Հայաստանի Արդարադատության նախարարությունը՝ Համաշխարհային բանկի և Եվրոպայի խորհրդի հետ համատեղ երեկ «Մարիոթ Արմենիա» հյուրանոցում կազմակերպել էր կլոր սեղան-քննարկում «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու օրենսդրական նախագծի վերաբերյալ: Հայաստանը ուզում է այս հարցում իր օրենսդրությունը համապատասխանեցնել ԵՄ չափանիշներին, և փոփոխություններն ուղղված են այդ համապատասխանեցման ապահովմանը: Իսկ ինչ տարբերություն կա ՀՀ գործող «Սնանկության մասին» օրենքի և ԵՄ-ում գործող համանման օրենքների միջև, և ինչը պետք է փոխել:
Այս խնդիրը ձևակերպեց արդարադատության նախարարի առաջին տեղակալ Արսեն Մկրտչյանը: Ըստ նրա՝ եթե Հայաստանում որևէ ընկերություն չի կարողանում կատարել իր պարտավորությունները, ապա գերակա է համարվում պարտապանի շահերի ապահովումը և սպասարկումը: Այսինքն՝ երբ պարտապանը դիմում է դատարան և որևէ ընկերության ֆինանսական պահանջներ է ներկայացնում, որը այդ ընկերությունը չի կարողանում կամ չի ցանկանում կատարել, դատարանը միանգամից որոշում է կայացնում այդ կազմակերպությունը սնանկ ճանաչել և նրա գույքի իրացման միջոցով բավարարել պարտապանի պահանջները:
ԵՄ-ում մոտեցումները մի փոքր այլ են, և սնանկության հասած ընկերությանը ոչնչացնում են միայն ծայրահեղ դեպքում, իսկ մինչ այդ փորձում են գտնել այդ կազմակերպությունը առողջացնելու հնարավորություններ, որպեսզի նա ոչ թե ոչնչացման միջոցով փակի իր պարտավորությունները, այլ ընդհակառակը առողջանալով և աշխատելով հնարավորություն ունենա վճարել իրեն ներկայացված հաշիվների դիմաց: Արսեն Մկրտչյանը համարում է, որ մինչև այժմ Հայաստանում կիրառվող պրակտիկան չի նպաստում տնտեսության զարգացմանը, այլ ընդհակառակը պատճառ է դառնում բազմաթիվ ընկերությունների ոչնչացման, ինչը իր հերթին լուրջ խնդիրներ է առաջացնում Հայաստանի տնտեսության համար:
Այս ամենը, իհարկե, ճիշտ է, և Արդարադատության նախարարությունը, առավել քան որևէ հաստատություն տեղեկացված է, թե որքան սնանկության վճիռներ են կայացնում դատարանները և տարեկան որքան ընկերություններ են փակվում Հայաստանում, որի հետևանքով ավելանում է գործազուրկների քանակը, իսկ պետբյուջեն զրկվում է այդ ընկերություների գործունեության դեպքում ստացվելիք հարկային վճարումներից:
Բայց ում հայցերով են սնանկ ճանաչվում ընկերությունները, ովքեր են ավելի հաճախ դիմում դատարաններ բռնագանձման պահանջներով: Իհարկե՝ բանկերը և նույն հարկային մարմինները կամ որ նույնն է՝ պետությունը: Բանկերը վարկերի դիմաց գրավ են վերցնում ընկերությունների հիմնական միջոցները, և երբ այդ ընկերությունները չեն կարողանում կատարել իրենց վարկային պարտավորությունները, բանկերը միանգամից դիմում են դատարաններ: Եվ քանի որ Հայաստանում տնտեսական վիճակը վատ է, իրենց վարկային պարտավորությունները կատարելու անընդունակ ընկերությունների թիվը գնալով մեծանում է, մեծանում է նաև սնանկ ճանաչվող և լուծարվող ընկերությունների թիվը: Մեծանում է նաև իրենց հարկային պարտավորությունները չկատարող ընկերությունների թիվը, և արդյունքում ստացվում է, որ բանկերն ու պետությունը խեղդում են բիզնեսը:
Հիմա պետությունը կարծես թե ուզում է փոխել խաղի կանոնը և ընկերություններին փրկության հնարավորություն տալ, տալ ավելի մեծ ժամանակ, որպեսզի նրանք կարողանան փրկության ուղիներ գտնել:
Օրենքի նախագծի քննարկումը ցույց տվեց, որ Հայաստանում այս հարցում կոնսենսուս չկա և դժվար էլ լինի: Բանկերը ուզում են իրենց գումարները ստանալ որքան հնարավոր է շուտ և տոկոսներով, իսկ ընկերությունները ուզում են առողջացման ավելի լայն հնարավորություն և ավելի մեծ ժամկետներ: Ու քանի դեռ Հայաստանում առկա են ընկերությունների անվճարունակ դանալու աննախադեպ հիմքեր և առողջանալու շատ քիչ հնարավորություններ, այս խնդիրը մնալու է ակտուալ, ինչպիսի օրենսդրական փոփոխություններ էլ առաջարկվեն կամ ընդունվեն:
Լուսանկարը` PAN Photo-ի
