«Առաջին լրատվականի»-ի զրուցակիցն է «Նոր ժամանակներ» կուսակցության նախագահ Արամ Կարապետյանը
– Անցյալ շաբաթ Հայաստան էր եկել Ռուսաստանի ԱԳ նախարարի տեղակալ-պետքարտուղար Գրիգորի Կարասինը: Ձեր գնահատմամբ, ո՞րն էր Կարասինի այցի հիմնական նպատակը, և որո՞նք էին հիմնական հարցերը, որոնց պատասխանը նա ցանկանում էր ստանալ հայաստանյան իշխանություններից:
– Հարցերը երեքն էին` ղարաբաղյան հարցում հնարավո՞ր է հասնել ինչ-որ մի փոփոխության, դրա համար կա՞ քաղաքական կամք իշխող կոալիցիայի և քաղաքական ուժերի միջև, ունի՞ իշխանությունը հեղինակություն այդ ամենն անելու համար, թե ոչ: Իմ կարծիքով, Կարասինը հասկացավ, որ այս իշխանությունները խաղ են տանում, և նույնիսկ եթե ուզում են այս հարցում փոփոխության հասնել, ապա դա անելու հեղինակություն և հնարավորություն չունեն, որովհետև նման բախտորոշ հարցեր լուծելու համար իշխանությունը ոչ թե պիտի բոլորին պառկեցնի գետնին, քանզի ժամանակը ցույց տվեց, որ վերջիններս ոտքի են կանգնում: Պարզվեց, որ քաղաքական կամքը կամ պառկեցնելու ունակությունը բավարար չեն նման բախտորոշ գործողություններ իրականացնելու համար, մնում է միայն մեկ բան` իշխանությունը ժողովրդի մեջ պիտի ունենա իշխանություն: Այդ հեղինակությունը այս իշխանությունը հազար տարի էլ աշխատի ձեռք բերել չի կարող: Այդքանը տեսնելով` Կարասինը գնաց և նրանից հետո գալու են ամերիկացիները, որովհետև քաղաքականությունը համաձայնեցված է: Իմ կարծիքով, Կարասինը Հայաստանից գնաց և ասեց, որ այս երկրից սպասելիքներ պետք չէ ունենալ, որովհետև այդ հարթության մեջ որևէ հարց չի կարող լուծվել:
– Պարոն Կարապետյան, կարելի՞ է ասել, որ Ռուսաստանը հասկանալով, որ այլևս չի կարող միջնորդ հանդիսանալ ղարաբաղյան հարցի կարգավորման գործում, իր ակտիվ դերակատարությունը զիջում է Միացյալ Նահանգներին, և ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Ջեյմս Սթեյնբերգի սպասվելիք այցելությունը Հայաստան հենց դրա վկայությունն է:
– Սթեյնբերգի այցը ռուսականի շարունակությունն է, քանզի Ռուսաստանն ու ԱՄՆ-ն այդ հարցերում դեռ միասին են: Իհարկե, կա ներքին մրցակցություն, բայց ղարաբաղյան հարցում միասին են, և երկուսն էլ հասկանում են, որ պատերազմական որևէ գործողություն Անդրկովկասում քանի դեռ լուծված չէ Պարսկաստանի խնդիրը, կարող է բերել աղետալի հետևանքների: Բաքուն լիովին հասկանում է, որ իր մոտ շարունակում է իսլամիզացիայի պրոցեսը, և Ալիևի կլանը այդ պատճառով այսօր գործում է: ՆԱՏՕ-ի ներկայացուցչի Մոսկվա կատարած այցից հետո միասնականությունը վերականգնվեց, և ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի քաղաքականությունը փոխհամաձայնեցված է: Ռուսները եկան տեսան չի ստացվում, ամերիկացիներին ասեցին, որ այս իշխանությունը ձերն է: Կասկածից վեր է, որ Սերժ Սարգսյանը ռուսական խաղի մեջ է, բայց ինքը զուտ ամերիկյան դեմոկրատական կուսակցությանն է ավելի մոտ կանգնած` ռուսական ազդեցությունը երևում է, բայց ոչ հստակ: Իսկ ահա Քոչարյանի առումով Ռուսաստանի և Պուտինի ազդեցությունը հստակ է: Այդ իսկ պատճառով, Կարասինի այցից հետո Ռուսաստանը Միացյալ Նահանգներին հստակ ասեց, որ դուք եք տերը` եկեք տեսեք, ինչ եք անում այս երկրում:
– Իսկ այս պարագայում ի՞նչ է սպասվում Սոչիում Մեդվեդև-Սարգսյան-Ալիև հանդիպման ժամանակ:
– Ես կարծում եմ` Սոչին հանգուցալուծման կետերից մեկն է լինելու: Հնարավոր է` Սոչիի հանդիպումը դեռ ոչ մի բան չտա կարգավորմանը, ինչպես Աստանայում եղավ: Աստանայում բոլորը հասկացան, որ սկզբունքները, որոնք դրված են, հարցը չեն լուծում: Ամենայն հավանականությամբ, այժմ ռուսները սկսելու են միջնորդել հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը վերսկսելու համար: Այժմ դերերը փոխվել են` ԱՄՆ-ն հայ-թուրքականը տալիս է Ռուսաստանին, իր ձեռքը վերցնում ղարաբաղյան խնդրի կարգավորումը: Դա նոր բան չի, դա սկսվել է 1990 թվականից: Այժմ սկսվում է խռովությունների ժամանակը, և թե՛ Սերժ Սարգսյանի, թե՛ Ալիևի իշխանությունները դրված են հարցականի տակ, և Ռուսաստանն ու ԱՄՆ-ն ուզում են այժմ Սերժ Սարգսյանից մի բան պոկել` պարտադրել, որ իր խոստացածներից մի բան անի, քանի որ երկրում էլ իրավիճակը լարված է: Աստանայից հետո դադար էր, քանզի սպասում էին, բայց այժմ, տեսնելով որ վիճակը գնում է դեպի հեղափոխություն և նոր իշխանություն է գալու, գերտերությունները ցանկանում են հներին գոնե մի փաստաթուղթ պարտադրեն, որպեսզի նորերի դիմաց հենց դա դնեն:
– Այսինքն` Սոչիում ամեն ինչ արվելու է Սերժ Սարգսյանից «մի բան պոկելու» համար:
– Սոչին լինելու է հանգուցալուծում, քանզի Սերժ Սարգսյանը որևէ բան տալ չի կարող, որովհետև ինչ էլ պոկեն` հայ ժողովուրդն այդ թղթի հետևից չի գնալու, բայց այդ թուղթը դնելու են նոր իշխանությունների դիմաց: Սակայն հեղինակություն ունեցող իշխանությունը կարող է նորից սկսել այդ պրոցեսները, քանզի թե՛ հայ-թուրքական, թե՛ ղարաբաղյան հարցերը պետք է լուծվեն, հակառակ դեպքում պատերազմ կլինի:
– Պարոն Կարապետյան, եթե Սոչիում որևէ փաստաթուղթ ստորագրվի, Հայաստանում հեղափոխությունը հավանական համարո՞ւմ եք:
– Եթե կտրուկ քայլեր լինեն Սոչիում, ապա դա կմոտեցնի հեղափոխությունը: Բայց պետք է նշեմ, որ եթե կյանքի որակը էլ ավելի վատացավ, ժողովուրդն այլևս ոչ մի հարց հաշվի չի առնելու` ո՛չ ՀԱԿ, ո՛չ Ղարաբաղ, դա է ցույց տալիս բոլոր հեղափոխությունների սկզբունքը: Կարծում եմ` հեղափոխությունը կախված է նրանից, թե այս գործընթացներն ինչքան կարագանան, դրանք օբյեկտիվ անհրաժեշտություն են և լինելու են: Սուբյեկտիվ խնդիր է ընդդիմությունը. եթե Սերժ Սարգսյանը արհեստականորեն ակտիվացնի ինչ-որ ընդդիմության, ապա խռովությունները կլինեն արհեստական, որպեսզի նա պատճառաբանի, թե չի կարող որևէ փաստաթուղթ ստորագրել: Ես վախ ունեմ, որ այդ արհեստական պրոցեսը չավարտվի արյունահեղությամբ, ամեն ինչ լինի մտացածին սցենարով: Եվ որպեսզի դա չլինի, ընդդիմությանն անհրաժեշտ է ավելի շատ քաղաքական կուսակցությունների ընդգրկումը. կգա պահը, երբ պետք կլինի միասին շարժվել, և կշարժվենք:
