«Հանրային» հեռուստաընկերությանը տված իր հարցազրույցում Սերժ Սարգսյանը որևէ անդրադարձ չկատարեց Հայաստանի հասարակության համար ներկայիս ամենահրատապ խնդիրներից մեկին՝ էլեկտրաէներգիայի թանկացման հարցին: Հաղորդավարն էլ, որ Սերժ Սարգսյանի ֆուտբոլային համակրանքներն էր փորձում պարզել, չգիտես ինչու չցանկացավ որևէ բան հասկանալ էներգետիկ ոլորտում նոր թանկացումների մասին: Իսկ խնդիրը, բնականաբար, միայն թանկացումներով չէ, որ սահմանափակվում է, այլ էներգետիկ համակարգի վիճակով ընդհանրապես:
Խոսք է գնում համակարգի ֆինանսական ճեղքվածքի և հետագա կայուն գոյության մասին, որով էլ փորձ է արվում բացատրել թանկացումները: Այլ կերպ ասած` ոչ թե հումքն է թանկացել, ինչպես լինում է սովորաբար թանկացումների դեպքում, այլ վիճակը համակարգում հասել է ճգնաժամայինի, և անգամ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավարը խոսում է հովհարային անջատումների վտանգի մասին: Եվ այս հանգամանքը առավել ևս պետք է որ դառնար Սերժ Սարգսյանի հարցազրույցի թեմաներից մեկը, ինչը, սակայն, տեղի չունեցավ:
Ըստ որում` հետաքրքրական է, որ էներգետիկ ոլորտը տեղ չէր գտել նաև ոչ իշխանական ուժերի 12 պահանջների շարքում: Մոռացության է մատնված նաև, այսպես կոչված, գազի հանձնաժողովը: Ոչ իշխանական ուժերը իրենք էին հարցը նախաձեռնել, իրենք էին ուզում հանձնաժողով ստեղծել գազային ոլորտն ուսումնասիրելու համար, հետո ՀՀԿ-ն մերժեց, բայց մի քանի օր անց ինքը հանձնաժողով ստեղծեց, ոչ իշխանական ուժերն էլ չբոյկոտեցին, համաձայնեցին աշխատել: Ինչո՞ւ այսօր չկան հարցադրումներ այդ հանձնաժողովի գործունեության հետ կապված, ինչո՞ւ չկա ոչ իշխանական ուժերի հետևողականությունն ու պարբերական հետաքրքրվածությունը:
Հայաստանի էներգետիկ համակարգն, ըստ էության, հանդիսանում է պետականության մանրակերտերից մեկը` ոչ միայն այն իմաստով, որ ռազմավարական կարևոր ոլորտ է ցանկացած պետության համար ապրիորի, այլ որովհետև Հայաստանի էներգետիկայում արտացոլվել է այն, ինչ կատարվել է պետության հետ: Էներգետիկայում արտացոլվեց պատերազմը, շրջափակումը, արտացոլվեց նաև այդ ընթացքում որոշ մարդկանց հնարամտությունը և իրավիճակից օգտվելու կարողությունը, հետո էներգետիկայի ոլորտում արտացոլվեց կայունությունը, սակայն միևնույն ժամանակ նաև որոշ մարդկանց այդ կայունությունից անձնական ու խմբակային-ընտանեկան օգուտներ քաղելու կարողությունն ու հնարամտությունը: Հետո էներգետիկ ոլորտում արտացոլվեց Հայաստանի գաղութացումը կամ վերագաղութացումը, երբ համակարգը հանձնվեց Ռուսաստանի տիրապետությանը: Եվ հիմա էներգետիկ ոլորտում արտացոլվում է Հայաստանի անկախության կորուստը, Հայաստանի թալանը և Հայաստանի ճգնաժամը:
Երբ այսօր խոսք է գնում էներգետիկ ոլորտում ֆինանսական ճեղքվածքի մասին, ապա դա խոսում է նաև ընդհանրապես Հայաստանի ֆինանսական ճեղքվածքի մասին: Էներգետիկան ընդամենը մեկն է այն ուղղություններից, որտեղից պետք է գումարներ հավաքել այդ ճեղքվածքը լցնելու համար: Եվ քանի որ համակարգը հանդիսանում է Հայաստանի անկախության ընթացքի փուլային արտացոլումը, հայելապատկերը, ապա համակարգի, ոլորտի վերաբերյալ հարցադրումներն ու վարքագծերը ևս հանդիսանում են հայաստանյան ընդհանուր պատկերի արտացոլումը. կարևոր հարցերը մատնվում են կա՛մ լռության, կա՛մ մանիպուլյատիվ բաժանումների, այսինքն` ինչ-որ բանի մասին խոսվում է, ինչ-որ բանի մասին լռություն պահպանվում: Ինչպես, օրինակ, Հայաստանի ներկայիս իրավիճակի մասին ընդհանրապես, երբ, ասենք, այդ իրավիճակում որևէ ուժի ներկա կամ նախկին դերակատարության մասին ինչ-որ բան ասվում է կամ ամեն ինչ է ասվում խստագույնս, իսկ որևէ ուժի նախկին կամ ներկա դերակատարության մասին լռություն է պահպանվում, ավելին՝ տեղի են ունենում մաքրագործման, ֆիլտրացիայի, իսկ հաճախ նաև սրբացման գործողություններ:
Ու դա այն դեպքում, երբ Հայաստանում իրադարձությունները զարգացել են «սահուն», «պատճառահետևանքային» հստակ տրամաբանությամբ, մի փուլը բխել է մյուսից, ոչ թե եղել է մյուսի շրջադարձը, հեղափոխական փոփոխությունը կամ բեկումը: Հայաստանի անկախության ընթացքի յուրաքանչյուր ժամանակահատված եղել է նախորդի տրամաբանական շարունակությունը, բխել է նախորդից, նախորդի պարագայում այդ հաջորդը չէր կարող չլինել: Օրինակ` եթե իշխանության մեջ խրախուսվել, գնահատվել և առաջ են մղվել ծառայամտությունը, հանուն տերերին դուր գալու նպատակն արդարացնում է միջոցները փիլիսոփայության կիրառումն ու խրախուսումը, ապա զարմանալին արդեն հաջորդ փուլում օրենքի իշխանության ձևավորումն է և ոչ թե անօրինության ինստիտուցիոնալացումը, հետո դրա, այսպես ասած, մշակութային շերտի, քաղաքակրթական շերտի ձևավորումն ու հավերժացումը:
Էներգետիկայի համակարգը այդ պատմական ընթացքում եղել է առանցքային, և եթե պետությունը հասնում էր համակարգային ճգնաժամի, էներգետիկան չէր կարող զերծ մնալ այդ ճգնաժամից: Տրամաբանական է, որ այդ ամենից ելքը որոնվում է բնակչության գրպանում: Հայաստանում ամեն ինչի համար վճարել է բնակչությունը, անկախության տարիների բոլոր փուլերում՝ միայն բնակչությունը, միայն հասարակությունը: «Էլիտաները» չեն վճարել երբեք, պարզապես տարիների ընթացքում ավելացել է նրանց և հասարակության միջև կտրվածությունը, ինչի պատճառը եղել է այն, որ տարիների ընթացքում ավելացել է այն, ինչ հնարավոր էր վերցնել բնակչությունից:
Այժմ մի փոքր պարադոքսալ վիճակ է՝ վերցնելիքը վերստին պակասում է, բայց բնակչությունից վերցվողը ավելացնում են: Դա համարժեքության և բարոյականության լիակատար կորստի վկայությունն է՝ ճգնաժամի վերջին փուլը: Դրանից հետո կա՛մ առողջացումն է սկսվում, կա՛մ աղետը:
