Հատկապես վերջին 20-30 տարիների հայ-ամերիկյան ինտենսիվ շփումները մի տեսակ տարօրինակ իրավիճակ են ստեղծել:
Մինչ ամերիկացի և եվրոպացի մասնագետները կոռուպցիայի և կաշառակերության դեմ պայքարի շրջանակներում էլեկտրոնային կնիքներ դնելու, առանց պետական պաշտոնյաների հետ շփվելու գործարքներ կնքելու` իրենց քաղաքակիրթ փորձն են փոխանցում հետխորհրդային երկրներին, նաև` Հայաստանին, ԱՄՆ-ում հաստատված հայ հանցագործները սկսում են այդ փորձի հիման վրա գործող ամերիկյան տնտեսության հիմքերը քանդել հենց հայկական մեթոդով. կաշառք են տալիս ամերիկացի պաշտոնյաներին ու ինչ ուզում` ստանում են: Դրա վառ ապացույցն էլ վերջին տարիներին էթնիկ հայ հանցախմբերի քրեական ակտիվությունն է ԱՄՆ-ում և դրան հետևած մասսայական, աղմկահարույց ձերբակալությունները: Ապահովագրական մեքենայությունների միջոցով 163 միլիոն դոլար յուրացնելու մեջ մեղադրվող «Պզո» մականունով Արմեն Ղազարյանի խմբի մի քանի տասնյակ անդամների կալանավորումներից հետո, եղավ նաև երկրորդ վնասազերծումը: Ամերիկյան, ռուսական և, ընդհանրապես, արտերկրի մամուլը արագ արձագանքեց հերթական աղմկահարույց պատմությանն ու զանգվածային ձերբակալություններին:
ԱՄՆ-ի իրավապահ մարմինները չորեքշաբթի օրը` փետրվարի 16-ին, ձերբակալեցին Հարավային Կալիֆոռնիայում աստիճանաբար մեծացող մի հանցավոր խմբավորման 70-ից ավելի անդամների: Խոսքը «Հայկական ուժ» խմբավորման մասին է, որը փողոցային բանդայից վերաճել էր կազմակերպված հանցավոր խմբի ու մասնագիտացել այն բոլոր հանցագործությունների մեջ, որոնցից հնարավոր է շահույթ ստանալ:
Ամերիկյան դատախազությունն արդեն հայտարարել է, որ այդ խմբավորման հետ կապ ունեցող հարյուրից ավելի (113 հոգու) կասկածյալների մեղադրանք է առաջադրվել, որոնցից 20-ը դեռ ազատության մեջ են: Խմբի անդամներին մեղադրանք է առաջադրվել թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության, գողությունների, սպանությունների, մահափորձերի, մարդկանց առևանգման, չարտոնված խաղատների գործարկման, դրամաշորթության, ինչպես նաև տնտեսական ծանր հանցագործությունների` բանկային մեքենայությունների մեջ: Դրանցից միայն մի մասի արդյունքում տուժողները մոտ 10 միլիոն դոլարի վնաս են կրել:
Հետախուզական դաշնային բյուրոյի Լոս Անջելեսի բաժանմունքի տնօրենի օգնական Սթիվեն Մարտինեսը հայտարարել է, որ խմբավորման անդամների տեխնիկական պատրաստվածությունը մի տեսակ առանձնացրել է խմբավորումը մյուս հանցախմբերից և չափազանց հնարամիտ ձևով գործել: Խմբավորումը լուրջ կապեր է ունեցել մեքսիկական մաֆիայի, Արևելյան Եվրոպայի և Ռուսաստանի հանցավոր խմբավորումների հետ: ԱՄՆ Դաշնային դատախազ Անդրե-Բիրոտ կրտսերը նշել է, որ հանցավոր խմբավորման ներթափանցումը տեղական իշխանության մեջ` շատ լուրջ է. նրանք կաշառում են բանկերի աշխատակիցներին, բանտապահներին, որպեսզի չկորցնեն կապը բանտում գտնվող խմբավորման անդամների հետ: Անդրե Բիրոտը խոստովանել է, որ հանցավոր խմբավորման անդամները հաճախ կարողացել են գործել հենց բանտից: Իսկ ի՞նչ են արել խմբի` դրսում գտնվող անդամները.օրինակ` կարողացել են գողանալ «99 սենթ» խանութների հաճախորդների տվյալները, որոնց օգնությամբ նրանք կեղծ վարկային բանկային քարտեր են սարքել և խանութներում այդ քարտերով վճարումներ կատարել:
Խմբավորման ներկայացուցիչներին հաջողվել է բանկերից մեկում կաշառք տալով` տարեց հաճախորդների մասին տեղեկատվություն ստանալ և հետագայում 10 միլիոն դոլարի գողություն կատարել քարտերից: Սա ընդամենը խմբավորման գործունեության օրինակներից մեկն է: ԱՄՆ իրավապահների տվյալներով այս խմբավորման գործունեությունը տուժողների վրա մոտ 20.000.000 դոլար է նստել:
Դատախազ Անդրե Բիրոտի խոսքով. «Հայկական հանցավոր խմբավորման կառուցվածքը նման չէ, օրինակ, իտալական մաֆիայի կառուցվածքին, այստեղ չկա մեկ ընդհանուր առաջնորդ»: ԱՄՆ պաշտոնյաների հավաստմամբ, հանցավոր խմբի ներկայացուցիչները գործել են այն մոդելով, որը գոյություն է ունեցել նախկին ԽՍՀՄ-ում, այն է` խմբավորման մեջ եղել են «օրենքով գողեր», ովքեր համակարգել են խմբավորման գործունեությունը Ռուսաստանում, Վրաստանում և Հայաստանում գոյություն ունեցող հանցավոր խմբավորումների հետ:
Մեղադրյալներից մոտ 100-ը Հարավային Կալիֆոռնիայից են, մնացածը` Մայամիից և Դենվերից: Ի դեպ, «Հայկական ուժ» խմբավորման ներկայացուցիչների մեջ հետաքրքիր մականունավորներ կան` «Կապոնե», «Հաստավիզ», «Կասպեր» և այլն: Թե նրանցից ու մյուս առաջնորդներից ում դուր չի եկել բազմիշխանությունը և ով ում հետ ու ինչ չի կարողացել կիսել` դեռ հայտնի չէ, բայց Բիրոտի խոսքով` հայկական մաֆիայի գործունեությունը հնարավոր է եղել բացահայտել առաջնորդների միջև ծագած ներքին խնդիրների պատճառով:
Հ.Գ. Սա դեռ հայկական երկու հանցախմբերի հասցրած վնասն է ԱՄՆ-ին, իսկ եթե մտովի փորձենք պատկերացնել, թե որքան վնաս են տվել հետխորհրդային երկրներից ներթափանցած բոլոր հանցախմբերը միասին, ապա հետաքրքիր կլիներ իմանալ` արևմուտքը պատրա՞ստ էր վճարել այդ գինը հետխորհրդային տարածք ներթափանցելու և ազդեցության ոլորտներն ամրապնդելու դիմաց…
Էլմիրա Մարտիրոսյան, «Ժամանակ» օրաթերթ
