Լիբիայում տեղի ունեցող իրադարձությունները բավական հետաքրքիր են ոչ միայն զուտ արաբական աշխարհում տեղի ունեցող ալիքի, ոչ միայն համաշխարհային տնտեսության վրա հնարավոր ազդեցության` նավթի գնաճի առումով, և ոչ միայն համաշխարհային աշխարհաքաղաքականության դինամիկայի, այլ նաև մեկ այլ բավական հետաքրքիր ասպեկտով:
Լիբիայի իրավիճակը կարող է ստեղծել համաշխարհային քաղաքականության մեջ որոշակի նոր նախադեպեր՝ կապված երկրների ներքին գործերին միջազգային միջամտության երևույթի հետ:
Արևմտյան երկրները, ՆԱՏՕ-ն այս օրերին քննարկում են Լիբիայի իրադարձություններին միջամտելու տարբերակները, որպեսզի կանխեն սեփական ժողովրդի դեմ պատերազմ մղող բռնապետ Մուամար Քադաֆիի սկսած արյունահեղությունը:
Այդպիսով, համաշխարհային քաղաքականության մեջ կարծես թե ստեղծվում է մի նախադեպ, երբ որևէ երկրի ներսում քաղաքացիների և իշխանության բախման պարագայում հնարավոր է դառնում միջազգային կառույցների միջամտություն:
Առայժմ դժվար է ասել, թե արևմտյան հանրությունն ինչ որոշում կկայացնի, բայց իրավիճակն իսկապես հետաքրքիր է: Այդ տեսանկյունից ուշագրավ է համեմատությունը հետխորհրդային տարածքում վերջին ամիսներին արձանագրված զարգացումների առումով:
Եթե հիշում եք, ամիսներ առաջ Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության անդամ երկրները նախաձեռնեցին օպերատիվ արձագանքման ՀԱՊԿ ուժերի ստեղծումը, որոնց նպատակն է լինելու ՀԱՊԿ անդամ երկրներում անկայունությունների կանխումը: Այլ կերպ ասած՝ այդպիսով փաստորեն ստեղծվում է իրավական հնարավորություն, որ եթե ՀԱՊԿ անդամ որևէ երկրում եղավ ինչ-որ հուզում, այդ ուժերը մտնեն և միջամտեն այդ հուզումներին:
Կարծում ենք, կարիք չկա նշելու, որ խոսքը տվյալ պարագայում իհարկե իշխանության կողմից միջամտելու մասին է: Այլապես ՀԱՊԿ երկրների նախագահները այդպես սիրահոժար չէին գնա և ստեղծի այդ ուժերը:
Այսինքն՝ նրանք իրենց ձեռքով ստեղծել են մի կառույց, որը Ռուսաստանի «քավորությամբ» իրենց կպաշտպանի այսպես ասած՝ հեղափոխական վտանգներից:
Հիշեցնենք, որ ՀԱՊԿ անդամ է նաև Հայաստանը, այսինքն՝ Հայաստանն էլ սիրահոժար գնացել է այդ քայլին՝ Ռուսաստանին թույլ տալով միջամտել, եթե Հայաստանում որևէ բան սպառնա իշխանությանը:
Իսկ ինչո՞վ է տվյալ պարագայում հետաքրքիր Լիբիայի օրինակը: Հետաքրքիր է այն իմաստով, որ, փաստորեն, կարող է միջամտության նախադեպ ստեղծել Արևմուտքը, ինչը կլինի, այսպես ասած, ռուսական միջամտության հակակշիռը: Եթե ռուսները միջամտում են ամբողջատիրական, բռնապետական վարչակարգերը պաշտպանելու, ապա Արևմուտքի միջամտության պարագայում կստեղծվի քաղաքացիական բևեռը իշխանությունից պաշտպանելու նախադեպ:
Ահա այդ նախադեպը, թերևս, շատ կարևոր է ՀԱՊԿ-ում ստեղծված օպերատիվ ուժերի գոյության պարագայում, որոնք փաստորեն «ձեռք կբերեն» արևմտյան հակակշիռ, ինչը կարող է կանխող դեր կատարել ռուսական միջամտությունների համար: Իսկ դա կարող է բավականին սառեցնել ամբողջատիրական վարչակարգերի, այդ թվում՝ և Հայաստանի իշխանության հույսերը, որոնք ճգնաժամային պահերին իրենց իշխանությունն ապահովագրելու խնդիրը դնում են Ռուսաստանի վրա:
