«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է «Քաղաքացիական պայմանագիր» նախաձեռնության կառավարման խորհրդի անդամ, ՀԱԿ պատգամավոր Նիկոլ Փաշինյանը:
–Պարոն Փաշինյան, հետաքրքիր է Ձեր տեսակետը սահմանադրական փոփոխությունների հայեցակարգի նախագծի վերաբերյալ: Այն ժամանակահատվածը, որ ընտրված է Հայաստանում խորհրդարանական կառավարման համակարգ ներմուծելու համար, ինչքանո՞վ է հարմար: Դատելով այդ ամենին երկրորդ նախագահի արձագանքից՝ ի՞նչ տպավորություն եք ստանում:
-Երբ ինձ առաջադրված հարցերում ասում են երկրորդ նախագահ, երրորդ նախագահ՝ ես հարկ եմ համարում ընդգծել, որ Հայաստանը երկրորդ և երրորդ նախագահներ չի ունեցել:
Ինչ վերաբերում է սահմանադրական բարեփոխումներին՝ Սահմանադրությունն ինքը գործիք է, և որպեսզի որևէ մոդելի շուրջ քննարկում կայանա, պետք է նախ ձևակերպել, թե մենք ինչ խնդիր ենք ուզում լուծել այդ գործիքի միջոցով:
Տեսեք՝ մեր հարևան Թուրքիան անցում է կատարում նախագահական կառավարման մոդելին՝ այն դեպքում, երբ խորհրդարանական կառավարման տարիներին զարգացել է այն աստիճան, որ համախառն ներքին արդյունքով աշխարհում զբաղեցրել է 16, 17-րդ հորիզոնականը:Հիմա համարում են, որ պետք է անցում կատարեն նախագահական կառավարման համակարգին:Հարևան Վրաստանը անցում է կատարում խորհրդարանական կառավարման համակարգին, այսինքն՝ այստեղ չկան բանաձևեր՝ խորհրդարանական, թե նախագահական համակարգ, չկա բանաձև, որ մեկ գումարած մեկ հավասար է երկուսի: Սա մոտավորապես նույնն է, թե հարցնեն՝ ի՞նչ հագուստ եք սիրում՝ կոստյո՞ւմ, թե՞ սպորտային հագուստ.դա կախված է նրանից, թե ես ուր պետք է գնամ՝ եթե պետք է գնամ հարսանիք, բնականաբար՝ նախընտրելի է կոստյումը, եթե մարզվելու, ապա նախընտրելի է սպորտային հագուստը: Նկատի ունեմ՝ սահմանադրական փոփոխությունների հարցում կողմնորոշվելու իմաստով շատ կարևոր է ճշտել, թե մենք ուր ենք գնում, ինչ խնդիր ենք լուծում: Սահմանադրությունը գործիք է: Մենք պետք է որոշենք, թե ինչ խնդիր ենք այդ գործիքով լուծելու:
Քանի որ Հայաստանի քաղաքական կյանքը ժամանակ առ ժամանակ մահվան եզրին է հայտնվում, Սերժ Սարգսյանը, նրա իշխանությունը քաղաքական կյանքը կենդանացնելու, ինչ-որ գործընթացներ հարուցելու և դրանց շուքի տակ էլի ժամանակ ծավալելու գործողություններ են անում:
–Իսկ Ռոբերտ Քոչարյանի արձագանքի մասին ի՞նչ կասեք:Տպավորություն է ստեղծվում, թե նա գործընթացներ է արագացնում և նպատակ ունի մինչև հերթական ընտրությունները վերադառնալ մեծ քաղաքականություն:Նման միտում տեսնո՞ւմ եք, և ի՞նչ կարելի է անել դա կանխելու համար:
–Իսկ ո՞վ է ասել, որ ինչ-որ մեկը պետք է ինչ-որ բան կանխի: Ընդհակառակը՝ պետք է թույլ տալ, որ գործընթացները զարգանան բնականոն ճանապարհով, և դա, կարծում եմ, կնպաստի, որ Սերժ Սարգսյանն ու Ռոբերտ Քոչարյանը հայտնվեն այնտեղ, որտեղ և պետք է հայտնվեն: Ոչինչ պետք չէ կանխել, գործընթացները պետք է զարգանան, և ես համոզված եմ, որ դրա արդյունքում Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժ Սարգսյանը կհայտնվեն այնտեղ, որտեղ արժանի են:
–Որտե՞ղ է նրանց արժանի տեղը:
–Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժ Սարգսյանը մարտի 1-ի մարդասպանության առանցքային հեղինակներն են: Իսկ մարդասպանների տեղը, ինչպես Ձեզ հայտնի է, քրեակատարողական հիմնարկն է:
–Դուք բազմիցս քննադատել եք «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությանը, նույն Հայ ազգային կոնգրեսին՝ նրա հետ համագործակցելու համար: Նշում էիք, որ քանի դեռ ԲՀԿ-ի որոշ անդամներ մարտի 1-ի իրադարձություններին մասնակցության համար պատասխանատվության չեն ենթարկվել՝ համագործակցությունը պետք է բացառել: Հիմա ի՞նչ տպավորություն ունեք «Օրինաց երկիր» կուսակցության՝ ընդդիմություն հռչակվելու մասին:
–Դուք մեջբերում եք իմ քննադատությունները, բայց դրանք ուղղված են եղել կոնկրետ դրվագների, կոնկրետ իրավիճակների, այդ իրավիճակների հետ կապված կոնկրետ լուծումների:
Ինչ վերաբերում է «Օրինաց երկիր» կուսակցությանը և ընդհանրապես այն կուսակցություններին, որոնք որոշ ժամանակ իշխանության հետ ճանապարհ անցնելով և գործեր անելով՝ հայտնվում են ընդդիմադիր դաշում, ապա դա իրենց իրավունքն է: Յուրաքանչյուրի իրավունքն է լինել ընդդիմադիր կամ իշխանական դաշտում, բայց մենք պետք է հասկանանք, որ յուրաքանչյուր քաղաքական գործչի, յուրաքանչյուր քաղաքական ուժի կենսագրությունը այն կարևոր բաղադրիչներից է, որով մենք պետք է գնահատենք նրանց:
–Եվ այդպիսով՝ «Քաղաքացիական պայմանագիր»-ը, որը բաց է այլ ուժերի հետ համագործակցելու համար, բա՞ց է նաև «Օրինաց երկրի» հետ համագործակցելու համար՝ հաշվի առնելով նրա կենսագրությունը:
– Մենք ասել ենք հետևյալը՝ երբ խոսում ենք որևէ մեկի հետ համագործակցության մասին, պետք է շատ հստակ ձևակերպված լինի, թե ինչ համագործակցություն է, ինչ նպատակ ունի այդ համագործակցությունը, այդ համագործակցության կողմերից յուրաքանչյուրը ինչ սկզբունքներ, ինչ նպատակներ ունի: Մենք ասել ենք, որ ընդհանրապես քաղաքական ուժերի հետ այս փուլում համագործակցելու պլաններ չունենք: Բայց եթե ընդհանրապես կլինեն իրավիճակներ, երբ առաջ կգա նման հարց որևէ քաղաքական ուժի հետ համագործակցել-չհամագործակցելու, ապա մենք պետք է ունենանք այդ շատ կոնկրետ հարցերի պատասխանները: Ի սկզբանե բացառել կամ ասել, որ համագործակցությունը հնարավոր է՝ ճիշտ չէ, որովհետև մենք չգիտենք, թե ինչ վիճակի մասին ենք խոսում: Կարող են լինել ամենատարբեր իրավիճակներ՝ խաղաղ պայմանները մի իրավիճակ են, Աստված չանի՝ պատերազմը այլ իրավիճակ է, Աստված չանի՝ բնական աղետը մեկ այլ իրավիճակ է: Համագործակցությունը լայն հասկացողություն է.այս պահին մենք համագործակցելու որևէ պլան չունենք, բայց եթե երբևէ խնդիր լինի համագործակցելու՝ ես սա ասում եմ ոչ թե կոնկրետ ուժի, այլ ընդհանրապես, եթե Ձեզ հետաքրքրի մեր մոտեցումը որևէ ուժի հետ համագործակցելու մասին, ապա պետք է հստակ ձևակերպված լինի՝ ինչի մասին է համագործակցությունը, ինչ նպատակներ ունեն համագործակցող կողմերից յուրաքանչյուրը, ինչ պարտավորվածություններ: Եթե այս ձևակերպումները մեզ համար ընդունելի լինեն ու համապատասխանեն մեր սկզբունքներին՝ դա մի իրավիճակ է, եթե ոչ՝ դա բոլորովին այլ իրավիճակ է:
–Քառյակի հետ համագործակցությունը Ձեզ համար ընդունելի չէր այն պատճառով, որ դրված էր միայն կառավարությա՞նն անվստահություն հայտնելու հարցը:
–Ես երբեք չեմ ասել, որ քառյակի հետ համագործակցելու հարցը ընդունելի է կամ անընդունելի: Եղել է կառավարությանն անվստահություն հայտնելու հարց: Եվ երբ ինձ հարց է ուղղվել՝ արդյոք ես պատրա՞ստ եմ միանալ այդ նախաձեռնությանը,ես ասել եմ, որ դրա հետ կապված մենք՝ «Քաղաքացիական պայմանագիր»-ը, հարցեր ունենք, և այդ հարցերի պատասխանը ստանալուց հետո կամ պարզելուց հետո, որ այդ հարցերի պատասխանները գոյություն չունեն, միայն դրանից հետո կորոշենք մեր դիրքորոշումը այդ հարցում: Շատ կարևոր է ոչ թե քաղաքական գործընթացներ հարուցելը, այլ դրանց հետևանքների կամ արդյունքների մասին մտածելը:Մենք հարցնում էինք՝ կարո՞ղ է պատահել, որ այս պայքարի արդյունքում ուղղակի վարչապետ դառնա Հովիկ Աբրահամյանը: Ի՞նչ կստացվի՝ մեր քաղաքական պայքարի նպատակն այն էր, որ Հովիկ Աբրահամյա՞նը դառնա վարչապետ:Մենք նման գործընթացների, որոնք ունեն բազմաթիվ մութ կետեր ու անպատասխան հարցեր, չենք մասնակցել, չենք մասնակցում և հետագայում էլ չենք մասնակցելու: Եթե ես վաղը դուրս գամ փողոց, մարդիկ ինձ կհարցնեն՝ այդ ի՞նչ էիք անում, Ձեր արածի նպատակն այն էր, որ Հովիկ Աբրահամյա՞նը դառնա վարչապետ: Մենք ինքներս մեզ այդ իրավիճակի մեջ չենք դնի, որովհետև մենք առաջին հերթին մեզ պատասխանատու ենք համարում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների առաջ:
