Աղետի գոտու բնակիչները երկրորդ անգամ են կորցնում իրենց տները, այս անգամ ոչ թե երկրաշարժի, այլ վաշխառությամբ ու խարդախությամբ զբաղվող անձանց պատճառով: Գյումրեցի երեք ընտանիք դիմել է «Վելես» իրավապաշտպան կազմակերպությանը՝ խնդրելով իրավաբանական օգնություն ցուցաբերել վաշխառության դեմ պայքարելու համար:
32-ամյա Վոլոդյա Կիրակոսյանը 2011 թվականին ամուսնության հետ կապված ծախսերը հոգալու համար ստիպված է եղել տոկոսով 1500 ԱՄՆ դոլար պարտք վերցնել. մինչ օրս նա վճարել է ավելի քան 73.200 ԱՄՆ դոլար:
«Հարսանիքիս ընդամենը 2 օր էր մնացել, մեզ այդ գումարը պետք էր ամեն գնով: Ես հետաքրքրվեցի, պարզվեց, պարտքով չեն տալիս, այլ տոկոսով են տալիս: Իմացա, որ Գյումրիում Մելադան է տոկոսով փող տվող: Իրենից վերցրի 1500 դոլար ամսեկան 15 տոկոսով»,- «Առաջին լրատվականին» պատմում է Վոլոդյան:
Կիրակոսյանի ընտանիքը ստիպված է եղել ավելի մեծ գումարներ տոկոսով վերցնել՝ նախնական պարտքից գոյացած տոկոսները մարելու համար, արդյունքում պարքը մեծացել է, տոկոսները՝ աճել: «Մելադան եկավ մեր տուն, ասաց, եկեք բոլոր նախկին պարտքերն ու տոկոսները հեչ անենք, գրենք, որ ինձ պարտք եք 34600 դոլար: Էդպես էլ արեցինք»,- հիշում է Վոլոդյայի հայրը՝ Հովհաննես Կիրակոսյանը:
Բարեկամներից պարտք վերցնելուց, ոսկեղենը գրավ դնելուց, գույքը վաճառելուց հետո Կիրակոսյանի ընտանիքը դարձյալ ի վիճակի չի եղել ազատվել պարտքերից, վճարված ամբողջ գումարով մարել են միայն տոկոսները:
«Փաստորեն, այսքան տարի տոկոս տալուց հետո դեռ 34.600 դոլար էլ պարտք ենք Մելադային: Ինքը մեզ դատի է տվել, հիմա ուզում է մեր տունը խլի»,- ասում է Վոլոդյա Կիրակոսյանը:
Կիրակոսյանների ողջ գույքը եւ բանկային հաշիվները կալանքի տակ են, նույնիսկ կեսնաթոշակը չեն կարողանում ստանալ՝ տարեցների համար դեղ գնելու համար:
«Մելադան հայտարարում է, թե ես ամենազոր եմ, դատավոր-դատախազները իմ խոսքից չեն անցնի, իմ դեմ ոչ մեկ չի ելնի»,- ասում է Հովհաննես Կիրակոսյանը: Նա դիմել է ոստիկանություն ընդդեմ Մելադայի, հարուցվել է քրեական գործ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 213-րդ հոդվածի 1-ին մասով, որով արգելվում է ամսեկան 4 տոկոսից բարձր տոկոսադրույքով գումար պարտքով տալը:
Մելադան, սակայն, պատասխանատվության չի ենթարկվել: Հունիսի 15-ին քրեական գործի քննությունը կարճվել է, Կիրակոսյանները կարճման որոշման դեմ բողոք են ներկայացրել դատարան: Մինչ դատարանը կքննի բողոքը, ընտանիքը հավաբանար կզրկի տնից:
Մելադա Սարգսյանն առաջիկայում կարող է խլել նաեւ Բոյաջյաններին պատկանող տունը: Ամալյա Բոյաջյանի դուստրը՝ Մարիամը, տարիներ առաջ ընկերուհիներին օգնելու պատճառով հայտնվել է անելանելի վիճակում:
«2013 թվականին Մարիամի ընկերուհիները՝ Մարինեն ու Նարինեն, տոկոսով գումար են վերցրել Մելադայից, 1500 եւ 2000 ԱՄՆ դոլար, խնդրել են, որ Մարիամը գառանտ լինի, հնարավոր է, որ ընկերուհիները հենց սկզբից էլ համագործակցել են Մելադայի հետ: Աղջիկս ստորագրել է թղթերը, հետո Մարինեն ու Նարինեն չեն փակել պարտքը, ու աղջիկս փորձանքի մեջ է ընկնել:
Մելադան Մարիամին կանչել է իրենց տուն, ահաբեկել է, ասել է, որ հեչ կանի 1500 եւ 2000 դոլարի ծախսերը, տոկոսներն էլ հետը, եթե Մարիամը նոր թուղթ ստորագրի 7000 դոլար պարտքի մասին: Մարիամս էլ ստորագրել է, թե ինքն է Մելադայից փող վերցրել ու սկսել է տոկոսներ փակել՝ ամսեկան 15 տոկոս»,- «Առաջին լրատվականին» պատմեց Ամալյա Բոյաջյանը:
Մարիամն այժմ աշխատում է արտերկրում՝ տոկոսները փակելու համար, իսկ նրա ընտանիքն ամեն օր վախով սպասում է, թե երբ իրենց կվտարեն սեփական տնից, որը ստացել են երկրաշարժից ավերված տան փոխարեն:
Երկրաշարժից հետո ստացած տունը կորցնելու վտանգի առջեւ է հայտնվել նաեւ Մարիամի նախկին ամուսինը՝ Թորգոմ Թորոսյանը: Նա «Առաջին լրատվականին» հայտնեց, որ Մելադա Սարգսյանը ամբողջ Գյումրին բռի մեջ է պահում. «Քաղաքում բոլորը գիտեն, որ Մելադան տոկոսով փող տվող է, բայց իրեն չեն դատում, Մելադայից տուժաշ շատ մարդիկ կան, բայց վախենում են միանալ մեզ ու պայքարել նրա դեմ»:
Մենք կապվեցինք Մելադա Սարգսյանի հետ՝ հարցազրույց անելու նպատակով, վերջինս սակայն հրաժարվեց պատասխանել մեր հարցերին. «Ես ցանկություն չունեմ Ձեզ հանդիպելու»,- ասաց Մելադան, ում բազմաթիվ գյումրեցիներ մեղադրում են վաշխառության մեջ:
«Աղետի գոտու բնակիչները, փաստորեն, մեկ այլ աղետի մեջ են հայտնվել: Այս մարդիկ ոչ միայն իրավաբանական, այլեւ հոգեբանական աջակցության կարիք ունեն, նրանք դժվարին պայքարի են դուրս եկել եւ մենք մեր կարողությունների սահմաններում պետք է աջակցենք նրանց, հենց դրա համար էլ այսօր Գյումրիում ենք»,- «Առաջին լրատվականի» հետ զրույցում ասաց «Վելես» հասարակական կազմակերպության նախագահ Մարինա Պողոսյանը:
Նրա խոսքով՝ վաշխառությունը լայն տարածում ունի ոչ միայն Գյումրիում, այլեւ ամբողջ Հայաստանում: «Մենք ամեն օր հեռախոսազանգեր ենք ստանում մեր թեժ գծին, բոլորի մոտ նույն խնդիրն է. վերցրել են բարձր տոկոսով գումար ու չեն կարողացել փակել պարտքերը, արդյունքում հայտնվել են այնպիսի իրավիճակներում, երբ ինքնասպանության փորձեր են արել»,- նշում է իրավապաշտպանը:
Մարինա Պողոսյանի խոսքով՝ իրավապահ մարմինները սովորաբար պատասխանատվության չեն ենթարկում բազմաթիվ ընտանիքների ունեզրկող վաշխառուների: «Երեւի թե դժվար չէ գուշակել, որ նման ահռելի գումարներ տիրապետող մարդիկ ունեն նաեւ լավ կապեր ոստիկանությունում, դատախազությունում, դատարաններում: Իրենց փողերով նրանք հեշտությամբ խուսափում են պատասխանատվությունից»:
