«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Միջազգային հարաբերությունների և ռազմավարական վերլուծության թուրքական կենտրոնի տնօրեն Սինան Օգանը:
– Պարոն Օգան, ինչպե՞ս եք գնահատում Ադրբեջանի և Եվրամիության միջև երեկ «Հարավային էներգետիկ միջանցքի» մասին հռչակագրի ստորագրման փաստը։
– Nabucco-ի մասին համաձայնությունը նոր չէ: Մենք այդ մասին վաղուց խոսել ենք Եվրամիության հետ, Ադրբեջանի հետ: Գիտեք, Ռուսաստանը հարավային էներգետիկ ուղի ուներ, Թուրքիան էլ ուներ Nabucco ծրագիրը: Եվ այս երկու ծրագրերի միջև վաղուց ի վեր մրցակցություն էր գնում:
– Ի՞նչ եք կարծում, ինչպիսի՞ն կլինի Ռուսաստանի դիրքորոշումը:
– Ես չեմ կարծում, թե Ռուսաստանի արձագանքը մեծ կլինի, քանի որ հարավային տարածաշրջանում Ռուսաստանն ունի իր ծրագիրը, Ադրբեջանը՝ իրենը: Ադրբեջանը անկախ երկիր է, որն ունի գազի սեփական պաշարներ, ունի անկախ արտաքին քաղաքականություն և գազ է արտահանում թե՛ Թուրքիայի, թե՛ Ռուսաստանի տարածքով: Այս պատճառով չեմ կարծում, թե Ռուսաստանը որևէ կերպ կարձագանքի այս գործարքին:
– Ստորագրված հռչակագիրը ինչպե՞ս կանդրադառնա Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի կարգավորման գործընթացի վրա։ Ես նկատի ունեմ Ռուսաստանի կողմից ի՞նչ ռեակցիա կլինի այս առնչությամբ:
– Կարծում են՝ ռեակցիա կլինի դրական: Որովհետև, դուք գիտեք, Nabucco-ն կարող է անցնել նաև Հայաստանով, եթե Ղարաբաղի հարցը լուծվի: Ադրբեջանական գազը կարող է անցնել նաև Հայաստանի տարածքով, բայց դրա համար Հայաստանը պիտի ազատի Ադրբեջանի գրավյալ տարածքները: Ահա թե ինչու ես կարծում եմ, որ այս համաձայնագիրը կարագացնի Ղարաբաղի հարցի լուծման գործընթացը: Եթե այդ հարցը չլուծվի, Nabucco-ն կանցնի Վրաստանով, և Հայաստանը կհայտնվի էներգետիկ ուղուց դուրս:
– Երեկ Ռուսաստանի արտգործնախարար Ս. Լավրովը, խոսելով Լեռնային Ղարաբաղի թեմայի մասին, ասել է, թե այս պահին պետք է չխանգարել այս գործընթացին: Ձեր կարծիքով, նա ինչ նկատի ունի, և ով է խանգարում այդ գործընթացին:
– Ես չեմ կարծում, թե որևէ մեկը խանգարում է այդ գործընթացին: Ես պարոն Լավրովի հայտարարությունը կարդացել եմ, և դրանում չեմ տեսնում կոնկրետ որևէ մեկին ուղղված մեղադրանք: Նա ասում է՝ եթե Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև լինի ուղիղ բանակցություն, եթե այս հարցում առաջնային դերը չվերագրվի Մինսկի խմբին, ապա երկու կողմերի համար ավելի հեշտ կլինի բանակցությունը վարել: Դուք գիտեք, Ֆրանսիան, ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը, Թուրքիան ևս դեր ունեն այդ հարցում: Առանց միջնորդների բանակցությունը կողմերի համար ավելի հեշտ կլինի: Որովհետև արդեն 20 տարի է՝ բանակցություններ են ընթանում, իսկ արդյունք չկա:
– Ինչպե՞ս եք գնահատում հիմնահարցի կարգավորման ներկա փուլը անցյալ տարի դեկտեմբերի սկզբին Աստանայում կայացած ԵԱՀԿ գագաթնաժողովից հետո:
– Աստանայից հետո ոչ մի լավ բան մենք չենք տեսում: Շատ մեծ էին սպասումները: Ես, ճիշտն ասած, ոչ Աստանայից առաջ, ոչ էլ հետո չէի սպասում որևէ նոր գործընթացի: Ինձ թվում է, մոտ ժամանակներս ոչ մի կողմից էլ որևէ որոշիչ քայլ չի արվի: Մենք ստիպված կլինենք սպասել մինչև 2015 թ.:
– Իսկ մինչ այդ պատերազմական գործողությունների վերսկսում կանխատեսո՞ւմ եք:
– Ես չեմ կարծում, թե մինչև 2015 թ. այդ հարցը կարող է լուծվել նորմալ ճանապարհով: Նույնիսկ ռազմական գործողությունները ավելի հավանական են թվում: Այդ պատճառով և՛ Թուրքիան, և՛ Ռուսաստանը, և Մինսկի խմբի մյուս երկրները պետք է աշխատեն մինչ 2015 թ. խաղաղ ճանապարհով լուծել այս հարցը:
– Ինչո՞ւ հենց մինչև 2015թ.:
– 1915 թ. տեղի ունեցավ մարդկանց տեղահանություն մի ռազմական տարածքից, և նրանք ուղարկվեցին մի այլ տարածք: Հայերը դա համարում են Ցեղասպանություն։ Մենք, իհարկե, այդպես չենք կարծում: 2015 թ. կլինի հարյուրամյակը: Մինչ այդ Հայաստանը պատրաստ չի լինի խաղաղ ճանապարհով լուծել այս հարցը: