Մինչ Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը հավաստիացնում է, որ այս տարի բանակում սպանությունների թիվը նվազել է, նոր «պատահական» սպանության մասին հերթական բոթն ենք ստանում: Անցյալ շաբաթ «Եղնիկներ» զորամասի մարտական հենակետում գլխի շրջանում հրազենային մահացու վերքից մահացել էր 1994 թ. ծնված Դերենիկ Մանուկյանը։
Հայաստանի բանակը դարձել է մսաղաց` մսաղաց հայաստանցի երիտասարդների համար: Ու ակնհայտ է, որ իշխանությունը բացարձակապես չի տիրապետում այդ մսաղացին: Ու բանն այստեղ միայն այն չէ, որ մահերի մասին տեղեկությունները սարսափելի պարբերականությամբ են գալիս բանակից: Բանն այն է, որ Հայաստանի իշխանությունը այդ ամենի հանդեպ ցուցաբերում է սարսափելի ոչ ադեկվատություն: Դրա փոխարեն, իշխանությունը վարում է ջայլամի քաղաքականություն և ի պատասխան հանրային հարցադրումների, կամ ինչ-որ վիճակագրական տվյալներ է բերում, թե ասենք՝ այսինչ տարվա համեմատ մահերը այսքան նվազել են, կամ էլ հայտարարում է, թե այդպիսի բաներ բոլոր բանակներում էլ լինում են: Այդ ջայլամային քաղաքականությունն արժենում է հայ երիտասարդների կյանքեր
Հայաստանի պետականության տոտալ ճգնաժամն ակնհայտորեն հասել է բանակ և այստեղ ունենում է ուղղակի սարսափելի դրսևորումներ: Իսկ որ դա պետականության ճգնաժամի հետևանք է, վկայում է իշխանության համրությունը: Հայաստանի իշխանության, բանակի հրամկազմում ոչ մի պաշտոնանկություն, ոչ մի հրաժարական: Խոսքը նույնիսկ քրեական պատասխանատվության մասին էլ չէ, այլ քաղաքական, բարոյական: Կարող է տարօրինակ հնչել, բայց տվյալ պարագայում արդեն գլոբալ առումով շատ կարևոր է դառնում պատասխանատվության հենց այդ կատեգորիան: Քրեական պատասխանատվության հարցը շատ կարևոր է անհատական, այսինքն՝ կոնկրետ դեպքի մակարդակով, իհարկե նաև հետագա դեպքերը կանխելու տեսանկյունից, բայց մեր զինված ուժերում առաջացել է մի իրավիճակ, որի հանգուցալուծումը կարող է լինել միայն քաղաքական, բարոյական պատասխանատվության հստակ ամրագրումը:
Հայաստանի բանակում անհրաժեշտ են համակարգային փոփոխություններ, արժեքային փոփոխություններ: Հայկական բանակում զինվորը պետք է լինի արժեք: Նա պետք է դաժան, դժվարին ծառայություն անցնի, ենթարկվի ծառայության կարգից բխող ֆիզիկական և բարոյական, հոգեբանական փորձությունների, բայց նա պետք է լինի արժեք, և այդ արժեքը պետք է պաշտպանված լինի անհատապես: Հայաստանի բանակում ամեն զինվոր պետք է պաշտպանված լինի անհատապես, պետությունը պետք է պատասխանատվություն կրի յուրաքանչյուր զինվորի անվտանգության համար: Իսկ դա ենթադրում է մտածողության փոփոխություն, ենթադրում է զինվորին որպես բանվորական հումք կամ ինքնահաստատման օբյեկտ դիտարկելու խորհրդա-ռուսական պատկերացումների արմատական վերանայում:
Պետք է վերանայվի «բանակը հասարակության հայելին է» անպատասխանատու և ինչ-որ տեղ, այդ ողբերգությունների ֆոնին, ուղղակի անբարո փիլիսոփայությունը: Բանակը պետք է դառնա հասարակության հետ աշխատանքի կարևոր օղակներից մեկը, որ իրենց ձեռքին ունենում են կառավարող էլիտաները որպես գործիքակազմ: Հայաստանում բանակը վերածվել է կառավարող էլիտաների ալիբիի, երբ նրանք մահվան ողբերգական դեպքերից հետո ոչ թե մեղավորների և պատասխանատուների հետ են հաշիվներ մաքրում, այլ հասարակության հետ, թե՝ ահա, տես քո դեմքը ու այլևս մեզ ոչ մի հարցում մի մեղադրի:
Այլ կերպ ասած՝ հայկական զինուժում առկա ներկայիս կառավարման հոգեբանությունն ու մտածողությունը հայկական բանակը անտեսանելի պատերազմի են հանել մեր իսկ հասարակության դեմ և այնտեղ սպանվող տղաները այդ պատերազմի զոհերն են: Այս հարցը քրեական պատասխանատվությամբ հնարավոր չէ վերանայել: Այստեղ անհրաժեշտ է քաղաքական հիմնարար պատասխանատվության ստանձնում, բարոյականության գերակա բաղադրիչով: Այդ առումով հարցն այն է, թե երբ է հասարակությունն այդ պատասխանատվության խնդիրը լիարժեք պարտադրելու և երբ է հասարակության շահը սպասարկելուն կոչված քաղաքական դաշտը դառնալու այդ կարևորագույն օրակարգային հարցի կրողը: