«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է պաշտպանության նախկին փոխնախարար Վահան Շիրխանյանը:
– Պարոն Շիրխանյան, տարին դեռ նոր է սկսվել, բայց հայ-ադրբեջանական շփման գծում իրավիճակը բավականին լարված է: Հայկական կողմն արդեն 4 զոհ ունի, մոտ 10 զոհ էլ Ադրբեջանն ունի: Ձեր կարծիքով՝ նման սկիզբը կարո՞ղ է ենթադրել, որ հակամարտության գծում ողջ տարին նույնպես լարված է լինելու:
– Ես չեմ կարծում, որ վերջին դեպքերը կարելի է ընդունել որպես ավելի ակտիվ գործողությունների սկիզբ: Պարզապես Ադրբեջանը նախկին կորուստների պատճառով իր ժողովրդի մոտ արդարանալու համար է փորձում պատասխան տալ:
– Բայց իրենց զոհերը կրկնակի, եռակի շատ են: Դա ի՞նչ պատասխան է:
– Իրենց զոհերն այդ երկրի իշխանություններին չեն հուզում, բայց իրենց համար շատ կարևոր ցուցանիշ է ներկայացնել, որ հայկական կողմը զոհեր ունի, թեկուզ մեկ կամ երկու զինվոր:
– Իսկ չե՞ք կարծում, որ այս տարի Ադրբեջանն ավելի ակտիվ կլինի՝ սահմանային գոտում լարվածությունը սրելու համար, հատկապես, որ անցած տարի նույնպես բավականին ակտիվ էր:
– Մանր ընդհարումներ, այսպիսի պրովոկացիաներ կարող են լինել, բայց չեմ կարծում, թե տարվա ընթացքում մեծ գործողություններ անի: Նա չունի այդպիսի հնարավորություններ:
– Ինչո՞ւ եք կարծում, թե մեծ գործողություններ չի անի, չէ՞ որ միլիարդավոր դոլարների զենք է գնում, և նրանց պաշտպանական բյուջեն հավասարազոր է մեր երկրի բյուջեին:
– Բանակը և պատերազմը միայն փողով չեն պայմանավորված: Իհարկե, փողը կարևոր է, բայց շատ ավելի կարևոր բաներ կան, որոնք բացակայում են նրանց մոտ: Օրինակ՝ զինվորի հայրենասիրություն, մարտական ոգի, անձնազոհության պատրաստակամություն: Այդ հատկանիշները նրանք չեն կարող ունենալ, որովհետև նրանց բանակը կազմված է ուրիշ մարդկանցից, իսկ խնդիրները դնում են բոլորովին այլ մարդիկ: Ադրբեջանական բանակը երկար տարիներ ունի անցնելու, որպեսզի կարողանա մեծ գործողություններ նախաձեռնել: Իսկ հայկական բանակի մակարդակը, ոգին անհամեմատ բարձր են: Զենքեր կարող են ունենալ, իհարկե՝ փող ունեն և զենքեր կառնեն: Բայց զենքերն առանց պատրաստված զինվորի, առանց մարտական ոգու՝ մետաղի ջարդոն են: Բանն այն է, որ նա չի կարողանա միշտ ստել, թե միայն իրենք են հայ զինվորներին սպանել, և իրենց կորուստները քիչ են եղել: Չէ՞ որ նրանց ավելի շատ կորուստները վաղ թե ուշ երևալու են: Բայց այդ երկիրն ուրիշ ելք չունի, պարզապես պետք է միշտ կոնֆլիկտը թեժ վիճակում պահի, որպեսզի կարողանա միջազգային հանրությունից արագ գործողություններ պահանջել Հայաստանի դեմ քաղաքական լուծում տալու համար:
– Իսկ ինչո՞ւ միջազգային հանրությանը, ԼՂ խնդրի կարգավորմամբ զբաղվող Մինսկի խմբին չի հաջողվում Ադրբեջանին զսպել և հատկապես ՌԴ-ին, որի դեպքում ընդունված է ասել, որ Հայաստանի անվտանգության երաշխավորն է կամ ռազմավարական գործընկերը:
– Միջազգային կառույցները, Մինսկի խումբը, իհարկե, կարող էին Ադրբեջանին ստիպել կրճատել սպառազինությունը, որը գերազանցում է տրված չափերին: Բայց դա չեն անում, հավանաբար չեն կարողանում, որովհետև կա ուրիշ ուժ, որը թույլ չի տալիս: Ես կարծում եմ, որ Ադրբեջանը, որպես նավթային երկիր, ունի այդ հովանավորը: Եվ ոչ մեկը չի կարողանում նրան ստիպել մտնել սահմանված չափերի մեջ: Բայց ինքը պետք է ինչ-որ ակտիվություն ցուցաբերի, ՄԱԿ-ի ամբիոնից և միջազգային այլ հարթակներից Հայաստանին մեղադրի և կոչ անի, որ օգնեն իրեն, տեղահանվածներին վերադարձնեն:
– Դուք նշեցիք, որ Մինսկի խումբը կամ միջազգային այլ կառույց ինչ-որ բան կարող էր անել, բայց չարեց, այդ դեպքում ի՞նչ կասեք ՌԴ-ի մասին, որը թեև համարվում է ՀՀ ռազմավարական գործընկերը, բայց Ադրբեջանին զենք է վաճառում՝ Հայաստանի դեմ օգտագործելու համար: Մինսկի խմբի մյուս անդամ երկրները դա չեն անում:
– Շատ երկրներ, այդ թվում և ԱՄՆ-ը, եվրոպական երկրները, Իսրայելը Ադրբեջանին զենք են վաճառում: ԱՄՆ-ն անցած տարի բավականին մեծ քանակությամբ զենք տվեց Ադրբեջանին, ընդ որում՝ Կասպից ծովում հերթապահություն սահմանելու համար: Թե ում դեմ էր Ադրբեջանն այնտեղ հերթապահություն սահմանելու՝ դժվար է գուշակել: Ֆրանսիան նույնպես վաճառել է, Գերմանիան, Իսրայելը: ՌԴ-ն, իհարկե, մեր ռազմավարական դաշնակիցն է, բայց զենքի վաճառքի առումով նաև աշխարհի խոշորագույն երկրներից մեկն է: Եվ դա իր տնտեսության ճյուղերից մեկն է: Ես չեմ կարծում, որ ռուսական զենքն Ադրբեջանը երբևէ օգտագործի ՀՀ-ի դեմ: Ինչպես Եգիպտոսում անգլիական զենքը չօգտագործվեց Իսրայելի դեմ, երբ այդ երկու երկրները մահացու թշնամիներ էին: Իսկ Անգլիան ու Ֆրանսիան Եգիպտոսին մեծաքանակ զենք էին մատակարարում՝ լինելով Իսրայելի դաշնակիցը: Դա առևտուր է: Եվ ինչքան էլ զենք տան Ադրբեջանին, դա չի կարող գերազանցել հայ-ռուսական համատեղ ուժին:
– Այսինքն՝ եթե Ադրբեջանը Հայաստանի նկատմամբ դիվերսիոն գործողություններ է իրականացնում, վայր է դնում ռուսական զենքը և վերցնում Իսրայելի՞ց գնած զենքը: Մյուս կողմից էլ՝ Ադրբեջանն այլ հակամարտություն չունի, կա միայն ԼՂ խնդիրը: Եվ ինչպես մյուս բոլոր երկրներից, այդպես էլ ՌԴ-ից զենք է գնում այդ հակամարտությունն իր օգտին լուծելու նպատակով:
– Ես չասացի, թե ռուսական զենքը պետք է վայր դնի և վերցնի այլ երկրից գնած զենք: ՌԴ-ն նրան տվել է համակարգեր, որոնք չեն օգտագործվել այս հակամարտության ժամանակ: Գերմանիան ու Անգլիան տվել են դիպուկահար հրացաններ, որոնք օգտագործվում են ամեն օր:
– Ամեն դեպքում ԼՂ հակամարտության սրման կամ կարգավորման առումով այս տարվա համար ի՞նչ կանխատեսումներ ունեք:
– Որքան էլ Ադրբեջանն ասի, թե ժամանակն աշխատում է իր օգտին, ես կասեմ, որ ժամանակն աշխատում է մեր օգտին, որովհետև ԼՂՀ-ն զարգանում է, նոր սերունդ է գալիս, որը Արցախն ընդունում է որպես ազատագրված անկախ տարածք: Ադրբեջանում նույնպես նոր սերունդ է գալիս, ում համար պատերազմը հեռանկար չէ և հասկանում է, որ դա եղել է օտար հող և առանձնացել է իրենցից: Ժամանակն աշխատում է մեր օգտին, և մնում է միայն լուծել մեր ներքին խնդիրները, որպեսզի մենք լինենք միասնական, կարողանանք հետապնդել գլխավոր ազգային նպատակը և չջլատենք մեր ուժերը:
– Բայց չէ՞ որ մեր ներքին սոցիալական, տնտեսական, մենաշնորհային խնդիրների պատճառներով արտագաղթն է ավելանում: Իսկ դա նշանակում է, որ ժամանակն այնքան էլ մեր օգտին չէ՝ թեկուզ ԼՂ խնդրի լուծման առումով:
– Արտագաղթ կա բոլոր երկրներում: Իհարկե, դա Հայաստանի համար շատ ցավալի կորուստ է, և այստեղ լուծումը արցախյան խնդրի կարգավորումը չէ: Այդ խնդրի կարգավորումը մեր ներքին, իշխանության դաշտում է: Նրանք պետք է որոշումներ ընդունեն, համակարգային լուրջ փոփոխություններ անեն, որպեսզի երկիրը զարգանա և մարդիկ չհեռանան: Այստեղ Ղարաբաղը խանգարող հանգամանք չէ: