ԲրիտանականFinancial Times թերթում հրապարակվել է նրա թղթակիցԻզաբել Գորսթի`Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորմանը նվիրված«Անկլավային վեճը սպառնում է ապագա գազային նախագծին» հոդվածը.
«Հարևան Հայաստանի հետ Ադրբեջանի ունեցած տարածքային վեճը կարող է խափանել դեպի արևմուտք նոր խողովակաշարեր կառուցելու և դրանով իսկ Եվրոպային առավել շատ գազ մատակարարելու պլանները:
Իր հարևանի դեմ մղած դաժան պատերազմի արդյունքում Ադրբեջանը կորցրեց հիմնականում հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղի անկլավի վրա ունեցած վերահսկողությունը: Այդ գործընթացը մեկնարկեց 1988 թվականին, երբ խորհրդային իշխանությունն սկսեց թուլության նշաններ ցույց տալ:
1994 թվականի զինադադարով ամրագրվեց Լեռնային Ղարաբաղի դե ֆակտո անկախությունը, այնտեղ մնացին հայկական զորքերը, սակայն նրա վերջնական կարգավիճակի խնդիրն այդպես էլ չստացավ իր լուծումը: Թեև այս խնդիրը դասվում է «սառեցված հակամարտությունների» շարքին, այնուամենայնիվ, հայ-ադրբեջանական շփման գծում հաճախակի բախումներ են գրանցվում, ինչի արդյունքում տարեկան զոհվում են տասնյակ մարդիկ:
Վերջին երկու տարիներին Ադրբեջանը սկսել է նավթից ու գազից ստացված եկամուտներն ուղղել սպառազինության գնմանն ու արդիականացմանը և սպառնում է զենքի ուժով հետ վերադարձնել Լեռնային Ղարաբաղը: Միայն նախորդ տարի Ադրբեջանը ռազմական կարիքների վրա ծախսել է 3 միլիարդ ամերիկյան դոլար, ինչն ավելի է, քան Հայաստանի ողջ պետական բյուջեն:
Չնայած այդ ամենին` Բաքվի դիվանագետները վստահ չեն, որ կարող են հաղթանակ տոնել նոր պատերազմում: Դրա պատճառն այն է, որ Հայաստանը 20 տարի ժամանակ է ունեցել` Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում ամրություններ կառուցելու համար, ինչպես նաև սերտ ռազմական կապեր է պահպանում Ռուսաստանի հետ:
Արդեն 17 տարի է, ինչ ԱՄՆ-ը, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան, որոնք հանդիսանում են ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրներ, խնդրի խաղաղ կարգավորման համար իրենց միջնորդական ծառայություններն են առաջարկում հակամարտող կողմերին: Սակայն ո´չ Ադրբեջանը, ո´չ էլ Հայաստանը պատրաստ չեն փոխզիջումների գնալուն:
Երկու երկրներում էլ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցը վերածվել է քաղաքական գործիքի, որը գործածվում է հասարակության միավորման և գոյություն ունեցող ներքին խնդիրներիցուշադրությունը շեղելու համար:
Վերջին շրջանում Ռուսաստանն ակտիվացրել է ջանքերը ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում` նպատակ հետապնդելով մեծացնել իր ազդեցությունը Կովկասում և կանխել «սառեցված հակամարտությունների» վերսկսումը:
Վերլուծաբանները կարծում են, որ Ռուսաստանը կարող է Ղարաբաղի հարցում փոխզիջման գնալու համար ճնշում գործադրել ռուսական ռազմաբազա ունեցող Հայաստանի վրա, քանի որ այն շաղկապված է ադրբեջանական գազամատակարարումների հետ:
Դրա հետ մեկտեղ, Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն Ալեքսանդր Իսկանդարյանի կարծիքով, Ադրբեջանը հազիվ թե ռիսկի դիմի պատերազմ սկսելու հարցում` հաշվի առնելով իր նավթային ակտիվներն ու հեղինակությունը.
«Պատերազմը ոչինչ չի վճռի: Դրա արդյունքում շատ մարդիկ կսպանվեն, այն Ադրբեջանի համար քաղաքական մեծ ռիսկ է պարունակում: Պատերազմի վերսկսման դեպքում Ադրբեջանի նավթային նախագծերն ու խողովակաշարերը կհայտնվեն սպառնալիքի տակ», եզրափակում է բրիտանական պարբերականի թղթակիցը:
Հիշեցնենք, որ երեկ Ադրբեջանի էներգետիկայի և արդյունաբերության փոխնախարար Գյուլմամեդ Ջավադովը հայտարարեց, թե Ադրբեջանի տարածքով նավթի տարանցման ավելացման պատճառով առաջիկա տարիներին պլանավորված է Ադրբեջանի տարածքում կառուցել նոր նավթամուղ, որը կձգվի մինչև Սև ծով.
«2015 թվականին Կասպյան տարածաշրջանում նավթի արդյունահանումը կազմելու է 100-115 միլիոն տոննա: Դրա համար էլ ակնկալվում է, որ մինչև 2025 թվականը տարածաշրջանում կկառուցվեն նոր խողովակաշարեր, որոնց թողունակությունը 80 միլիոն տոննայով կգերազանցի ներկայիս խողովակաշարերի հզորությունը:
Կանխատեսվում է, որ Ադրբեջանի տարածքով տարանցվող նավթի ծավալը կաճի 25-60 միլիոն տոննայով: Դրա համար էլկարողէ կառուցվել «Ադրբեջան-Սև ծով» նոր նավթամուղ»:
Ներկայումս ԵՄ-ի համար առաջնահերթ է համարվում «Հարավային միջանցք» նախագծի իրագործում, որի շրջանակներում են գտնվում Nabucco, Տրանսադրիատիկ (TAP), ITGI (Թուրքիա-Հունաստան-Իտալիա), «Սպիտակ հոսք» (Վրաստան (Բաթում)-Ուկրաինա) գազատարները:
