Եվրանեսթի խորհրդարանական վեհաժողովի ուկրաինացի փոխնախագահ Բորիս Տարասյուկը Երևանում այսօր, ըստ էության, աղմկոտ հայտարարություններ է արել` ասելով, որ ԱՄՆ-ն ու Եվրոպան ընդունում են, որ Ռուսաստանն Ուկրաինան ագրեսիայի է ենթարկել, իսկ Հայաստանը այդպես չի կարծում:
Տարասյուկը նաև հայտարարել է, թե դա նույնն է, որ ամբողջ աշխարհը Ցեղասպանությունն ընդունի, իսկ մեկը ժխտի: Նա հայտարարել է, թե` ինչպես է Հայաստանը Ցեղասպանության ճանաչում պահանջում աշխարհում, եթե ինքն, օրինակ, չի ընդունում, որ Ռուսաստանն Ուկրաինային ագրեսիայի է ենթարկել: Նա հայտարարել է, որ Հայաստանը ռուսական քարոզչության ազդեցության տակ է: Թվում է` ուկրաինացի գործչի հայտարարությունները պայմանավորված են զուտ սուբյեկտիվ ընկալումներով, սակայն այս սուբյեկտիվությունից դուրս ակնհայտ է այն օբյեկտիվ իրականությունը, որը Տարասյուկի հայտարարություններով հառնում է մեր բոլորի առաջ և ըստ էության շեշտադրվում բավական հստակ:
Տարասյուկի հայտարարություններով մեր առաջ, ըստ էության, հառնում է աշխարհից, միջազգային հանրությունից Հայաստանի կտրվածության խնդիրը: Եվ այդ խնդիրն ընդգծելուն օգնում է հենց հայտարարությունների սուբյեկտիվությունը: Ու սա շատ հատկանշական իրավիճակ է հատկապես Հայաստան-Եվրամիություն հարաբերությունների զարգացման հեռանկարների շուրջ ակտիվ քննարկումների այս օրերին:
Վերջին օրերը, պայմանավորված նաև Երևանում Եվրանեսթի լիագումար նիստերի անցկացման հանգամանքով, ըստ էության Հայաստան-Եվրամիություն նոր հարաբերությունների թեմայի ակտիվացման օրերն էին, և այս ընթացքում հնչել են այդ հարաբերությունների վերաբերյալ բազում դատողություններ: Սակայն երբ մենք ստանում ենք նմանօրինակ հստակ հարցադրումներ, դրանց ողջ սուբյեկտիվությամբ հանդերձ` այդ հարցադրումների ֆոնին մենք հասկանում ենք, թե Հայաստան-Եվրամիություն հարաբերություններն, ըստ էության, որքան են այսօր հեռու կոնկրետությունից, և այդ հայտարարությունների վերաբերյալ հռչակագրային խոսքերը, ինչքան էլ որ դրանք բխեն անկեղծությամբ և ի խորոց սրտի, ըստ էության բովանդակային և տրամաբանական հակասության մեջ են կոնկրետ հարցադրումների հետ, որ արվում են աշխարհում, եվրոպական ընտանիքում Հայաստանի տեղի ու դերի վերաբերյալ:
Ուկրաինացի Բորիս Տարասյուկի հարցադրումները կոնկրետ հարցադրումներ էին հենց Հայաստանի տեղի ու դերի հետ կապված և ակնհայտ են դարձնում Հայաստանի կտրվածությունը այն միջավայրից, որի հետ հարաբերությունները նոր էջից կառուցելու խնդիր է դրվում մեր պետության առաջ, որը հրամայական է, կենսական անհրաժեշտություն է մեր պետության ապագայի համար: Սակայն միևնույն ժամանակ ակնհայտ է դառնում, որ մենք չենք կարողանալու որևէ արդյունավետ լուծում գտնել այդ անհրաժեշտության ուղղությամբ, եթե պատասխաններ չգտնենք այն սուբյեկտիվ, սակայն միաժամանակ շատ պարզ հարցադրումներին, որ կատարում է, օրինակ, Եվրանեսթի փոխնախագահ Տարասյուկը: Ասել կուզի` այս հարցադրումներն ապահովում են այն կոնտրաստը, որի միջոցով մենք պետք է գանք Հայաստան-Եվրամիություն հարաբերություններում մի կարևոր եզրակացության՝ այդ հարաբերություններն առաջ կարող են գնալ բացառապես հստակության, առարկայականության և կոնկրետության ճանապարհով, հարցադրումների ճանապարհով, որոնք կվերաբերեն շատ կոնկրետ խնդիրների՝ կապված Հայաստանի Հանրապետության սուբյեկտության հետ:
Որտե՞ղ ենք մենք ոչ թե խոսքով, այլ մոտեցումներով, կարծիքներով, տեսակետներով, դիրքորոշումներով: Որո՞նք են այն արժեքները, որոնց վրա մենք կառուցում ենք մեր մոտեցումները, որոնց վրա մենք կառուցում ենք մեր քաղաքական դիրքորոշումը: Ի՞նչ արժեքային, ինֆորմացիոն-քարոզչական հարթության վրա ենք մենք: Ընդ որում` այս հարցադրումները վաղ թե ուշ պետք է կանգնեին Հայաստանի առաջ՝ կանգնեին Ուկրաինայի հարցերով ՄԱԿ-ի քվեարկությունից հետո, որտեղ մենք մնացինք իզգոյ երկրների հետ նույն շարքում, պետք է հառնեին մեր առաջ Ղրիմի բռնակցումից հետո իրապես ազատագրված Արցախում կազմակերպված համերգ-ողջույնից հետո: Ընդ որում` Տարասյուկը միակը չէ, որ մեր առաջ դնելու է նման հարցադրումներ: Այսինքն` այստեղ, ըստ էության, մենք չենք կարող անընդհատ հղում անել նրա սուբյեկտիվությանը:
Այդ հարցերը Հայաստանի առաջ ժամանակի ընթացքում բարձրաձայնվելու են շարունակաբար, մինչև չստանան պատասխաններ: Եվ այդ պատասխաններից է կախված լինելու մեր հարաբերությունների ապագան քաղաքակիրթ աշխարհի հետ, հետևաբար և մեր անվտանգությունն ու զարգացումը: Եվ դրա համար Հայաստանն ինքը իր առաջ պետք է բարձրացնի այդ հարցերն ու փնտրի պատասխաններ` չսպասելով մինչև այդ հարցերը տարբեր մարդկանց և կառույցների տեսքով Հայաստանի առաջ կդնի ժամանակը: Որովհետև այդ հարցերի պատասխաններն առաջինը անհրաժեշտ են հենց մեզ, Հայաստանին՝ որպես հասարակություն, որն ուզում է փոխվել որպես պետություն, որն ուզում է ինտեգրվել առաջատար քաղաքակրթությանը, միջազգային անվտանգության առաջատար համակարգին, որն ուզում է ներգրավվել համաշխարհային զարգացման քաղաքակրթական այն ցանցում, որը գործնականում է դրսևորել իր կենսունակությունն ու առավելությունները այլ ճանապարհների նկատմամբ:
Ընդ որում` բոլորովին պետք չէ խնդիրը դիտարկել միայն ուկրաինական ճգնաժամի համատեքստում: Իհարկե, խոսք անգամ չի կարող լինել ուկրաինական խնդրի և Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման խնդրի միջև համեմատության մասին, խոսք չի կարող լինել Ուկրաինայում Ռուսաստանի ագրեսիայի ճանաչման կամ ժխտման և Օսմանյան Թուրքիայում հայերի ցեղասպանության միջազգային ճանաչման կամ ժխտման իրողությունները համեմատության մեջ դնելու մասին: Եվ այդ տեսանկյունից, իհարկե, ուկրաինացի գործչի համեմատությունները, մեղմ ասած, կաղում են, իսկ ընդհանրապես կոռեկտ էլ չեն: Բայց, Տարասյուկի հայտարարությունները պարզապես առիթ են, հնարավորություն են տեսնելու խնդիրը, իսկ դրա ընդգրկումը բավական լայն է:
Խնդիրը փաստացի Հայաստանի լյուստրացիան է աշխարհի առաջ, որն անխուսափելի էր լինելու այն բանից հետո, երբ Հայաստանը 2013 թվականի սեպտեմբերի 3-ին անհեռատեսորեն մսխեց վստահությունն իր հանդեպ:
