«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլզը:
– Վերջին օրերին Հայաստանում բուռն իրադարձություններ են ծավալվում՝ կապված էլեկտրաէներգիայի թանկացման հետ: Մի քանի օր շարունակ Երևանի կենտրոնում՝ Բաղրամյան պողոտայում, երիտասարդները բողոքի ակցիաներ են կազմակերպում՝ ընդդեմ ՀԾԿՀ-ի հունիսի 17-ի որոշման: Պարոն դեսպան, ինչպե՞ս եք վերաբերվում այդ շարժմանը և բողոքի ակցիաներին ՀՀ պատկան մարմինների, առավելապես ոստիկանության արձագանքին, որը ամենաբիրտ միջոցներ է կիրառել ոչ միայն ցուցարարների, այլև հատկապես լրագրողների նկատմամբ:
– Միացյալ Նահանգների դեսպանությունը ուշադրությամբ հետևում է այդ զարգացումներին՝ էլէներգիայի սակագնի թանկացման և դրան հաջորդած բողոքի ակցիաներին: Եվ մենք խորապես մտահոգված էինք ոստիկանության կողմից ցուցարարների նկատմամբ հունիսի 23-ի վաղ առավոտյան անհամաչափ ուժի կիրառման, նաև լրագրողներին որպես թիրախ ընտրելու համար: Մենք նաև արտահայտեցինք մեր մոտեցումը, որ անհրաժեշտ է այդ դրվագներով իրականացնել քննություն:
Ուրախալի է, որ հաջորդ օրն իսկ իշխանությունների կողմից քննություն ձեռնարկվեց, այդ քննությունը պետք է լինի թափանցիկ ու անկողմնակալ, և մենք կսպասենք արդյունքներին: Ուզում եմ նաև իմ գոհունակությունը հայտնել ԱԳ նախարարի հայտարարության առնչությամբ: Հունիսի 24-ին նա իր խոսքում վերահաստատեց Հայաստանի հանձնառությունը ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների պաշտպանության, հիմնարար ազատությունների ապահովման ուղղությամբ: Ոստիկանության մոտեցումը, պահվածքը կարծես այդ հայտարարությանը համահունչ է, և ես ուզում եմ իմ գոհունակությունը հայտնել Երևանի ոստիկանության կողմից վերջին 72 ժամերի ընթացքում ցուցաբերած բարձր պրոֆեսիոնալիզմի առթիվ:
Ցուցարարները նույնպես ունեն իրենց պարտականությունները, և ես ողջունում եմ ցուցարարներին, որ նրանք կարողանում են ամեն օր ապահովել ցույցերի խաղաղ անցկացումը: Հոսանքի գնի վերաբերյալ որոշումները դժվարին որոշումներ են, և ես ցանկանում եմ հորդորել կողմերին, որպեսզի լրջորեն քննարկեն, թե ինչպիսի էներգետիկ համակարգ պետք է ունենա Հայաստանը, որը կկարողանա երաշխավորել Հայաստանի էներգետիկ անվտանգությունը, և որին արժանի է երկրի ժողովուրդը: Մինչ այդ կարևոր է, որ բոլոր կողմերը՝ իշխանությունները, ոստիկանությունը, ցուցարարները, զերծ մնան բռնություններից, ապահովեն հասարակական կարգը և միմյանց վերաբերվեն փոխադարձ հարգանքով:
– Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն փաստին, որ ըստ էության քաղաքացիական այս շարժումը չունի առաջնորդներ և որևէ կերպ չի քաղաքականացվում: Նաև քաղաքական ուժերը և քաղաքական առաջնորդները չեն ցանկանում որևէ ձևով ներգրավվել և ինչ-որ առումով վնասել շարժման հիմնական նպատակները:
– Կարծում եմ՝ սա արտացոլում է այն նոր իրողությունները, որի պայմաններում մենք ապրում ենք, որի շրջանակում սոցիալական ցանցերը կարող են հասարակության մեջ այսպիսի շարժումներ առաջ բերել: Այս խումբը կարողացել է ձևավորվել, հավաքվել և ազատ արտահայտել իր դժգոհությունը, իր բողոքը, և սա ողջունելի առանձնահատկություն է հայաստանյան ժողովրդավարության տեսանկյունից: Ես նաև հասկանում եմ, որ սա դժվարացնում է իշխանությունների գործը՝ այն առումով, թե ում հետ պետք է խոսել հարցի առնչությամբ լուծումներ գտնելու համար: Եվ ես նորից եմ ուզում նշել, որ յուրաքանչյուր ցուցարար, ով ամեն օր, ամեն երեկո դուրս է գալիս և այս ակցիային մասնակցում, պարտավորություն ունի այնպես անել, որ սա լինի խաղաղ հավաք, և իր հարգանքն ապահովել:
– Սա ոչ միայն մարտահրավեր էր Հայաստանին և Հայաստանի իշխանություններին, այլև ընդհանրապես մեդիային: Իշխանությունների կողմից լրագրողների նկատմամբ ընդգծված վերաբերմունքից հետո ինչպե՞ս եք գնահատում ընդհանրապես մեդիայի վերաբերմունքը, մեդիայի աշխատանքը՝ լուսաբանելու, հանրայնացնելու այն իրադարձությունները, որ տեղի են ունենում Բաղրամյան պողոտայում:
– Ես, իհարկե, հետևում եմ ամբողջ լրատվությանը, որ ներկայացվում է հայկական տարբեր լրատվամիջոցներով: Այն լրատվամիջոցները, որոնց հրապարակումներին ես ծանոթանում եմ, այն հրապարակումները, որ ինձ հրամցնում են իմ աշխատակիցները, ակնհայտ է, որ այս նոր և բարդ իրավիճակում բավականին լավ են կարողանում գործել, հավասարակշռված մոտեցում են ցուցաբերում և կարողանում են իրականությունը ներկայացնել Հայաստանի ժողովրդին: Եվ մի բան, որ ես նկատել եմ՝ հայ լրագրողները, ովքեր լուսաբանում են այս դեպքերը, նրանց ջանքերն ուղղված են, որպեսզի ներկայացնեն իրավիճակը, ոչ թե իրենք դառնան այդ պատմության մասը:
– Ինչպե՞ս եք վերաբերվում միջազգային արձագանքներին: Այսօր փորձ է արվում Երևանի իրադարձությունները համեմատել ուկրաինական Մայդանի հետ, նույնիսկ Ռուսաստանի ջանքերով փորձ է արվում Միացյալ Նահանգների պետքարտուղարության հետքը տեսնել Բաղրամյան պողոտայում: Ավելին՝ ռուսաստանցի պաշտոնյաները ընդհուպ ասում են՝ եթե իրենք լինեին հայ պաշտոնյաների փոխարեն, վաղուց Ձեզ՝ Հայաստանում Միացյալ Նահանգների դեսպանին, վտարած կլինեին:
– Չեմ կարծում, որ որևէ նմանություն կա այն ամենի մեջ, ինչ մենք տեսնում ենք այստեղ՝ Երևանի կենտրոնում, և այն պայքարի, որ տեղի էր ունենում Ուկրաինայում՝ Մայդանում: Եվ որևէ կերպ Միացյալ Նահանգների ներգրավվածությունն այս հարցում չկա: Ինչպես Դուք նկատեցիք, սա ինքնաբուխ արձագանք էր հասարակության կողմից: Եվ մեր՝ որպես դիվանագետների գործը այս զարգացումներին հետևելն էր, դիտարկելը և որպես բարեկամներ՝ մեր ձայնը բարձրացնելը, ինչպես մենք արեցինք երեքշաբթի օրը:
– Հայաստանի իշխանությունների հետ Ձեր շփումներում փորձե՞լ եք օգնության ձեռք մեկնել, առաջարկել լուծումներ՝ ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու համար: Ի դեպ, չեն բացառվում ազգայնացման գործընթացները կամ մեկ այլ սեփականատիրոջ օտարելու հնարավորությունները: Միացյալ Նահանգները ինչպիսի՞ լուծումներ է պատկերացնում ստեղծված իրավիճակից:
– Ինչպես նշեցի, սրանք բարդ որոշումներ են, և օտարերկրյա դիվանագետներս նման որոշումների վերաբերյալ կարծիք հայտնելու իրավասություն չունենք: Սա որոշում է, որ պետք է կայացվի կառավարության կողմից և մտահոգ ու շահագրգիռ մյուս կողմերի համատեղ ջանքերի արդյունքում: