Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության պատվերով 2008 թ. ապրիլին Հայաստանում իրականացված «Հայաստան. միգրացիան և զարգացումը» ուսումնասիրությունը բերեց այն եզրակացության, որ միգրացիոն ակտիվությունը կախված չէ միայն աշխատուժի ներպետական շուկայում որոշակի մասնագիտական խմբերի մրցունակությունից:
Այսպես, եթե ճարտարապետության և շինարարության, ինժեներիայի և տրանսպորտի մասնագետների պարագայում միգրացիոն բարձր ակտիվությունը պայմանավորված է մեկնման երկրներում, հատկապես Ռուսաստանում, հմուտ աշխատուժի նկատմամբ պահանջարկի առանձնահատկություններով, ապա արտերկրի աշխատուժի շուկաներից ստացվող ազդակները, կարծես, ավելի թույլ են ազդում Հայաստանի տեղեկատվական տեխնոլոգիաների (ՏՏ) մասնագետների վրա:
Ու թեև ճարտարապետության, շինարարության մասնագետների մեծ մասի նկատմամբ պահանջարկը Հայաստանի աշխատաշուկայում վերջերս մեծացել է, նրանց` արտերկիր մեկնելու որոշումը այսօր ևս պայմանավորված է արտերկրում աշխատանքի ավելի բարձր վարձատրությամբ:
Նույնը չի կարելի ասել, սակայն, հայաստանյան ՏՏ մասնագետների մասին: Նրանց ցածր միգրացիոն ակտիվության պատճառներից մեկն այն է, որ ՏՏ ոլորտում բարձր որակավորում ունեցող մասնագետների համար առկա է մրցունակ տեղական պահանջարկ:
ՏՏ մասնագետները նախընտրում են մնալ Հայաստանում նաև այն պատճառով, որ, ի տարբերություն այլ ոլորտների, ինչպիսիք են շինարարությունը և խնամքի ծառայությունները, ՏՏ ծառայությունները տեղայնացված չեն, այսինքն` կարող են կատարվել դրսից ստացվող պատվերներով, և հայաստանյան ՏՏ ընկերություններից շատերն աշխատում են արտերկրի հաճախորդների համար:
Տնտեսագետների, բժիշկների, ուսուցիչների և հումանիտար ու հասարակական գիտությունների մասնագետների (հիմնականում` իրավաբանների) միգրացիոն չափավոր ակտիվության պատճառներն այլ են: Այդ չորս խմբերին բաժին է ընկնում Հայաստանի հմուտ աշխատուժի 52%-ը, և Հայաստանի աշխատաշուկան ակնհայտորեն չի կարող կլանել առկա ողջ աշխատուժը, որի արտացոլումը Հայաստանում այդ մասնագետների շրջանում գործազրկության բարձր մակարդակն է: Այնուհանդերձ, մեկնման հիմնական երկրների աշխատաշուկաները նույնպես պատրաստ չեն ընդունել նրանցից շատերին:
Մյուս կողմից, սննդի տեխնոլոգների, տեքստիլի և թեթև արդյունաբերության մասնագետների ցածր միգրացիոն ակտիվության հիմնական պատճառն այդ մասնագիտական խմբերի սեռային կազմն է. այդ մասնագետների ճնշող մեծամասնությունը կանայք են: Թեև նրանց ավելի քան 40%-ը Հայաստանում գործազուրկ է, արտերկրում աշխատանք գտնելու հնարավորությունները նրանց համար խիստ սահմանափակ են:
