«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է «Նոր ժամանակներ» կուսակցության նախագահ, քաղաքական վերլուծաբան Արամ Կարապետյանը
–Պարոն Կարապետյան, Սերժ Սարգսյանը ՀՀԿ 15-րդ համագումարում բավականին ուշագրավ ելույթ ունեցավ: Խոսեց սահմանադրական բարեփոխումների, ինչպես նաև ընդդիմության գործունեության մասին: Ի՞նչ տպավորություն ստացաք:
–Անկեղծ ասած՝ մանրամասն չեմ հետևել, բայց Սերժ Սարգսյանի տեսակետն ինձ հայտնի է: Շատ քիչ հարցեր կան, որոնց հետ համակարծիք եմ, ես էլ եմ կողմնակից, որ Հայաստանը պետք է լինի ուժեղ նախագահական երկիր, և դա դեռ երկար ժամանակ է, ցավոք, անհրաժեշտ: Իհարկե լավ կլիներ, եթե խորհրդարանական կառավարման համակարգ լիներ, ամենաժողովրդավար ձևն է: Հայաստանը թե գեոքաղաքական, թե պատերազմական իմաստով այն վիճակում չի գտնվում, որ այդ համակարգին անցնենք: Հիմա մենք մնում ենք ուժող նախագահական երկիր ունենալու կողմնակից, մեր Սահմանադրությունը մեծ բարեփոխումների կարիք ունի, բայց ես ավելի շատ կարևորում եմ ոչ թե սահմանադրական բարեփոխումների խնդիրը, այլ կիրառման խնդիրը: Մեզ մոտ օրենքները վատ չեն գրվում, եթե կուտակայինը չհաշվենք, մնացած օրենքները վատ չեն գրվում, մենք ունենք կիրառման խնդիր: Դա գալիս է մենթալիտետի խնդրից, այս բարդակից, որ ստեղծվել է, անհատական մարդկային մոտեցումներից, որ ավելի շատ գեղջկական մոտեցում են ցուցաբերում: Ես չեմ կարևորում սահմանադրական բարեփոխումների հրատապությունը հիմա, բայց որ կա դիսբալանս, որ ապագայում պետք է փոփոխություններ արվեն՝ փաստ է: Ես կողմնակից կլինեի սահմանադիր ժողով գումարելուն, կողմնակից կլինեի Սփյուռքի մասնագետների ներգրավմանը և, ամենակարևորը, երդվել, որ այդ Սահմանադրությունը կատարեն թե՛ մարդիկ, և թե այն մարդիկ, որոնք գալիս են իշխանության: Կարևորելը կատարելն է և ոչ բարեփոխում անելը:
Մարտի մեկին ի՞նչ բռնաբարում էր, Քոչարյանը այնպես բռնաբարեց Սահմանադրությունը, Սերժ Սարգսյանը, մնացած օլիգարխները․․․ 10 մարդ սպանեցին, մինչ այսօր ոչինչ բացահայտված չէ, ի՞նչ սահմանադրական բարեփոխումների մասին է խոսքը, բարեփոխեցինք, հետո ի՞նչ: Մեռան կրակելով, ջարդելով, ծեծելով, սպանելով․․․
-Պարոն Կարապետյան, քառյակը նախաձեռնում է միասնական հանրահավքներ անցկացնել, տեսնո՞ւմ եք Ձեր ներկայացրած քաղաքական ուժն այդ հրապարակում:
–Ես չգիտեմ՝ ինչ է անում քառյակը, ես չեմ էլ ուզում քննարկեմ, իրենք գիտեն ինչ են անում, խորհրդարանական ուժեր են՝ իրենց որոշելիքն է: Մի բան գիտեմ՝ բուրժուա-դեմոկրատականը վերջացավ յուրօրինակ Կերենսկիով: Ռուսաստանում բուրժուա-դեմոկրատականը հաղթեց՝ Լվովը գնաց, Կերենսկին եկավ, մեզ մոտ ավարտվեց խնամիական Կերենսկիով: Ավելին չեմ ուզում ասել, իրենք գիտեն իրենց անելիքը:
Չգիտեմ՝ իրենց օրակարգում սահմանադրական բարեփոխումները կան, թե ոչ, ամեն դեպքում մեր տեսակետը հետևյալն է՝ եթե բերելու են խորհրդարանական կառավարման համակարգի, հիմարություն է: Աշխարհը գնում է արտաքին շատ լուրջ դիմակայության, երկրներ են տրոհվում, մենք պետք է մեր տեղը գտնենք: Դուք ինձ հետ համաձայն չեք, բայց ես մնում եմ Եվրասիական տնտեսական միության կողմնակից: Եկեք հասկանանք վերջնականապես որ դաշտում ենք, չեմ ասում եվրոպականը վատն է, բայց ես հիմա այդ ընտրության կողմնակիցն եմ: Նայեք Եվրոպայի խորհրդարանի ընտրություններին, տեսեք ինչքան մարդ է խորհրդարան անցնում, որ դեմ է միասնական Եվրոպային, հասկացեք՝ գործընթացներ են, որ մեր ցանկությամբ չեն: Օբյեկտիվ գործընթացներ են գնում, որ իմ կամ ձեր ուզելու հարցը չէ: Ես էլ շատ բան եմ ուզում: Մենք պետք է հասկանանք, որ գեոքաղաքական դաշտում ենք ուզում գործել, ինձնից լավ ոչ ոք չգիտի Ռուսաստանն ինչքանով է լավ կամ վատ, բայց ես այսօր ուրիշ ընտրանք չեմ տեսնում:
Այսօր Ուկրաինայում քաղաքացիական պատերազմով երկիրը ջարդուխուրդ են անում, բա ՆԱՏՕ-ն ու մնացածն ո՞ւր են իրենց զորքերով, դիմակայության մեջ հո ուզելով չեն մտնում:
Ի՞նչ սահմանադրական բարեփոխում, ինձ հետաքրքրում է, երբ կսկսի Ղարաբաղյան պատերազմը և ովքեր մասնակից կլինեն: Այսօր Դավիթօղլուն գնացել է Մոսկվա, գիտե՞ն Ղրիմից բացի ինչ հարցեր են բարձրացնում, չգիտեն: Չգիտեն ինչ է կատարվում Ադրբեջանում, ինչ պատրաստվածություն է գնում Իրանում: Հիմա ի՞նչ տարբերություն խորհրդարանական, թե նախագահական. պետությանը վրա կտան, ինչի՞ մասին է հիմա խոսում Սերժ Սարգսյանը:
–Սերժ Սարգսյանի իշխանությունն, ըստ Ձեզ, մինչև հերթական ընտրությունները դիմակայելու ռեսուրս ունի՞:
–Մինչև մենք չենք կողմնորոշվի մեր արտաքին քաղաքական վեկտորը ուր ենք տանում, երկրի ներքին խնդիրների հարցերին մեծ կարևորություն չեմ տալիս: Ինձ համար կարևոր չէ՝ Հովիկ Աբրահամյանը կլինի, թե Տիգրան Սարգսյանը, Լևոն Տեր֊-Պետրոսյանը կլինի, Սերժ Սարգսյանը, թե Ռոբերտ Քոչարյանը:
–Այսինքն, կարծում եք, Հայաստանի արտաքին քաղաքական կողմնորոշումը վերջնական չէ՞:
-Ոչ, վերջնական չէ, Սերժ Սարգսյանի որոշումը վերջնական չէ: Այնտեղ էլ ամեն ինչ այնպես չէ, ինչպես պատկերացնում եք: Բազում խնդիրներ են ծագել ոչ միայն Ղարաբաղի հետ կապված, որոնք հաղթահարելու համար շատ լուրջ ջանքեր են պետք: Հասկանալի չէ այս դիմակայության պարագայում Ռուսաստանն ունի՞ այն հնարավորությունները, որ մեզ անհրաժեշտ է թե՛ ռազմական, թե տնտեսական որոշակի լուրջ ծրագրեր իրագործելու համար: Ուկրաինայից հետո վիճակ է փոխվել, աշխարհը դարձել է համապուտինյան, երկրներն ԱՊՀ-ից դուրս են գալիս, ընդհանուր տարածքը սկսել է քայքայվել: Կարևոր է, թե այստեղ ինչ ենք անելու, ինչ ճանապարհ ենք անցնելու, քանի երկիր է դրա մեջ մտնելու: Հիմա ի՞նչ կարևոր է, ովքեր են լինելու, ովքեր լինելու են՝ թալանելու են, եթե կարողանան, եթե ինչ-որ բան լինի թալանելու՝ մեկը մի քիչ շատ, մյուսը՝ մի քիչ քիչ: