10 տարի առաջ այս օրերին եվրոպական 10 երկրներ (որից 8-ը՝ նախկին սոցիալիստական) մտան Եվրամիության կազմ, որից հետո թռիչքաձև տնտեսական զարգացում ու կենսամակարդակի աճ ապահովեցին: Ընդամենը 4-5 տարում՝ 2004-2008թթ., ԵՄ մտած բոլոր 10 պետությունները (առանց բացառության) միջին հաշվով 2 անգամ բարելավեցին իրենց կենսամակարդակը, իսկ առավել ճարպիկները (Մերձբալթյան երկրներ, Սլովակիա, Լեհաստան)՝ նույնիսկ՝ 2.5-3 անգամ (Աղյուսակ):
Կարճ ժամանակում կենսամակարդակի նման շեշտակի աճ չեն ապահովել անգամ հայ հասարակությանը ավանդաբար հայտնի այնպիսի երկրներ, ինչպիսիք են Ճապոնիան, Հարավային Կորեան կամ Սինգապուրը: Ընդ որում՝ կենսամակարդակի աճը այս երկրների պարագայում ուղեկցվել է սոցիալական պայմանների է՛լ ավելի արագ բարելավմամբ, քանի որ ԵՄ ավանդական երկրները հստակ սոցիալական երաշխիքներ են պարտադրում նոր մուտք գործող երկրներին (սկսած առողջության ապահովագրությունից մինչև կենսաթոշակների նվազագույն չափ):
2009-ից սկսած նորեկների աճը դանդաղեց՝ երկու պատճառով: Առաջին և հիմնականը ԱՄՆ-ից սկսված ֆինանսատնտեսական ճգնաժամն էր և Եվրամիության մի քանի հին երկրների (Հունաստան, Իտալիա և այլն) պարտքային ճգնաժամը: Դրա արդյունքում 2014-ին ԵՄ մտած բոլոր 10 երկրներն էլ տնտեսական անկում ապրեցին: Իսկ դանդաղման երկրորդ պատճառը հենց նախորդող թռիչքաձև աճն էր, որի շնորհիվ նորեկները իրենց կյանքի մակարդակով մոտեցան հներին, որից հետո աճի դանդաղեցումը բնական է: Աշխարհում ընդհանրապես որքան հարուստ է (մեծ ՀՆԱ ունի մեկ շնչի հաշվով) տվյալ երկիրը, այնքան նրա աճի տեմպը դանդաղում է և հակառակը՝ շուկայական գործոններն ստիպում են, որ աղքատներն ավելի արագ զարգանան (այլ հարց է, որ ոչ շուկայական գործոնների՝ կոռուպցիայի, թալանի ու պետական հովանավորչության պատճառով աղքատները հաճախ կամ չեն զարգանում, կամ դանդաղ են զարգանում):
Վերադառնալով դիտարկվող 10 երկրներին` նշենք, որ նրանցից 4-ը 2013-ին ունեցել է ավելի ցածր կենսամակարդակ, քան 2008-ին էր, 3-ը՝ մոտավորապես նույն մակարդակը, ինչ 2008-ին էր և 3-ը՝ ավելի բարձր մակարդակ, քան 2008-ին էր (Աղյուսակում բերված տվյալները վերցված են Արժույթի միջազգային հիմնադրամի կայքից):
Աղյուսակ. Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն 2004-ին ԵՄ մտած 10 երկրներում, դոլար
| Երկիր | 1998 | 2003 | 2008 | 2013 |
| Սլովակիա | 4200 | 6200 | 17500 | 17700 |
| Սլովենիա | 11000 | 14600 | 27300 | 22800 |
| Չեխիա | 6200 | 9400 | 21800 | 18900 |
| Կիպրոս | 13800 | 18200 | 31700 | 24800 |
| Էստոնիա | 4000 | 7200 | 17800 | 19000 |
| Լատվիա | 2900 | 4800 | 15300 | 15200 |
| Մալթա | 10600 | 13200 | 21500 | 22900 |
| Հունգարիա | 4700 | 8200 | 15400 | 13400 |
| Լիտվա | 3100 | 5400 | 14800 | 16000 |
| Լեհաստան | 4300 | 5700 | 13900 | 13400 |
Որպեսզի պարզ լինի, որ Արևելյան Եվրոպայի երկրների կենսամակարդակի 2004-2008թթ. թռիչքաձև աճը պայմանավորված էր հենց ԵՄ նրանց մուտքով, աղյուսակում բերված են նաև այդ երկրների՝ ԵՄ անդամակցումից 5 տարի առաջ եղած ցուցանիշները: Այսպես, վերցնենք, օրինակ, Սլովենիան, որը ԵՄ անդամակցությունից միջին չափով օգտված երկրներից է համարվում: 1998-ին (ԵՄ-ին անդամակցելուց 5-6 տարի առաջ) Սլովենիայի մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն մոտ 11 հազար դոլար էր: ԵՄ անդամակցության պահին այն աճել էր ընդամենը 3600 դոլարով կամ 32%-ով: ԵՄ անդամակցությունից հետո, սակայն, 5 տարում Սլովենիայի մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն դարձավ 27300 դոլար՝ 5 տարում աճելով մոտ 87%-ով: Այսինքն՝ մինչ ԵՄ մտնելն ընկած 5 տարում Սլովենիայում կենսամակարդակն աճել էր 32%-ով, ԵՄ կազմում եղած առաջին 5 տարում՝ 87%-ով: Աճն արագացել է ավելի քան երկու անգամ: Վերցնենք առավել ճարպիկներից մեկին՝ Լեհաստանին: 1998-2003թթ. այս երկրում մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն աճեց 33%-ով (կամ մոտ մեկ երրորդով), իսկ 2004-2008թթ.՝ 144%-ով (կամ մոտ 2.5 անգամ): ԵՄ անդամակցումից հետո աճն արագացել է մոտ 4 անգամ:
Ինչպես երևում է գծագրից, նույն բանը նկատվել է ԵՄ մտած բոլոր (առանց բացառության) 10 երկրների դեպքում: Գծագրի տվյալները նույն տվյալներն են, ինչ աղյուսակում բերվածները, պարզապես՝ գծագիրն ավելի պատկերավոր է ցույց տալիս հիմնական օրինաչափությունը: Գծագրում բոլոր երկրների դիմացի երկրորդ սյունը (2003թ. կենսամակարդակը) շատ ավելի քիչ չափով է առավել առաջին սյունից (1998թ. կենսամակարդակից), քան երրորդ սյունը (2008թ. կենսամակարդակը) երկրորդ սյունից (2003թ. կենսամակարդակից):
Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն 2004-ին ԵՄ անդամակցած 10 երկրներում
Տնտեսական ճգնաժամի նախօրեին ԵՄ մտան նաև Բուլղարիան ու Ռումինիան, որոնք այնքան էլ շատ չշահեցին, որքան դիտարկված 10 երկրները: Սակայն այժմ, երբ ԵՄ-ն մտնում է տնտեսական զարգացման փուլ, էական տնտեսական աճ կարելի է սպասել նաև այդ երկրներում:
Ի դեպ, դիտարկված երկրները ԵՄ մտնելուց առաջ մտել էին նաև ՆԱՏՕ, ինչը հնարավորություն էր ստեղծել քաղաքական անվտանգության ֆոնին ապահովել տնտեսական անվտանգությունը:
Այսպիսով, նայելով 2004-ին երկրների տնտեսական պատմությունը՝ դժվար չէ հասկանալ, թե ինչու է Եվրամիությունը շարունակում մնալ չափազանց գրավիչ իր հարևանների համար և ինչու են Բալկանյան թերակղզու մյուս երկրներն ու Թուրքիան ձգտում օր առաջ անդամակցել ԵՄ-ին:
