Ընտրական օրենսգիրքն ինքնին մեղավոր լինել չի կարող

Մեր զրուցակիցն է ԱԺ պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՀԿ-ական Դավիթ Հարությունյանը:

Խորհրդարանում երկու օր է` քննարկվում են մի կողմից իշխող կոալիցիայի, մյուս կողմից` ՀՅԴ խմբակցության ներկայացրած Ընտրական օրենսգրքի նախագծերը: Այս թեմայով զրուցեցինք ԸՕ կոալիցիոն տարբերակի հիմնական հեղինակի` ԱԺ պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՀԿ-ական Դավիթ Հարությունյանի հետ:

– Ընտրական օրենսգրքի նախագծի քննարկումների ժամանակ ԸՕ աշխատանքային խմբի կոալիցիոն անդամները խոստանում էին հաշվի առնել նաեւ ընդդիմության առաջարկները: Սակայն, ինչպես նշում են ՀՅԴ-ականները, իրենց սկզբունքային առաջարկները չեն ընդունվել, եւ իրենք ԸՕ նոր նախագիծ են ներկայացրել:

– Ճիշտ են ասում, որ մի շարք առաջարկներ չեն ընդունվել: Հաշվի առնելը դեռ չի նշանակում ընդունել, այլ` նշանակում է քննարկել, թե արդյոք հնարավո՞ր է դրանք ընդունել, թե ոչ: Մի շարք առաջարկություններ ընդունվել են, սակայն ի շարք արմատական առաջարկություններ, ինչպիսիք` 100 տոկոսով համամասնական ընտրակարգի անցնելը կամ ստորագրված ցուցակների հրապարակային դարձնելը, չենք ընդունել:

– ՀՅԴ-ն շատ կարեւոր է համարում ստորագրված ցուցակների հրապարակայնությունը, քանի որ Հայաստանում հաճախ կա՛մ մեռած հոգիներն են ,քվեարկումե, կա՛մ` Հայաստանից բացակայողները: Եվ այդ դեպքում արդեն հնարավոր է լուրջ ընտրակեղծիքների դեմն առնել:

– Ինձ համար, օրինակ, պարզ չէ, թե ինչպիսի գործնական մեխանիզմ են տեսնում դրանում: Ենթադրենք` այդ ցուցակները հրապարակվեցին, այդ դեպքում ինչպիսի գործնական մեխանիզմներ են տեսնում: Եվ բացի այդ, ստիպված եմ անդրադառնալ Վենետիկի հանձնաժողովի կողմից ընդունված ընտրությունների պատշաճ վարքագծի կանոններին, քանի որ դա հակասում է այդ կանոններին:

– Իսկ ընտրական հանձնաժողովների կազմավորման վերաբերյալ ձեր առաջարկած տարբերակը որքանո՞վ եք համարում արդյունավետ:

– Իդեալական տարբերակներ չկան: Ես կարծում եմ` մեխանիզմը, որ մենք առաջարկել ենք` 60 տոկոս հանձնաժողովներում ընդդիմությունն ունենա ղեկավար կազմում մեկական անդամ, արդեն լուրջ առաջխաղացում է եւ լուրջ առաջընթաց: Այն հնարավորություն կընձեռի շատ ավելի պատշաճ կազմակերպել հանձնաժողովի աշխատանքը: Սակայն, իմ կարծիքով, կան մի շարք այլ առաջարկություններ, որոնք ավելի կարեւոր են: Եվ եթե դրանց նայենք համակարգային տեսանկյունից, ապա դրանք միասին, անշուշտ, մեծ դեր կխաղան ընտրություններն ավելի բարձր մակարդակով ոչ միայն անցկացնելու, այլ նաեւ հանրային վստահությունը ավելի բարձրացնելու համար:

– Մի առիթով` արտահայտել եք այս միտքը, որ ամենավատ ԸՕ-ով կարելի է անցկացնել ամենալավ ընտրությունները, եւ դրա համար պարզապես անհրաժեշտ է քաղաքական կամք: Ձեր կածիքով, այսօր կա՞ այդ քաղաքական կամքը եւ հնարավո՞ր է նորմալ ընտրություններ անցկացնել:

– Այո՛:

– Ինչո՞ւ եք այդքան վստահ:

– Որովհետեւ իշխանության մաս եմ, եւ համարում եմ, որ կա այդ կամքը:

– Հայաստանում վերջին տարիներին մշտապես կասկածի տակ են դրվել ընտրությունները: Ձեր կարծիքով, ԸՕ այս տարբերակը կարո՞ղ է նվազեցնել խնդիրները:

– Նախկինում խնդիրներ, անշուշտ, եղել են, շատ են եղել խնդիրները: Եվ հիմա փորձ է արվում նվազեցնել խնդիրները:

– Այսինքն` մեղավորը ԸՕ-ն է եղել:

– Ընտրական օրենսգիրքն ինքնին մեղավոր լինել չի կարող, բայց ԸՕ պատշաճ որակն, անշուշտ, նվազեցնում է գայթակղությունն այն մարդկանց, ովքեր ցանկություն ունեն խախտումներ կատարել:

– Այս նախագիծը նվազեցնո՞ւմ է գայթակղությունը:

– Միանշանակ:

– Այսինքն՝ ԸՕ այս նախագծի ընդունումից հետո կարող եք երաշխավորել, որ Հայաստանում կանցկացվեն իրապես ազատ եւ արդար ընտրություննե՞ր:

– Ես չեմ կարող երաշխավորել: Ես ասում եմ` ԸՕ-ն կարող է նվազեցնել վտանգները:

– Ի դեպ՝ ԵԽԽՎ համազեկուցողները Հայաստանից բավարարվա՞ծ հեռացան, թե՞ ոչ:

– Ես կարծիք չունեմ այդ մասին: Կներկայացնեն զեկույցը, կտեսնենք: