, զբոսաշրջություն և այլ ծրագրերը նախատեսվում են քննարկել մեկ ամսից Թեհրանում, որտեղ հայ գործարարների մեծ պատվիրակություն է մեկնելու:
– Հայաստանն Իրանին ի՞նչ ծրագրերի կամ համագործակցության համար կարող է հետաքրքրել:
– Կան նոր ծագած իրողություններ, և առաջինն այն հեռանկարն է, որ Իրանի նկատմամբ պատժամիջոցները հանվելու են, ինչը նշանակում է հսկայական մուտքի հնարավորություն ոչ միայն հայաստանյան, այլ նաև ոչ հայկական ծագում ունեցող այն բոլոր ընկերությունների համար, որոնք կարող են օգտվել մեր գործարար միջավայրի հնարավորություններից՝ հիմնադրվելով Հայաստանում և սպասարկելով իրանական շուկայում: Երկրորդը՝ Հայաստանն Իրանի համար կարող է գործնական կամուրջ հանդիսանալ դեպի եվրոպական շուկաներ, քանի որ մենք եվրոպական շուկայի հետ ունենք գրեթե ազատ առևտրի ռեժիմ հայկական ծագմամբ 6400 ապրանքների համար: Մենք գտնվում ենք նաև ԵՏՄ շուկայում, որտեղ առանց մաքսատուրքերի հնարավորություն ունենք արտահանել ոչ միայն հայաստանյան ծագում ունեցող ապրանքատեսակներ, այլև կարող ենք ԵՏՄ շուկայից՝ մասնավորապես Ռուսաստանից, առանց մաքսատուրքերի արտադրական գործունեությունը կազմակերպելու համար հումք ներմուծել: Այսինքն՝ շահը երկկողմանի է, և դա հիմա պետք է կոնկրետ ձևաչափի, կոնկրետ բովանդակության և գործիքակազմի մեջ, որպեսզի այն դառնա իրականություն: Մեր պատվիրակությունը նոյեմբերին Իրանում իրանցի գործընկերների հետ կքննարկի կոնկրետ առարկայական ծրագրեր ո՛չ միայն առևտրային ռեժիմների ու բիզնես միջավայրի վերաբերյալ, այլ նաև կքննարկի առևտրի ու ներդրումների խթանման, ընդլայնման հնարավորությունները:
– Իրանցի գործարարները դժգոհեցին Հայաստանի մաքսային, հարկային պայմաններից: Այդ դեպքում ինչպե՞ս պետք է երկկողմանի ներդրումների ու բիզնեսի ընդլայնման ծրագրեր իրականացվեն:
– Մեր բիզնես միջավայրը շարունակ կատարելագործվում է, և այս ֆորումը համարենք նաև մեկ փորձ՝ լսելու մեր գործընկերների կարծիքները, լսելու նրանց խնդիրները, որպեսզի դրանց լուծումներ տրվեն:
– Հայաստանը Իրանի համար կարո՞ղ է դառնալ դեպի ԵՏՄ շուկա դուրս գալու համար տարանցիկ կամ միջնորդ երկիր:
– Այո՛, դարպաս ոչ միայն դեպի ԵՏՄ, այլ նաև դեպի եվրոպական շուկաներ:
– Իսկ Ռուսաստանն Իրանին չի՞ խանգարի Հայաստանի միջոցով դեպի Արևմուտք առևտրաշրջանառություն իրականացնել:
– Ինչպես արդեն նշեցի, 6400 հայկական ծագմամբ ապրանքատեսակներ ազատ մուտք ունեն դեպի ԵՄ շուկաներ: Հայաստանը, միևնույն ժամանակ, անդամ է ԵՏՄ-ին: Իսկ դա նշանակում է, որ Հայաստանն օգտվում է չորս ազատությունից՝ ապրանքատեսակների, ծառայությունների, կապիտալի և մարդկանց ազատ տեղաշարժի ազատություններից: Եվ հայաստանյան ծագում ունեցող ցանկացած ապրանքատեսակ ազատ և անարգել մուտք ունի ԵՏՄ շուկա:
– Դուք Իրանի հետ հարաբերությունների հեռանկարն այնպես գունավոր նկարագրեցիք, որ կարծես թե Հայաստանը շուտով վագրային թռիչքներով զարգանալու է:
– Ես ասացի, որ կա մեծ պոտենցիալ և մեծ հեռանկար, ու դրանցից մենք օգտվելու ենք, և դուք շատ շուտով դրա արդյունքները կտեսնեք:
– Իսկ ներքին սպառման համար Իրանից գազ ներկրելու, Իրան-Հայաստան երկաթգիծ կառուցելու կամ նավթավերամշակման գործարանի նման մեծ ծրագրերը քննարկվո՞ւմ են, թե՞ դրանք մեզ համար դեռ երազանք են մնում:
– Նոյեմբերի 9-10-ը ես ձեզ հրավիրում եմ մասնակցելու Թեհրանում կայանալիք բիզնես-համաժողովին, այնտեղ այդ բոլոր խնդիրները մեկ առ մեկ քնարկվելու են:
– Իրանը պատրա՞ստ է ներդրումներ կատարել այդ ծրագրերում, կամ Հայաստանը ունի՞ ներդրումների համար համապատասխան հնարավորություններ:
– Այո՛: Մենք ամեն ինչ անելու ենք, որ յուրաքանչյուր ծրագիր դառնա իրականություն:
