Tuesday, 19 03 2024
ՊԵԿ-ը փետրվարին 150 հարկ վճարողի մոտ արձանագրել է ՀԴՄ կիրառման կանոնների խախտում
Ուղիղ. Ազգային ժողովի հերթական նիստը
Դիլիջանի ոլորանները փակ են բեռնատարների համար
4 պատճառ, թե ինչու չարձագանքել Պուտինի վերընտրությանը
Սպասվում են ինտենսիվ տեղումներ
Եթե նախկինում հնարավոր էր ընտրություն կատարել, այսօր չկա այլընտրանք, քան Եվրոպան
Արսենյանը չի ճանաչում իր գրասենյակի մոտ պայթուցիկ տեղադրելու գործով կալանավորվածներին․ մանրամասներ. «Ժողովուրդ»
Հանրահավաքը կպառակտի՞, թե՞ կմիավորի. «Հրապարակ»
Ռուսները նախազգուշացնում են՝ գենոցիդ ենք անելու
Ինչ է քննարկվել ՔՊ խմբակցության փակ նիստում. «Հրապարակ»
«Ներքին գործերի նախարարությունը 89 հատ թանկարժեք ժամացույց է գնել. «Հրապարակ»
08:30
Live. «Առաջին լրատվական» տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոն
Մոտ 5 միլիոն դրամ՝ օրացույցների և օրագրերի համար․ ԱԺ անհիմն գնումները 2024-ի առաջին եռամսյակում. «Ժողովուրդ»
ՀՀ իշխանություններն իրականում չեն պատրաստվում խզել ՌԴ-ի հետ որեւէ միջպետական պայմանագիր. «Հրապարակ»
Փաշինյանը պաշտոնա՞նկ կանի Շիրակի մարզպետին. «Ժողովուրդ»
Նիկոլ Փաշինյանն ապահովագրում է իրեն Ա և Բ պլանների համա՞ր
Հանրապետության նախագահն ընդունել է ֆրանսիացի մտավորականների
Պուտինը ՌԴ նախագահի թեկնածուներին առաջարկել է համատեղ աշխատել
Եթովպիայում ՀՀ դեսպանն իր հավատարմագրերն է հանձնել երկրի նախագահին
Հայաստանի և Մալթայի ԱԳ նախարարությունների միջև անցկացվել են առաջին քաղաքական խորհրդակցությունները
Վարչապետը տիկնոջ հետ ներկա է գտնվել «…և նորից Գարուն» ներկայացմանը
00:07
Բայդենը Նեթանյահուին հայտնել է Իսրայելի ռազմական ծրագրերի վերաբերյալ մտահոգությունների մասին
Էրդողանը շնորհավորել է Պուտինին
00:03
ԱՄՆ-ն չի շնորհավորի Պուտինին ընտրություններում հաղթանակի կապակցությամբ
Եղանակային պայմանները ՀՀ ավտոճանապարհներին
Արա Աբրահամյանի ներկայացուցիչը 20-ամյա երիտասարդի է ծեծի ենթարկել
Փաշինյանը փոխզիջման օրինակ է ծառայում․ 31 գյուղի հեկտարները կվերադարձվե՞ն
Մեր քաղաքականությունն է թույլ չտալ պատերազմ. Նիկոլ Փաշինյանը Ոսկեպարում էր
ՌԴ նախագահի ընտրության բուն ինտրիգը նոր է սկսվում
Երթուղայինի վարորդը և կանգառում սպասող կինը հարվածներ են հասցրել միմյանց

Մեկ տարի առաջ․ Վահագն Հովնանյան․Հայաստանը կազինո չէ, ապրելու տեղ է

Արդեն տեղեկացրել էինք, որ այսօր երկարատև ու ծանր հիվանդությունից 83 տարեկան հասակում մահացել է ամերիկահայ գործարար, բարերար Վահագն Հովնանյանը:

«Առաջին լրատվական»ը ներկայացնում է 2014 թվականի սեպտեմբերի 30-ի Realpolitik հաղորդաշարի հարցազրույցը ամերիկահայ բարերար Վահագն Հովնանյանի հետ:

 – Օրեր առաջ Հայաստան-Սփյուռք համաժողովին էիք հրավիրված, ինչպիսի՞ տպավորություններ ունեք: Առաջին անգամ փորձ է արվում խթանել, պայմաններ ստեղծել, որպեսզի սփյուռքը Հայաստանն իր համար տուն դարձնի և յուրաքանչյուր սփյուռքահայ իր համար սեփականություն ունենա Հայաստանում: Կարծում եք` այս ձգտումները կարո՞ղ են արդյունավորվել և իսկապես առարկայական դառնալ մեզանում:

 – Նախևառաջ Հայաստանը պետք է հրապուրի իր բարքերով, իր ապրելակերպով, իր կառավարությամբ: Պետք է, որ Հայաստանը հրապուրի հայ ժողովրդին: Բոլորն էլ կարոտում են, բոլորն էլ փափագում են այստեղ գալ: Ոչ թե գան երկու շաբաթ մնան և ասեն, որ իրենց պարտքը տվեցին, այլ գան այստեղ ապրեն հայերի հետ, հայկական գանձերը վայելեն:

 – Հայաստանում ապրելը որքանո՞վ է շահավետ, և արդյո՞ք շահավետ լինելը կարևոր է սփյուռքահայերին Հայաստան բերելու համար, որովհետև միայն զմայլվել Արարատի, եկեղեցիների գեղեցկությամբ բավարար չէ սփյուռքահայի կամ որևէ գործարարի համար:

– Հայաստանը դրամ վաստակելու արագ վայր չէ: Հայաստան պետք է գալ, հիմնել և սկսել կամաց-կամաց աշխատել: Պետք է հեռուն նայել, ոչ թե արագորեն գան դրամ վաստակեն ու փախնեն: Հայաստանը ապրելու, վայելելու տեղ է, սքանչելի երկիր է: Հայաստանի ամեն անկյուն դրախտ է:

– Փոքր բիզնեսի հետ կապված Դուք վերջերս կարծիք էիք հայտնել` ասելով, որ Հայաստանում փոքր բիզնեսը զարգացած չէ, և դա բացասական էիք գնահատել: «Փոքրիկ խանութներին պետք է ամեն տեսակի առիթներ տան, իսկ այն մարդիկ ովքեր գուքան ու հարքերը կգանձեն, կարծես թե կուզեն մեր վերջին կաթիլ արյունն ալ առնել: Այնպես արեք, որ մարդիկ աշխատեն: Կարծես թե այդ հարկայինի մարդիկ նստած են և կկասկածեն բոլորի վրա»,- ասել եք Դուք:

 – Ձեր կարդացածը նորից կարող եմ կրկնել: Երկրի ամենամեծ ուժը միջին խավն է, ոչ թե հարուստ խավը: Հարուստ խավը ահավոր ծավալներ ունի ներդրումներ անելու համար, բայց փոքր բիզնեսմենի համար դա իր ապրուստն է՝ պետք է զարգացնի, մեծացնի, չի մտածում` աշխատածս տանեմ Շվեյցարիայի բանկերում դնեմ: Ես տեսա, որ դրանց ծիլերը դեռ բողբողջ չդարձած մաքրում են:

 – Դուք այն եզակի սփյուռքահայ գործիչներից եք, որ իշխանությունների հետ ունի ուղղակի շփումներ և հարաբերություններ: Իշխանության թե նախկին, թե ներկա շատ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ ցանկանում են Ձեզ հետ շփվել, խորհուրդներ հարցնել` որպես հմուտ գործարարի: Գիտեմ, որ Դուք հանդիպել եք վարչապետի հետ և նրա 100 օրվա գործունեությունը չգնահատեցիք, հիմա կարո՞ղ եք արդեն գնահատել և ինչպե՞ս եք գնահատում:

 – Ես իր մեջ այն ոգին տեսա, որ ուզում է օգնել իր հայրենիքին: Երկու-երեք հարցեր դրեցի, շատ զգուշորեն հետևեց դրանց և մինչև հիմա էլ հետևում է, որ սկսի այդ գործերը: Այդ ձգտումն ունի, ուզում է օգնել: Վստահ եմ, որ ես չպետք է իրեն ձգեմ, որ ինքը չմոռանա: Ինչ որ անենք, որ քարն էլ այստեղից այնտեղ տանենք` Հայաստանի համար շահ է: Պետք է այդ ձգտումն ունենան, որ օգնեն բիզնեսներին, առանց բիզնեսի մենք ոչ մի տեղ չենք կարող գնալ, կմնանք այն տեղում, որտեղ հիմա ենք: Վստահ եմ, որ ինքը կհետևի այն ամենին, ինչը որ ցույց տվեցի: Ցույց տվեցի, որ փոքրիկ Հայաստան ենք ուզում կառուցել, մի պատմական Հայաստան՝ քրիստոնեության օրրանը: Այսօր 2 մլրդ քրիստոնյա կա, գոնե մեզ բարեկամ լինեն, գան տեսնեն, թե մենք այս փոքրիկ երկրում քանի հազար եկեղեցի ենք կառուցել քրիստոնեությունը առաջ տանելու համար: Հուսով ենք, որ դա կարող ենք առաջ տանել` տուրիզմը զարգացնելու համար:

 – Դուք օրինակ եք նաև շատ սփյուռքահայ գործարարների համար, ովքեր փորձեցին, ներդրումներ արեցին, կորցրեցին այդ ներդրումները տարբեր հովանավորների պատճառով: Տարբեր իշխանավորներ մարդկանց ուղղակի ունեզրկեցին, և նրանք ստպված եղան հեռանալ Հայաստանից: Չե՞ք ափսոսում, որ այդ մարդիկ շատ չեն, հաջողություն չունեցան, որովհետև նրանք չունեին իշխանությունների հետ ունեցած Ձեր կապերը:

 – Ոչ, ոչ, ես կապեր չունեի, ես եկա այստեղ և առաջին բանը որ արեցի՝ վարձեցի ամենալավ փաստաբանին, հաշվապահին և նրանց խորհրդով սկսեցի աշխատել: Չպետք է սրտով գաս Հայաստան, այլ հստակ կանոններով առաջնորդվես: Եթե չկարողացան հաջողության հասնել, չպետք է Հայաստանին մեղադրել: Դա Հայաստանի մեղքը չէ, ամեն երկրում էլ խաբեբաներ կան, ովքեր փողերը հավաքում ու փախչում են: Ամեն տեղում էլ կա, եթե զգուշ չես: Միայն կարող եմ ասել, որ այնքան վատն էր բիզնեսը, որ հաճախորդ չունեին և այլն, և այլն: Դա ամեն տեղ էլ պատահում է: ԱՄՆ-ում ամեն 3-4 տարին մեկ անկում է լինում, հետո բարձրանում: Այդ ելևէջները ստեղծվել են բիզնեսի համար:

– Հայաստանն ունի իր առանձնահատկությունները, և Դուք դրա մասին շատ եք խոսել: Օլիգարխիան համարում եք Հայաստանի գլխավոր արատներից մեկը: Ի՞նչ անել, որպեսզի օլիգարխիան, որը հարուստի ու քաղաքականության մերձեցումն է, որը թույլ չի տալիս տնտեսությանն առաջ շարժվել, վերանա: Ինչպե՞ս գլխատել օլիգարխիան:

 – Եթե իրենք չանեն, ապա իրենց զավակները, թոռները այդ փողն օգտագործելու են Հայաստանի համար, որպեսզի իրենց հոր ու պապի անունը ավելի մեծ դարձնեն:

– Բայց Հայաստանը այդքան ժամանակ ու ռեսուրս չունի: Մենք իրավունք ունե՞նք այդքան շռայլ լինել ժամանակի հետ:

 – Կարևորը առաջին սերունդի սկսելն է: Նրանք կարող են համալսարաններ, համալիրներ կառուցել իրենց անուններով:

 – Այսինքն` մենք օլիգարխների դեմ պայքարելու կարիք չունե՞նք:

 – Ինչպես պետք է պայքարենք՝ համոզելով:

– Օրինակ՝ Ռուսաստանում այն օլիգարխները, ովքեր հակառակ էին իշխանություններին, բանտարկվեցին: Նրանց ունեցվածքը բաշխվեց այլոց միջև: Գուցե ավելի վիրահատական միջոցներով է պետք պայքարել:

 – Ես սպասում եմ, որ նրանք իրենց գրպանները կբացեն և կսկսեն օգնել այս հայրենիքի առաջ գնալուն: Առանց դրամի այս երկիրը առաջ չի գնա:

– Բայց Հայաստանը լավ շուկա չէ մեծ գումարներ վաստակելու համար և շատ արագ հարստանալու մի ձև կա՝ գողանալ: Այլապես այդ մեծահարուստները որտեղից են կարողացել հայթաթել այդքան մեծ գումարներ առանց գողանալու:

 – Ես գողանալու մասին չեմ կարող ասել, որովհետև ականատես չեմ: Եթե դիզել են այդ հարստությունը, ուրեմն բրավո իրենց, որ սկսել են շուկայի մեջ դնել: Ես ավելի լավ ձևով եմ մոտենում: Աստված թող տա իրենց այն մտածողությունը, որ սա իրենց երկիրն էլ է:

 – Հայաստանում քաղաքական զարգացումներ են, և ես վստահ եմ, որ Դուք հետևում եք սահմանադրական փոփոխությունների այն հայեցակարգին, որն արդեն դրվել է շրջանառության մեջ: Դուք ի՞նչ վերաբերմունք ունեք: Կարծո՞ւմ եք, որ այդ փոփոխությունները պետք է լինեն և Հայաստանը ավելի ժողովրդավարական երկիր դառնալու համար պետք է անցնի խորհրդարանական կառավարման ձևի:

 – Շատ արագ-արագ մեր ապրելու ձևը չպետք է փոխել: Մենք գիտենք, որ 4-5 տարին մեկ նախագահ ընտրելու համակարգը աշխատել է շատ երկրներում, ուրեմն եկեք չփոխենք, դա ժամանակի կորուստ է: Ինչ որ ունենք, եկեք դա օգտագործենք: Այդ կերպ ենք մենք ապրել սովորելու:

– Կարո՞ղ ենք ասել, որ Դուք դեմ եք սահմանադրական բարեփոխումներին:

 – Ես դեմ չեմ, բայց չեմ ուզում, որ փոփոխություններ անենք: Տուն, որ սարքում ես, եթե ամեն անգամ միտքդ փոխես, ապա դրա կառուցումը չի ավարտվի:

– Իսկ ինչպե՞ս եք վերաբերվում քաղաքական դաշտի այն խաղացողներին, որոնք այսօր կան: Մի կողմից` իշխանություն, մյուս կողմից` ոչ իշխանական ուժեր: Օրինակ՝ Գագիկ Ծառուկյանը հարուստ մարդ է և քաղաքականության մեջ ունի հսկա կուսակցություն, Հայաստանում փոփոխություններ բերելու ներուժ: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն քաղաքական ուժերին, որոնք համախմբվել են ԲՀԿ կողքին:

– Ես կարծում եմ, որ մենք ամեն կերպ կտոր-կտոր ենք եղել: Այս տարբեր-տարբեր կուսակցությունները մեզ ոչ մի տեղ չեն հասցնի: Մենք երբեք միաբան չենք եղել: Տաս կազմակերպություն ունենալը միաբանություն չէ, սա իրար կտրտել է, մեկը մյուսի տակ օճառ գցել է: Ով էլ որ լինի` երկու հատը շատ լավ է, որովհետև դա պայքար է:

– Իսկ ինչպե՞ս եք վերաբերվում օլիգարխների քաղաքականության մեջ լինելուն: Բիզնեսի ու քաղաքականության սերտաճումը արդյոք վտանգավոր չէ՞ երկրի բնական զարգացման համար:

– Դա վտանգավոր է: Երբ որ այդքան մոտ են հայրենիքի համար դրամ ծախսելուն, արդեն հեռվից հոտը զգում ես, ինչը շատ տգեղ է: Պետք է ազատ կերպով այդ գործերը բաժանեն տարբեր ընկերությունների միջև, որպեսզի բոլորն էլ կարողանան աշխատել:

– ԱՄՆ-ի քաղաքականությանը այդքան մոտ լինելով հանդերձ՝ այսօր Հայաստանն իրեն դաշնակից է ընտրել Ռուսաստանին և նրան է հանձնել իր անվտանգությունը, Դուք Հայաստանում եք եղել նաև այն սուր իրավիճակներում, որի ականատեսն ենք եղել ամիսներ առաջ օգոստոս ամսին: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում աշխարհաքաղաքական այն նոր իրողություններին, որին աշխարհն այսօր ականատես է:

– Պետք է զգուշ լինենք, որ այդ օրին չհասնենք՝ ընկնենք այս կողմ, այն կողմ: Պետք է ազատ մնանք ու ազատ մեծանանք, ազատության համը առնենք:

– Մի քանի օր առաջ ՀՀ նախագահը ՄԱԿ-ի ամբիոնից գրողի ծոցը ուղարկեց արձանագրությունները չվավերացնելու թուրքական իշխանությունների քաղաքականությունը: Ի դեպ, հայ-թուրքական արձանագրություններին Դուք էլ էիք կողմ և ջատագով, որպեսզի սահմանը բացվի:

– Միշտ կողմ եմ եղել: Մենք այդ ժողովրդի հետ պետք է հարևան լինենք: Պետք է բացեն դռները, որ մենք սկսեն հարաբերվել:

 – Բայց այն նախապայմանները, որ մեր առաջ դնում են թուրքերն ու ադրբեջանցիները, մենք չենք կարող ընկրկել և ծնկի գալ: Ի՞նչ անել այդ դեպքում:

– Ես միայն մեկ բան գիտեմ, որ հսկա արտադրող երկիր է և մեզ կարող է ծովի մեջ խորտակել, բայց վախը մահ է: Պետք է խելացիորեն մոտենանք իրենց, խելացի ընդունենք իրենց հետ դռներ բացելը: Այս պատերազմները մարդկային ոչ մի խնդիր չեն կարող լուծել: Եկեք զոհ չլինենք, եկեք համեստ լինենք ու համեստությամբ փորձենք լուծել ապագայի խնդիրները: Շատ դժվար է բանտի մեջ մեծանալը:

 – Սփյուռքը դեմ է հայ-թուրքական հարաբերություններին, դեմ է, որ այս պայմաններով հարաբերություններ կառուցվեն, բայց մյուս կողմից` Հայաստանը տնտեսական լրջագույն խնդիրներ ունի, որոնք պայմանավորված են նաև այդ սահմանի փակ լինելու հետ: Կարծես մի կողմից ունենք սփյուռքի անհամաձայնություն, մյուս կողմից` ունենք ներքին դժկամություն Թուրքիայի հետ հարաբերություններ հաստատելու համար:

– Տարբեր տեղերում տարբեր մտածողություն կա, բայց մենք պետք է մեր օրակագը ձևավորենք, թե ինչպես պետք է ապրենք մեր հարևանների հետ: Ճիշտ է, իրենք հողերն են ետ ուզում, բայց մենք հողերի կարիք չունենք, այստեղ այնքան տեղ կա, որ կարող ենք մինչև 10 մլն մարդ բնակեցնել: Պետք է գոնե փոքրիկ երկրներում առանձնահատուկ լինել:

– Հայոց ցեղասպանության պահանջատերը սփյո՞ւռքն է, թե՞ Հայաստանը, որովհետև սփյուռքը այդպիսի մանդատ չի տվել Հայաստանին:

– Հայաստանը շատ խելացի ձևով առաջին օրերին ասաց, որ մենք հողային պահանջ չունենք: Բայց սփյուռքի պահանջը իրենց հողերն են, իրենց ամենամեծ հարստությունները կողոպտեցին: Նրանք ամենաառաջին մեծահարուստներն էին Թուրքիայում: Մենք էլ Հայաստանում ունենք նոր մեծահարուստներ և նրանց հետ պետք է ամեն կերպ խոսենք, համոզենք, որ այդ փողերը բանկերում դնեն և դրամ տան ժողովրդին, որպեսզի կարողանան աշխատել:

– Արամ կաթողիկոսը հանդես եկավ Հայաստան-Սփյուռք համաժողովին, և Սիսի կաթողիկոսությունը պահանջելու խնդիր դրեց Թուրքիայի իշխանությունների առաջ: Նույն օրերին Դեյր Էր Զորի Սրբոց Նահատակաց եկեղեցին պայթեցվեց «Իսլամական պետության» կողմից:

– Դա իրենց արձագանքն էր, Թուրքիան արթուն կառավարություն է: Իրենք էլ են մարդ: Մենք էլ մի կերպ պետք է կարողանանք շահագործել իրենց մեծությունը:

– Մերձավոր Արևելքի այս խմորումներին ինչպե՞ս եք վերաբերվում:

– Կարծում եմ, որ արաբական երկրների անմիաբանության պատճառով են, որ այսօր պատժվում են: Աշխարհի ամենահարուստ երկրներն են, բայց իրար են վնասում: Ամեն օր նոր իսլամական խումբ է հայտնվում:

Բաժիններ
Ուղիղ
Լրահոս
Որոնում