Tuesday, 19 03 2024
13:00
«Եթե խաղաղություն ենք ուզում, պետք է պատրաստվենք պատերազմի»․ Շառլ Միշելի հոդվածը
Տեղի է ունեցել ՀՀ վարչապետի և ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի առանձնազրույցը
«Տաշիր» առևտրի կենտրոնը մասնակի փակվել է
Տրոլեյբուսը հայտնվել է խրամուղում. շինարարը կտուգանվի
8 բեռնատարից 7-ի մեջ հայտնաբերվել է մաքսային հսկողությունից թաքցված 7500 տուփ ծխախոտ
Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորել է Վլադիմիր Պուտինին նախագահի պաշտոնում վերընտրվելու առիթով
Ուղիղ. Նիկոլ Փաշինյանի և Ենս Ստոլտենբերգի ասուլիսը
Զախարովան մեկնաբանել է պատերազմի մասին Փաշինյանի խոսքերը
12:13
МИР քարտերի սպասարկման դադարեցում․ IDBank
12:09
Հայէկոնոմբանկի Visa Business քարտերն այժմ ավելի շահավետ պայմաններով
Երիտասարդ կինն ու տղամարդը կասկածվում են «Մեթամֆետամինի» ապօրինի շրջանառություն իրականացնելու մեջ․ նրանք կալանավորվել են
Ստոլտենբեգից հետո, Ստոլտենբերգից առաջ
Վարդենիս համայնքի սոցիալապես անապահով բնակիչներին ցուցաբերվել է առողջապահական աջակցություն
Մարզերում ևս շրջիկ առևտուրը կկանոնակարգվի
Ստոլտենբերգը ժամանեց Երևան
Բելգորոդի մարզում գնդակոծության զոհերի թիվն ավելացել է
11:30
Նավթի գներն աճել են. 18-03-24
Սիրիան հետ է մղել իսրայելական օդային հարձակումը Դամասկոսի վրա. SANA
«Мир» վճարային համակարգի քարտերը չեն աշխատի Հայաստանում. РБК
ՃՏՊ Սիսիան-Գորիս ավտոճանապարհին. կան զոհեր և տուժած
10:30
«Ադրբեջանի շահերից է բխում թույլ չտալ Պուտինի հաղթանակը»․ Ստոլտենբերգ
10:22
Միքայել Վարդանյանը Մասիսին նվիրել է 117 մլն դրամ արժողությամբ աղբահավաք մեքենաներ և 230 աղբաման
Բելգիայի Սենատում քննարկում կանցկացվի Հարավային Կովկասում իրավիճակի վերաբերյալ
ԵՄ արտգործնախարարները վերահաստատել են իրենց աջակցությունը Հայաստանին. Ստանո
ՊԵԿ-ը փետրվարին 150 հարկ վճարողի մոտ արձանագրել է ՀԴՄ կիրառման կանոնների խախտում
Ուղիղ. Ազգային ժողովի հերթական նիստը
Լուրերի առավոտյան թողարկում 10։00
Դիլիջանի ոլորանները փակ են բեռնատարների համար
4 պատճառ, թե ինչու չարձագանքել Պուտինի վերընտրությանը
Սպասվում են ինտենսիվ տեղումներ

Սահմանադրական հանրաքվեին ժողովուրդը չի մասնակցի, լցնելու են

«Առաջին լրատվական»-ի Realpolitik հաղորդաշարի հյուրն է քաղտեխնոլոգ Կարեն Քոչարյանը:

Պարոն Քոչարյան, այն, ինչ տեղի է ունենում վերջին 1.5 տարվա ընթացքում՝ օրակարգ նետված սահմանադրական փոփոխություններին առնչվող իրադարձությունները, որոնք կապված են այդ փաստաթղթի և այդ փոփոխությունների հետ, ի՞նչ են Ձեզ հուշում, ի վերջո, իշխանությունները, որոնք այս ճանապարհին ամայացրին քաղաքական դաշտը, ըստ էության այլընտրանք չթողեցին գործող վարչակարգին, գործող ՀՀԿ-ին, վերջնահաշվում ի՞նչ նպատակ են հետապնդում՝ այս օրակարգը պարտադրելով հասարակությանը: Որովհետև ակնհայտ է, որ հասարակությունը պատրաստ չէ այս օրակարգին, նրան չի հետաքրքրում նոր սահմանադրությունը, այս փոփոխությունները, հանրաքվեն ընդհանրապես: Ի՞նչ նպատակ է իրականում դրված՝ հասնելու այս հանրաքվեի արդյունքում:

– Ամենակարոևրն այն է, որ հասարակությանը ընդհանրապես չեն հետաքրքրում սահմանադրական փոփոխությունները: Լայն իմաստով, այսօր հասարակությանը երկու գլոբալ խնդիր է հուզում՝ սոցիալական խնդիրը, որ ունենան աշխատանք, որը կվարձատրեն, և արդարության խնդիրը, որը համընդհանուր պրոբլեմ է դարձել:

Ձգտում կա, որ լինի երկկուսակցական համակարգ, որտեղ երկրորդ կուսակցությունը կլինի վարժեցված ինչ-որ մի բան:

Նպատակը ո՞րն է: Որպես տեխնոլոգիա, որը իշխանությունը դրեց գործողության մեջ, այդ ճանապարհին մաքրեց իր բոլոր հնարավոր ընդդիմախոսներին, գլխատեց նրանց բոլոր քաղաքական հավակնությունները: Եռյակ, քառյակ… դրանք ոչնչացան և նրանց հիմնական պահանջը հենց սահմանադրական փոփոխությունների նախագծից հրաժարվելն էր, որի դիմաց նրանք պատրաստ էին իշխանություններին զիջումների գնալ: Կարծո՞ւմ եք, որ այս նպատակը դրված է եղել 2013 թվականի սեպտեմբերի 4-ին, երբ առաջին անգամ Սերժ Սարգսյանը հրավիրեց մասնագիտական հանձնախումբը և հանձնարարեց սահմանադրական տեքստի վրա աշխատել:

– Շատերն ասում են, որ իշխանությունը ուզում է վերարտադրվի: Այդ դրույթին ես համաձայն չեմ, որովհետև իշխանությունը այսպես թե այնպես վերարտադրվել է: 98-ին էլ է վերարտադրվել, 2008-ին էլ, և այս սահմանադրական բարեփոխումներով չէ, որ պետք է իշխանությունը վերարտադրվեր: Ես կարծում եմ՝ հիմնական նպատակի հիմքում ընկած է խուսափել բախումներից, որովհետև իշխանության մեջ և ընդդիմությունում համոզված են և տեսել են, որ Հայաստանում  որևիցե ընտրություն որևէ էքստրեսի չի բերել: Այսինքն՝ նախագահական ընտրությունները բերել են կա՛մ լավագույն դեպքում ԱԺ ջարդելուն և «վերջին արյունը թող լինի» ֆրազներով ծեծելուն, կա՛մ վատագույն դեպքում բերել են տասը զոհի: Սա միշտ է եղել, բոլոր նախագահական ընտրություններում: Լարվածությունը եղել է շատ մեծ, կիսվել է հասարակությունը, սև ու սպիտակ է եղել, իսկ ԱԺ ընտրությունները երբեք սև ու սպիտակ չեն լինում, հայավարի են անցնում, և քանի որ դա մի քիչ էլ մենթալ խնդիր է, որ մենք՝ հայերս, ավելի շատ ուզում ենք մեկ հոգու տեսնել լիդեր, դրա համար էլ նախագահական ընտրությունների ժամանակ այդպես է եղել:

Պարոն Քոչարյան, բայց դրա այլընտրանքը լճացումը չէ՞, որովհետև դա ինչ-որ առումով նաև առողջացնող գործընթաց է:

– Եթե առողջացումը պետք է լինի թեկուզ մեկ մարդու կյանքի գնով, ես համաձայն չեմ, որովհետև ես չեմ հավատում, որ հնարավոր չէ, որովհետև մի թիքյա պետությունը առողջացնել նորմալ քայլերով, պարզապես քայլեր չեն անում:

Սահմանադրական այսպիսի հիմնարար փոփոխություններին դիմելը կարծում եք որ ա՞յն քայլն է, միայն նրա՞ համար, որ նախագահական ընտրությունների սրությունը կարողանանք դուրս դնել մեր քաղաքական առօրյայից և գնալ այսպիսի փոփոխությունների:

– Ես կարծում եմ՝ պրոբլեմը խուսափելն է բախումներից:

Անվստահության նման պայմաններում սահմանադրական փոփոխությունների գնալը որքանո՞վ է ճիշտ:

– Մնացած ոչ մի ընտրություն, հանրաքվե չի ունենում նման ռեզոնանս, ինչպես նախագահականը. սա էլ է անցնելու նույն ձևի, ժողովուրդը չի գնալու ընտրության, լցնելու են, և տեխնոլոգիաները իրենք լավ գիտեն:

Այսինքն՝ միայն այն փաստը, որ Սերժ Սարգսյանը հայտարարել է, որ իր համար, օրինակ, ընդունելի չէ կառավարման փոփոխության ձևը, չե՞ք կարծում, որ այնուամենայնիվ շանսեր կան, որ հանրաքվեն կարող է և դրական ելք չունենալ:

– Կարող է: Դեռ մինչև 2018 թվականը Սերժ Սարգսյանը, անկախ ելքից, գործող նախագահ է և չի ուզում, ենթադրենք, նոյեմբերին լինի սահմանադրական հանրաքվե, դեռ 2.5 տարի դրանից հետո լինելու է նախագահ: Կարծում եմ, որ չի ուզում որևէ հարցում 2.5 տարի պարտված շարունակել, իսկ այսպես, եթե չանցնի էլ, ինքը ունի «ատմասկան», որ ինքը համաձայն էլ չէր:

– Տարօրինակ չէ՞ չլինել կողմնակից կառավարման համակարգի փոփոխության, բայց նախաձեռնել այդ փոփոխությունը և ամեն գնով հասնել փաստաթուղթը հանրաքվեի դնելուն:

– Այս պարագայում էլ դա ինչ-որ խաղի ատրիբուտներ են:

Այսինքն՝ իշխանություններն իրենց նպատակները, մեծ հաշվով, կարծես թե իրագործել են: Ամայացրել են իրենց քաղաքական հակառակորդներին, գլխատել են բոլոր հնարավոր հավակնորդներին և կարող է այդպիսի շռայլություն էլ թույլ տան՝ հանրաքվեում պարտվեն:

– Ես չեմ սիրում գուշակություններ անել, ես փաստերի վրա եմ հիմնվում: Երբ կանցնի, ըստ իշխանությունների ռեակցիայի՝ կերևա՝ ինչպես էին ուզում անցներ, եթե չի անցնի՝ նորից ռեակցիայից կերևա՝ ինչ խաղ էին ուզում խաղալ:

Ակնհայտ է, որ առանց կեղծիքների, առանց հավելյալ վարչական ջանքերի՝ հնարավոր չի լինի անցկացնել:

– Ինձ համար ակնհայտ է, որ ոչ թե նրա համար, որ կլցնեն, այլ պարզապես ժողովուրդը չի գնա: Ժողովուրդը հավես չունի գնալու:

Բայց իշխանությունները ամեն ինչ անում են, որպեսզի, այնուամենայնիվ, քաղաքական ուժերի մասնակցությունը կարողանան ապահովել:

Սուրբ տեղը դատարկ չի մնալու, գալու է, լցվի: Ժամանակ է պետք: Այսօր Հայաստանի քաղաքական դաշտը անապատ է: Այդ դատարկ տեղը լցնելու են երիտասարդները, որոնք դեռ անփորձ են, վախենում են քաղաքականությունից: Քաղաքականությունն ինքը մի փոքր այլ է, քան ուսանողական ռոմանտիզմը, բայց նման փորձերով, սխալվելով գալու են ու լցնեն այդ դաշտը:

Ծառուկյանի հիմնական հավակնությունները 2018 թվականի ամբիցիաներն են: «Ոչ»-ի այսօրվա հիմնական քաղաքական ուժերից, որոնք միավորվում են պայքարելու սահամանադրական փոփոխությունների դեմ, ըստ Ձեզ, ո՞վ է «ոչ»-ի շահառուն:

– 2005 թվականին ոչ մեկի մտքով չէր անցնում, որ 2007-ին Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դուրս կգա և կլինի առնվազն հաղթողի հավակնորդի թեկնածու: Երկու տարի դեռ կա մինչև պառլամենտական ընտրություններ, էլ չեմ նշում՝ երեք տարի՝ մինչև նախագահական ընտրություններ: Հայաստանի նման երկրում յուրաքանչյուր գեոքաղաքական ազդակ կարող է մեկ գիշերվա մեջ շատ բան փոխել:

Արտաքին որևէ ազդեցության տակ հնարավո՞ր է այսպիսի հիմնարար փոփոխությունների գնալ: Ի վերջո, Հայաստանը ԵՏՄ անդամ է, որտեղ հիմնականում ավտորիտար նախագահական ռեժիմներ են: Ինչո՞ւ էր պետք Հայաստանին գնալ եվրոպական առաջադեմ խորհրդարանական կառավարման այսպիսի հիմնարար փոփոխությունների:

– Չէի ասի, թե նախագահականը հետադիմական է, իսկ պառլամենտականը՝ առաջադիմական, որովհետև դժվար է ասել, որ Ֆրանսիան կամ ԱՄՆ-ը այդքան հետադիմական են, որտեղ բավականին ավտորիտար, նկատի ունեմ ոչ թե պետությունը, այլ նախագահական իշխանությունն է այնտեղ ավտորիտար: Մենք դեռ շատ թույլ ենք, և կա խնդիր: Չմոռանանք, մենք, չասեմ՝ պատերազմող, բայց գոնե կիսապատերազմական վիճակում ենք:

Բաժիններ
Ուղիղ
Լրահոս
Որոնում