Վերջին 25 տարիների ընթացքում առաջին անգամ ԱՄՆ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովն ընդունեց Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձև` կոչ անելով Սենատին դատապարտել այս հանցագործությունն ու քաջալերել ԱՄՆ նախագահին հաստատել, որ ԱՄՆ արտաքին քաղաքականությունն արտացոլում է ու դատապարտում դեռևս չպատժված Ցեղասպանությունը:
Վերջին 30- 40 տարիների ընթացքում թե ԱՄՆ-ում, թե հայաշատ համայնքներ ունեցող եվրոպական երկրների խորհրդարաններում հայամետ գործիչները հայկական լոբբիստական կազմակերպությունների հետ աշխատանքի արդյունքում նախագահական ընտրություններին ընդառաջ հայ համայնքի քվեին արժանանալու համար կամ Թուրքիայի հետ հարաբերություններ հստակեցնելու, Թուրքիային «պատժելու» համար շրջանառության մեջ են դնում նման նախագծեր, որոնք կամ վերջին պահին նախագահի հավանությանն արժանանալու փուլում, կամ ավելի վաղ կասեցվում են կամ դուրս բերվում շրջանառությունից:
Օրերս ԱՄՆ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի ընդունած Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձևից ևս սպասելիքները շատ չեն, թուրք-ամերիկյան գործոնը, բնականաբար, առավել որոշիչ կլինի: Ամեն անգամ Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման և հատուցման գործընթացի վերաբերյալ «հետաքրքրության» հերթական վերելքի ընթացքում մի շարք հարցեր են առաջ գալիս, թե ինչու է հայկական կողմը թույլ տալիս, որ ողբերգական անցյալը դառնա մանրադրամ գերտերությունների ձեռքում:
ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի փոխդեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանն «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց, որ ժամանակն առաջ է ընթանում՝ իր հետ բերելով նոր մարտահրավերներ, նոր խնդիրներ, և բնական է, որ մեր մարտավարությունն ու մոտեցումները ևս պետք է փոփոխությունների ենթարկվեն կամ վերաշարադրվեն և հարմարեցվեն ներկա իրողություններին ու աշխարհի ներկա զարգացումներին: Ըստ նրա՝ դա իր մեջ ներառում է հարցերի բավական մեծ կոմպլեքս, այն, որ առկա իրողությունները՝ տեղեկատվական պատերազմը, ավելի տեղեկացված միջազգային հանրությունը, ընդունված նոր խաղի կանոնները մեզ պարզապես ստիպում են փոխել որոշակի քայլեր:
«Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հետ կապված կարող են լինել անփոփոխ մեկ-երկու սկզբունքներ, իսկ մարտավարական խնդիրները ենթակա են ժամանակի պահանջների հարմարեցմանը: Հայաստան-Սփյուռք համագործակցությունը որոշակիորեն կայուն հիմքեր է ձեռք բերել և դրա հիման վրա էլ շարունակվում է, բայց իմ կարծիքով՝ այդ համագործակցությունը ևս կարոտ է վերախմբագրումների, վերասրբագրումների, որոնք նույնպես բխում են ներկա իրողություններից: Որքան շուտ դրանք արվեն, այնքան ավելի էֆեկտիվ կլինեն մեր աշխատանքները»,- նշեց նա՝ շարունակելով, որ անպայման պետք է լինի համաձայնեցված քաղաքականություն Հայաստանի և Սփյուռքի միջև, այդ ուղղությամբ աշխատանքները չպետք է թողնվեն ինքնահոսի:
Նրա խոսքով՝ զգոն միջամտությամբ պետք է կարգավորել այս հարցերը, քանի որ Հայոց ցեղասպանության խնդիրը դարձել է միջազգային գերտերությունների, տարբեր պետությունների քաղաքական առևտրի առարկա, եթե չլինի հայկական զգոն ներկայությունն այս խնդրում և քաղաքականությունը, ուշադրությունն այս խնդրում, ապա այն կարող է դառնալ մանրադրամ մեծ քաղաքականության մեջ, իսկ մեր ազգի ողբերգությունը մենք չենք կարող թույլ տալ դարձնել քաղաքական առևտրի առարկա: Ուստի, Ռուբեն Մելքոնյանի համոզմամբ, պետք է մասնակից լինել, ուղղորդել և երբեք չթողնել ինքնահոսի, իսկ այդ պարագայում Հայաստանի և Սփյուռքի, Հայաստանի և հայկական լոբբիստական կազմակերպությունների համագործակցությունը կենսական անհրաժեշտություն է:
«Ես կողմ չեմ խեղճի դերին մնալուն, և մեզ համար պատմությունից թղթե շերեփի և երկաթե շերեփի դասը կարևոր է: Մենք չպետք է առաջնորդվենք թղթե շերեփի քաղաքականությամբ և հայցենք մեծերի խղճահարությունը, այլ ընդհակառակը՝ մենք պետք է ավելի լուրջ գործոն դառնանք, իսկ այդ ճանապարհին ցեղասպանվածի հոգեբանական վիճակը բացասական ազդեցություն ունի: Մենք պետք է ձերբազատվենք դրանից և փորձենք Ցեղասպանության հիշողությունը և մեր ապրած տրավման վերածել զենքի ու հասնել նոր հաջողությունների Ցեղասպանության ճանաչման և հատուցման ասպարեզում:
Իսկ այն, որ մենք փոքր ազգ ենք, և պատմության ընթացքում միշտ էլ մեծ տերությունները փորձել են մեզ օգտագործել՝ մեր խնդիրները դարձնելով մանրադրամ՝ ակնհայտ իրողություն է: Կարծում եմ, որ մեր զգոնությունը չպետք է թուլացնենք՝ առաջնորդվելով այն գիտակցմամբ, որ մեծ տերությունները մեր բարեկամները չեն, այլ մեզանով փորձում են լուծումներ տալ իրենց խնդիրներին, այդ դեպքում կարծում եմ՝ մեր ողբերգությունը ավելի քիչ մանրադրամի առարկա կդառնա»,- ասաց Ռուբեն Մելքոնյանը:
Լուսանկարը՝ Panorama.am-ի
