«Առաջին լրատվական»-ի «Սիրանկյուն» հաղորդաշարի հյուրն է Հայաստանի երիտասարդական նվագախմբի գլխավոր դիրիժոր Սերգեյ Սմբատյանը:
–Մեր գորշ իրականության մեջ որքան էլ զարմանալի է՝ շարունակում է զարգացում ապրել դասական երաժշտությունը, դասական արվեստը՝ նաև ձեր շնորհիվ: Այս գորշ իրականության մեջ ինչպե՞ս է ստացվում տեսնել այդ պոզիտիվը:
Պոզիտիվը և դրական լիցքերը, որ փորձում ենք հաղորդել, մեր գործի շնորհիվ է և այն դրական ուժն է, որ գալիս է մեր մասնագիտությունից: Մենք երաժիշտներ ենք և մեր կյանքը նվիրել ենք երաժշտությանը, եթե մենք այնպիսի բան անենք, որին չենք հավատում, ապա չենք լինի երաժիշտ: Ես հիմա խոսում եմ մի ամբողջ մեծ թիմի մասին, որն ունի շատ կոնկրետ առաքելություն, և եթե մենք առաջ խոսում էինք շատ նեղ ընտանիքի առաքելության մասին, ապա 8 տարի անց, երբ արդեն նվագախումբը երկրի ամենաակտիվ կոլեկտիվներից մեկն է փաստացի, մեր առաքելությունն ու հաղորդությունը փաստորեն տեղ է հասնում:
Այսօր, իհարկե, կան դժվարություններ թե՛ կենցաղային, թե՛ ավելի գլոբալ առումով, բայց ամեն մեկն ունի իր շատ փոքր, բայց ճիշտ աշխատանքի ֆորմատը, թե ինչպես կարող է իրեն դրսևորել: Կարծում եմ՝ այն իրականության մեջ, որտեղ մենք ապրում ենք և ինչի մեջ փորձում ենք մեզ դրսևորել, պետք է է՛լ ավելի լավ անենք և այսօր ունենք որոշակի հաջողություններ: Մենք իհարկե ոգևորվում ենք մեր անցած հաջողություններով և ավելի ոգևորված ենք մեր ապագա ձեռքբերումներով, նաև թե ինչ է մեզ սպասվում:
–Ի՞նչ է Ձեզ սպասվում: Ի՞նչ կա 2015-ի համար: Ցեղասպանության 100-ամյակն է, արդյո՞ք կան միջոցառումներ՝ նվիրված Ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին:
–Շատ մտքեր կան, շատ պրոյեկտներ կան, և ընդհանրապես դա շատ ինտիմ թեմա է, որովհետև մենք խոսում ենք գեղարվեստական կոլեկտիվի, գեղարվեստական սկզբունքներ ունեցող ընտանիքի մասին: Մենք մի այլ ձև ենք պատկերացնում, թե ինչպես պետք է դա լինի, երևի արդեն կներկայացնենք մոտ ժամանակահատվածում: Մենք ունենք մի քիչ տարբերվող մտքեր, ավելի երիտասարդական ֆորմատի, եթե այդպես կարելի է ասել, բայց նվագախումբն ունի շատ ակտիվ համերգային ծրագիր, երաժշտական ծրագիր, որ մեզ սպասվում է 2015 թվականին: Խոսելով նվագախմբի հաջողությունների մասին՝ ամենաառաջին հաջողությունն այն է, որ այն այսօր ինձ հայտնի կոլեկտիվներից այն եզակիներից է, որն ունի միջազգային ստանդարտներին համապատասխանող ծրագիր, աշխատանքային գրաֆիկ՝ նվագախումբն այսօր պլանավորում է 2016-ի համերգային ծրագիրը, ինչը ես շատ եմ կարևորում, միշտ փորձում ենք գտնել մեր անհաջողությունները բնական և օբյեկտիվ պարագաներում, բայց այսօր մենք ունենք թիմ, ստեղծել ենք այն մթնոլորտը, որը բերում է հաջողության:
–Նվագախմբում բացառապես երիտասարդներ են հավաքված և այսօր գաղտնիք չէ, որ ամենաշատ խնդիրներն էլ կապված են հենց երիտասարդների հետ՝ այն պրոֆեսիոնալները, մասնագետները, ովքեր դրսում են փորձում ռեալիզացվել: Ինչպե՞ս եք կարողանում նրանց պահել նվագախմբում, արդյո՞ք նրանց պահանջները բավարարվում են, ինչո՞ւ չէ, նաև ֆինանսական տեսանկյունից:
–Ձեր հարցն արդեն շատ բանի մասին է խոսում: Դրա մասին բոլորն ասում են ու խոսում են, նույնիսկ այն մարդիկ, ովքեր մոտիկ չեն մեր մասնագիտական գաղտնիքներին: Բայց պետք է մի բան ասեմ, որ նվագախումբը չի ստեղծվել, որպեսզի երաժիշտների ֆինանսական պահանջները կամ կենցաղային պահանջները բավարարվեն: Նվագախումբը ստեղծվել է այն գաղափարի շուրջ, որ մենք ուզում ենք աշխատել միասին, Հայաստանում ունենանք կոլեկտիվ, սկզբունքայնություն և ինչու ոչ՝ ցույց տանք աշխատանքային մեկ այլ ֆորմատ: Դա սկզբունքային է և ամբողջ թիմի համար է: Հայաստանում այսօր շատ է հնչում, որ երաժիշտները գնում են դուրս, երիտասարդության համար շատ խնդիրներ կան: Այո, դա այդպես է, բայց մենք պետք է հասկանանք, թե որքան պրոֆեսիոնալ սկզբունքներ ունենք ակադեմիական կրթական համակարգում: 25,26,27 տարեկան ուսանողները, որ հրավեր են ստանում լավագույն նվագախմբերից, 100%-ով կրթություն են ստացել Հայաստանում ու հրավեր են ստանում, որ մեկնեն դուրս ու իրենց պրոֆեսիոնալ գործով փող աշխատեն: Մենք ինչքան դրական բան ունենք հնչեցնելու:
–Այսինքն՝ մեր կրթական մակարդակն այնքան բարձր է, որ նաև դրսի չափանիշներին է բավարարում:
–Այո, մեր մակարդական այդքան բարձր է: Ընդհանրապես դուրս ասվածը շատ մեծ գաղափար է: Ամենակայացած երկրները, որոնք ունեն լավ կադրերի պահանջ, միշտ հիշում են Հայաստանի երաժիշտների մասին: Դա արդեն իսկ շատ մեծ ձեռքբերում է: Դա պետք է միշտ ասել: Մենք չենք ասում լավ բաների մասին և միշտ փորձում ենք հնչեցնել վատը, դա նույնպես ինչ-որ բան ձեռք բերելու ճանապարհ է, բայց պետք է ճիշտ կառուցենք շեշտերը: Եվ այսօր Հայաստանում ունենք Պետական երաժշտական նվագախումբ, ինչը խոսում է այն մասին, որ պետությունն այսօր կարևորում է մեր պրոֆեսիոնալ երիտասարդներին: 6-7 տարի առաջ, երբ մենք նոր փորձում էինք և շատ մեծ հարց կար՝ կստացվի, թե չի ստացվի, ապա այսօր այդ բոլոր մարդկանց մեջ, ովքեր հետևում էին նվագախմբի գործունեությանը, այդ հարցն արդեն չի ծագում:
–Արդյո՞ք պետության աջակցությունը բավարար է: Մշակույթի, արվեստի ոլորտի տարբեր ներկայացուցիչներ հենց ամենամեծ բացն էլ նշում են պետական աջակցության բացակայությունը կամ էլ սակավությունը:
–Մենք միշտ փորձում ենք համեմատություն անցկացնել Հայաստանի և այլ երկրների միջև: Ես սովորել եմ Լոնդոնում՝ Թագավորական ակադեմիայում 3 տարի, և պետք է անկեղծ ասեմ, որ աշխարհի 10-20 լավագույն նվագախմբերից 3-ը Լոնդոնում են: Այնտեղ չկա պետական նվագախումբ, այնտեղ կա հասարակություն: Այսօրվա կոլեկտիվները բացասականորեն են արտահայտվում պետական աջակցության մասին, բայց մի պահ պետք է հասկանան՝ այդ արվեստն ու մատուցած ֆորմատը մարդկանց հետաքրքիր է, թե՞ ոչ:
–Մարդկանց հետաքրքի՞ր է, թե՞ ոչ: Նվագախմբի համերգներին համերգասրահը լեփ-լեցուն է լինում: Հետաքրքի՞ր է, թե՞ ոչ: Քանի՞ հոգի գիտի Ձեզ, նվագախումբը, քանի՞ հոգի է ոգեշնչվում նույն այդ պոզիտիվով, որի մասին խոսում էինք քիչ առաջ:
–Մենք իհարկե ունենք խնդիրներ: Ինձ թվում է, որ դա շարժիչ ուժն է, որ մենք միշտ պետք է ձգտենք ինչ-որ մի տեղ՝ դա կլինի արվեստը, կլինի գիտելիքը, գումար և այլն, դա կյանքի որակ է: Դա այդպես է, և մենք պետք է ընդունենք: Աշխարհում Հայաստանի խնդիրները շատ են, դա ճիշտ է, օբյեկտիվ է, և արվեստով զբաղվող մարդիկ դա միշտ պետք է ասեն, որ արվեստին ավելի մեծ ուշադրություն է պետք հատկացնել: Բայց այսօր Հայաստանն այն մեգախնդիրները որ ունի, չի մոռանում արվեստի մասին, և այսօր Հայաստանում մեծագույն տոկոսը պետական թատրոններ են, պետական դահլիճներ, պետական կոլեկտիվներ են: Մենք չենք կարող դա մոռանալ, մենք դա միշտ մի կողմ ենք դնում և ասում ենք, որ խնդիրներ ունենք:
–Բայց այսօր ակնհայտ է, որ ոչ մի երաժիշտ չի կարող պետության տված աջակցությամբ մեկ ամիս գոյատևել: Շատ ակնհայտ սոցիալական խնդրի առջև է կանգնած այդ նույն երաժիշտը:
–Բայց չէ՞ որ այսօր պետությունը շնորհել է այդ տիտղոսը, որ դա պետական կոլեկտիվ է, բայց գիտեմ և գիտեն բոլորը՝ ինքը՝ պետությունը, նույնպես աջակցում է, որպեսզի մասնավոր հովանավորները նույնպես օգնեն այդ կոլեկտիվին: Եթե օբյեկտիվ նայենք խնդրին՝ այդտեղ խնդիր չկա, ուղղակի պետք է փորձենք սատարել ու կայացնել: Եթե մենք խոսենք արդեն շուկայական հարաբերություններից՝ պետություն, աջակցություն, և եթե այդ աջակից լինելու ֆորմատից նայենք, ապա պետությունը այն սիմվոլն է, որը տալիս է ուժ, որ դա պետական կոլեկտիվ է: Դրա համար պետք է մի փոքր կարողանանք ավելի կառուցողական մոդել ընտրել: Միշտ ասելով, որ վատ է, երբեք չենք ասում, որ ճանապարհը պետք է լավը լինի: Այսօր եթե հասարակությունը դա հասկանում է, ապա պետք է մեկ, երկու, երեք քայլ անի, որ այդ կոլեկտիվի աշխատանքը սպառի: Այսինքն, եթե կոլեկտիվը ներկայացնում է համերգ, ապա հասարակությունը պետք է պատրաստ լինի ինչ-որ սիմվոլիկ գումար վճարել և լսել այդ կոլեկտիվի աշխատանքը:
–Այսօրվա հասարակությունը պատրա՞ստ է դրան:
–Այսօրվա հասարակությունը պատրաստ չէ, բայց այսօրվա հասարակության մարդիկ, որոնք աշխարհում ընդունված են, որոնք կարծիքի լիդեր են, պետք է կարողանան ասել խնդիրը և ճիշտ ցույց տալ ճանապարհը: Երբեք ու երբեք պետության կողմից չի լինի այն ֆինանսավորումը, որ լինի բավարար: Աշխարհում ամեն տեղ կան ինչ-որ շուկայական սկզբունքներ, պարիտետային սկզբունքներ: Հայաստանում այս պահին աշխատանքի այդ ֆորմատը չկա, բայց ես ավելի քան համոզված եմ, որ տարիներ անց կլինի և այդ իմպլեմենտացիոն շրջանը շատ բարդ չի լինելու, բայց մենք պետք է հասկանանք, որ Երևան քաղաքը շատ հարուստ մշակութային կյանք ունի և սպառում է այն արդյոք, թե՞ ոչ: Եվ եթե չի սպառում, ապա պետք է նաև մարզերը զարգանան: Սկզբունքային, գլոբալ հարցեր կան, որոնք պետք է լուծել: Բայց ոչ մի կոլեկտիվի ղեկավար պատրաստ չէ դա անել: Եթե ես այսօր խոսեմ մեր նվագախմբի ակտիվությունից, ապա 2012-2013թթ. մենք մարզերում ունեցել ենք 10-12 համերգներ, ուղղակի հանդիսատեսը կարոտ ունի:
Ավելին՝ տեսանյութում:
