Համաշխարհային տնտեսական ֆորումը երեկ հրապարակել է «Ճամփորդություն եւ զբոսաշրջություն. մրցունակություն 2011» զեկույցը, որտեղ Հայաստանը 139 երկրների շարքում զբաղեցրել է 90-րդ տեղը` նախորդ զեկույցի (2009թ.) համեմատ բարելավելով իր դիրքը մեկ հորիզոնականով:
Այսինքն` վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի (եւ տնտեսական բլոկի նախարարների) հռետորությունը, Տաթեւի համալիրը (աշխարհի ամենաերկար ճոպանուղին), ինչպես նաեւ զբոսաշրջության ոլորտը զարգացնելու վերաբերյալ վերջին տարիներին կազմակերպվող անթիվ-անհամար միջոցառումները ճիշտ այդքան են արժեցել` ՀՀ դիրքը բարելավվել է մեկ աստիճանով: Այսպես շարունակվելու դեպքում մենք 14 տարի հետո կհասնենք 83-րդ հորիզոնականում գտնվող Ադրբեջանին, 34 տարի հետո կհասնենք 73-րդ հորիզոնականում գտնվող Վրաստանին եւ 80 տարի հետո կհասնենք 50-րդ հորիզոնականում գտնվող Թուրքիային:
«Տուրիզմը պետք է դառնա բազմաբովանդակ, եւ դրա կարողությունները ՀՀ-ում կան` կրոնական տուրիզմ, առողջապահական տուրիզմ, սպորտային տուրիզմ, հանգստի տուրիզմ եւ այլն»,- ասել էր վարչապետը ընդամենը մի քանի օր առաջ զբոսաշրջության վերաբերյալ կազմակերպված հերթական միջոցառման ժամանակ: Ավելին, ըստ վարչապետի «կառավարության ջանքերը տուրիզմի զարգացման գործում տալիս են իրենց դրական պտուղները»: «Դրա մասին են վկայում այն ցուցանիշները, որ 2009թ. երբ մենք ունեցանք աննախադեպ տնտեսական անկում, տուրիզմի ոլորտում գրանցեցինք շուրջ 4% աճ, եւ սա այն պարագայում, երբ համաշխարհային տուրիզմի ցուցանիշները 2009թ. նվազեցին»,- նշել էր վարչապետը:
Սակայն եթե ավելի լուրջ խոսենք, ապա պետք է նշել, որ Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի այս զեկույցում առաջատար դիրքեր գրավող պետությունները (Շվեյցարիա, Գերմանիա, Ֆրանսիա, Ավստրիա, Շվեդիա, ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, Իսպանիա, Կանադա, Սինգապուր) նախեւառաջ աչքի են ընկնում իրենց ապահովությամբ, անվտանգությամբ եւ որակյալ ենթակառուցվածքներով:
Մինչդեռ, օրինակ, ոստիկանական ծառայությունների հուսալիությամբ ՀՀ-ն 112-րդ տեղում է, օդային տրանսպորտի ենթակառուցվածքների որակով` 95-րդ, վերգետնյա տրանսպորտի ենթակառուցվածքների որակով` 106-րդ, տեղեկատվական հասարակությանը բնորոշ տեխնոլոգիաների առումով (լայնաշերտ ինտերնետ, հեռախոսային գծեր եւ այլն)` 97-րդ: Ավելին, պարզվում է` մենք արդեն աշխարհի ամենավերջին տեղերում ենք շրջակա բնական միջավայրի գրավչությամբ (124-րդ տեղ) եւ էկոլոգիական իրավիճակի կայունությամբ (111-րդ տեղ): Հիմա կարելի է համեմատել տուրիզմի վերաբերյալ վարչապետի ճառերը այն ամենի հետ, ինչ կատարում են այս իշխանությունները մեր շրջակա միջավայրի հետ (ծառահատում, հանքավայրերի անխնա ու բաց շահագործում եւ այլն):
Ընդհանրապես այս զեկույցում բոլոր ինդեքսները համախմբված են 3 ինդեքսների մեջ մտնող 14 ենթաինդեքսներում: Այդ երեք խումբ ինդեքսներից առաջինը` «Ճամփորդություն եւ զբոսաշրջություն. կարգավորման դաշտ» (այստեղ մենք 58-րդ տեղում ենք), ներառում է նորմատիվային իրավական դաշտը, էկոլոգիական իրավիճակի կայունությունը, ապահովությունը եւ անվտանգությունը, առողջության եւ հիգիենայի պահպանումը, ճամփորդության եւ զբոսաշրջության առաջնահերթության աստիճանը տվյալ երկրի համար: Երկրորդ խումբը կոչվում է «Ճամփորդություն եւ զբոսաշրջություն. գործարար միջավայրն ու ենթակառուցվածքները» (100-րդ տեղում ենք), որը ներառում է օդային, վերգետնյա եւ զբոսաշրջային ենթակառուցվածքների որակը, տեղեկատվական հասարակության ենթակառուցվածքները (լայնաշերտ ինտերնետ, հեռախոսակապի գծեր եւ այլն), եւ ճամփորդության ու զբոսաշրջության գնային մրցունակությունը: Իսկ վերջին խումբը կոչվում է «Մարդկային մշակութային եւ բնական ռեսուրսներ» (107-րդ տեղում ենք), որը ներառում է համապատասխան ռեսուրսները, ինչպես նաեւ հասարակության եւ պետության վերաբերմունքը զբոսաշրջիկների եւ օտարերկրյա այցելուների նկատմամբ:
Մի խոսքով, տուրիզմի համար գրավիչ դառնալու համար մենք դեռ շատ ջանքեր պետք է գործադրենք: Սակայն այստեղ մեկ այլ հարց է առաջանում` արդյոք տուրիզմը զարգացնելը պե՞տք է լինի մեր տնտեսական քաղաքականության առաջնահերթություններից մեկը: Հունաստանը, օրինակ, նախորդ դարի կեսերին համեմատաբար զարգացած ինդուստրիալ երկիր էր: Հետո հույները որոշեցին, որ իրենց հետագա գոյության հիմքը տուրիզմը պետք է լինի, արդյունքում կորցրեցին մնացած ողջ արդյունաբերությունը: Կիպրոսում, որտեղ ժամանակին չկար տնտեսական բազա, տեսնելով Հունաստանի փորձը, դադարեցին տուրիզմը տնտեսության հիմք դիտարկելը եւ անցան բարձր տեխնոլոգիաների, գիտության զարգացմանը, կրթական ծառայությունների արտահանմանը: Բացի այդ, տուրիզմը զարգացնում են այն երկրները, որոնք արտարժույթի լրացուցիչ հոսքերի կարիք ունեն: Իսկ մենք նման կարիք չունենք, արտասահմանյան հսկայական տրանսֆերտները հենց այսօր էլ մեծ խնդիրներ են առաջացնում մեր տնտեսությունում` արժեւորելով դրամն ու վատթարացնելով արտահանման պայմանները:
Իհարկե, սա չի նշանակում, թե մենք չպետք է բարելավենք մեր անվտանգության համակարգն ու ենթակառուցվածքները` հենց մեզ համար: Եվ եթե հաշվի առնենք նաեւ այն, որ մենք ունենք շուրջ 5,5 մլն հայեր ողջ աշխարհում, որոնք դեռ ոչ մի անգամ չեն եղել պատմական հայրենիքում, եւ որոնք գոնե մի անգամ կգան Հայաստան, չպետք է հատուկ աշխատել այն ուղղությամբ, որ մեր տնտեսությունը հենվի տուրիզմի վրա: Այսինքն` ամեն դեպքում տուրիզմը զարգացնելու եւ եվրոպացիներին այստեղ ներգրավելու այսօրվա խոսակցությունները պարզապես անհեթեթություն են:
