Անակնկա՞լ է արդյոք սահմանային լարվածության աննախադեպ աճը, որ առկա է հայ-ադրբեջանական շփման գծում:
Պետք է նկատել, որ անակնկալ չէ: Այնպես չէ, որ իրավիճակը լարվել է հանկարծ, և մենք կանգնել ենք փաստի առաջ: Իրավիճակը լարվել է հետևողականորեն, ընդ որում՝ լարվել է Հայաստանի անվտանգության դաշնակից համարվող Ռուսաստանի անմիջական նախաձեռնողականությամբ: Հայաստանի հակառակորդին 4 միլիարդ դոլարի հարձակողական սպառազինության մատակարարումը այլ բան չէ, քան իրավիճակը լարելու քարտ-բլանշ Ադրբեջանին, որը սկսվել է տարիներ առաջ:
Ի՛նչ է հակադրել Հայաստանը դրան: Գործնականում ոչինչ: Հայաստանը դրան հակադրել է իր ռազմավարական ունեցվածքը և ինքնիշխանությունը՝ քայլ առ քայլ, տարեցտարի Ռուսաստանին հանձնելով՝ սկսած գերկարևոր հայ-իրանական գազամուղից, մինչև ողջ էներգետիկ համակարգը և պետության ճակատագիրն ընդհանրապես:
Ռուսաստանի անմիջական նախաձեռնությամբ է Ադրբեջանը կատարել իրավիճակի լարման հանգուցային քայլը, որն, ըստ էության, ինդիկատորի դեր խաղաց այս ամբողջ գործընթացում: Դա Ռամիլ Սաֆարովի ազատ արձակումն էր հունգարական բանտից և հերոսացումը Ադրբեջանում: Պատահական չէ, որ մինչ այսօր Բուդապեշտը Մոսկվայի ամենահուսալի աջակիցներից է Եվրոպայում և, այսպես ասած, ապավեններից մեկը: Դա հունգար-ռուս-ադրբեջանական մի գործարք էր, որը փաստորեն ինդիկատորի դեր խաղաց ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացի ներկայիս ժամանակահատվածի, այսպես ասած, նոր փուլի համար:
Ռամիլ Սաֆարովի «ազատագրումն», այսպես ասած, չափիչն էր ռուս-ադրբեջանական կոալիցիայի համար, թե նոր իրավիճակին ինչ արձագանք կտան Արևմուտքն ու Հայաստանի իշխանությունները: Նրանք մարսեցին Սաֆարովի ազատ արձակումը, Հայաստանի իշխանությունները որևէ կերպ չկարողացան արժանի հակաքայլ մատուցել սաֆարովյան «գամբիտին», իսկ Արևմուտքն, ըստ էության, կա՛մ թերագնահատեց քայլը, կա՛մ սպասեց, թե ինչ քայլեր կանի Հայաստանը, որպեսզի ըստ այդմ կառուցի նաև սեփական գործողությունները:
Այդ հանդուգն քայլը Ադրբեջանը մարսեց, Ռուսաստանն էլ մարսեց Մինսկի խմբում, այսպես ասած, սեպարատ և էսկալացիոն բնույթի գործողությունների սադրումը: Դրանից հետո էսկալացիան շարունակվել է քայլ առ քայլ, որում արդեն նշանակալից ազդեցություն է ունեցել ուկրաինական ճգնաժամը:
Այսինքն՝ այսպես ասած, խաղաղ պայմաններում մարսելով սաֆարովյան քայլը՝ Ռուսաստանն ու Ադրբեջանը համարեցին, որ պատերազմական, լարված միջազգային իրավիճակում կարող են մարսել ավելին, և սկսվեց սահմանային իրավիճակի լարված ու հետևողական գեներացիան:
Հայաստանը ոչ միայն չունեցավ հակաքայլի կամք, ցանկություն և հնարամտություն, այլ նաև սկսեց հետևողականորեն տրվել այդ շանտաժներին՝ ըստ էության արդարացնելով ռուս-ադրբեջանական հաշվարկները:
Այսօրվա իրավիճակը վերջին տարիների հետևողական զարգացման արդյունքն է, որի հանգուցային կետը Ռամիլ Սաֆարովի «ազատագրման» պատմությունն է: Հայաստանը պատասխան չտվեց դրան, այլ միայն էժանագին հոխորտանք՝ «Գորիկ Գուրգենիչին տրված հատուկ հանձնարարությամբ»: Էժանագին հնարքների համար վաղ թե ուշ գալիս է թանկ վճարելու ժամանակը:
Դժբախտաբար, վճարում են ոչ թե հնարք կիրառողները, այլ երիտասարդները, որ կանգնած են սահմանում և պահում են հայրենիքի անվտանգությունն ու պատիվը: