Էջմիածնում վերջին օրերին տեղի ունեցող դրամատիկ իրադարձությունները երեկ երեկոյան ավարտվեցին հայտնի քրեական հեղինակություն Արթուր Ասատրյանի` Դոն Պիպոյի և ԱԺ պատգամավոր, ԵԿՄ նախագահ Մանվել Գրիգորյանի ձերբակալություններով:
Դոն Պիպոյի պարագայում ամեն ինչ կամ գրեթե ամեն ինչ հստակ է. Հայաստանի իրավապահներն արել են այն նվազագույն քայլերը, որ որևէ երկրի իրավապահ համակարգ ձեռնարկում է կրիմինալի ակտիվության ֆոնին:
Արմատապես տարբեր է ԵԿՄ նախագահ Մանվել Գրիգորյանի ձերբակալության պարագան` նրա պատգամավորական կարգավիճակից բխող առանձնահատկությունները հաշվի առնելով:
Ինչպես և կանխատեսելի էր` գեներալի ձերբակալությանը հաջորդել են ՀՀԿ խմբակցության և ԵԿՄ վարչության բավականին կոշտ հայտարարությունները, որոնք բովանդակությամբ գրեթե կրկնում են միմյանց:
«Արցախի հերոս Մանվել Գրիգորյանի ձերբակալությունը պետական ռեպրեսիվ ապարատի գործադրման հերթական ահազանգն է։ ՀՀԿ իր մտահոգությունն է հայտնում ՀՀ ԱԺ պատգամավոր, Արցախի հերոս գեներալ Մանվել Գրիգորյանի ձերբակալման առթիվ, որը տեղի է ունեցել պատգամավորի անձեռնմխելիության Սահմանադրական ընթացակարգերի խախտմամբ։ Ղարաբաղյան ճակատում տեղի ունեցող իրադարձությունների ֆոնին այս քայլն ավելի քան մտահոգիչ է»,- ասված է ՀՀԿ խմբակցության տարածած հայտարարության տեքստում, որտեղ տարակուսանք է հայտնվում, որ զենք պահելու կասկածանքով կարող է ապօրինի ձերբակալվել ՀՀ ԱԺ պատգամավոր, մինչդեռ զենքի անմիջական գործածման հետ կապ ունեցող անձինք ազատվում են կալանքից ՀՀ նոր իշխանությունների հայտարարած քաղաքականության շրջանակներում:
ԵԿՄ հայտարարության տեքստում առկա է միության նախագահի ձերբակալության մեկ այլ հանգամանքի էական շեշտադրում.
«Մինչդեռ ադրբեջանական լրատվամիջոցներին արդեն իսկ ոգևորել է Արցախի հերոսին սեփական երկրում ազատազրկելու փաստը: Ադրբեջանական ԶԼՄ-ները ոգևորությամբ փաստել են, որ ձերբակալվել է ամենաշատ ադրբեջանական տարածքներ զավթած հրամանատարը»:
Ի դեպ, երեկ երեկոյան մեկուսարանում գեներալին տեսակցած Էդուարդ Շարմազանովը պնդել է, որ Մանվել Գրիգորյանը չի ընդունում իրեն առաջադրված մեղադրանքը: Սակայն իրավիճակին դրամատիզմ է հաղորդում այն հանգամանքը, որ երեկ ուշ երեկոյան ԵԿՄ անդամներն արդեն շրջափակել էին Նալբանդյան փողոցը, որտեղ ոստիկանության գործողությունները որոշ դրվագներում համարժեք չէին և կրում էին ռեպրեսիվ տարրեր: Ըստ ամենայնի` գեներալին աջակցող ակցիաներն այսօր նոր թափ կստանան:
Գեներալ Մանվել Գրիգորյանը, որը արցախյան պատերազմի հերոսներից է, միևնույն ժամանակ` խաղաղության տարիներին քրեաօլիգարխիային սերտաճած գեներալ, նորագույն պատմության ամենահակասական կերպարներից մեկն է: Թերևս դա է պատճառը, որ նրա ձերբակալության լուրը, բառի իսկական իմաստով, երկփեղկել է հասարակությանը, նրա վերաբերմունքը, արձագանքը:
Նիկոլ Փաշինյանին ուղղված քննադատությունը միանգամայն անընդունելի ենք համարում, նաև` ՀՀԿ-ի նշած իրավական հիմնավորումների մասով: Հայաստանի իրավապահ մարմինները գործել են օբյեկտիվ անհրաժեշտությունից թելադրված. Էջմիածնի հակամարտ կողմերի մոտ կուտակված է եղել մեծ քանակությամբ զենք, և չկար որևէ երաշխիք, որ չէին հնչելու կրակոցներ, եթե չլինեին ԱԱԾ երեկվա խուզարկություններն ու ձերբակալությունները: Նաև ակնհայտ չէ, թե Մանվել Գրիգորյանի տարածքներում հայտնաբերված զինամթերքը երբ և ինչ հանգամանքներում կարող էր օգտագործվել:
Մյուս կողմից` Մանվել Գրիգորյանը Վազգեն Սարգսյանից հետո Արցախի միակ հայաստանցի հերոսն է, և առնվազն անթույլատրելի էր նրա նույնացումը քրեական հեղինակություն Դոն Պիպոյի հետ: Այս հանգամանքը չի կարող չունենալ բացասական հետևանքներ մի շարք առումներով, մանավանդ որ Մանվել Գրիգորյանը պատերազմի վետերաններին միավորող, ըստ էության՝ միակ կազմակերպված միության` ԵԿՄ-ի ղեկավարն է: Այս առումով իսկապես մտահոգիչ է ադրբեջանական մամուլի արձագանքը:
Մյուս կողմից` Մանվել Գրիգորյանի ձերբակալության հիմքերը բավական թույլ են. համենայնդեպս` մի փոքր տարակուսելի է, որ պատերազմի հրամանատարն ու գեներալ-լեյտենանտը ձերբակալվում է զենքի հոդվածով: Այս առումով իսկապես առկա է իրավական տրամաբանության կոնտրաստ, երբ մի դեպքում՝ ազատ են արձակվում ոստիկանների սպանության պատճառ դարձած գործողություններին մասնակից ազատամարտիկներ, մյուս դեպքում՝ ձերբակալվում է արցախյան ազատամարտի հայտնի հրամանատարներից մեկը:
Այնուամենայնիվ շարունակում ենք պնդել, որ Նիկոլ Փաշինյանի թիմի գործողությունները տեղավորվում են ոչ թե քաղաքական վենդետայի, այլ քրեաօլիգարխիայի դեմ պայքարի համատեքստում: Մյուս կողմից` անթույլատրելի ենք համարում ոստիկանության ոտնձգությունները բողոքի ակցիայի դուրս եկած ազատամարտիկների դեմ, որոնց զգալի մասը Մարտակերտում հերոսաբար աչքի ընկած 5-րդ բրիգադի կամավորներն են:
Մանվել Գրիգորյանի խնդիրն, անշուշտ, իրավա-քաղաքական հանգուցալուծման անհրաժեշտություն ունի, և, վստահաբար, դա պետք է տեղի ունենա ոչ թե Երկրապահի և նոր իշխանության հակադրության, այլ հանդուրժողականության դաշտում:
Անշուշտ, Մանվել Գրիգորյանի ձերբակալությունը չէր կարող տեղի ունենալ առանց Նիկոլ Փաշինյանի իմացության, և խորապես համոզված ենք, որ դա եղել է օպերատիվ անհրաժեշտությունից թելադրված գործողություն: Մյուս կողմից` համոզված ենք, որ Փաշինյանը նույն հարթության վրա չի դնում թեկուզև քրեաօլիգարխիայի հետ սերտաճած հրամանատարին հանցագործ աշխարհի հայտնի հեղինակության հետ:
Գեներալ Մանվելի հարցը, կարծում ենք, իրավական հանգուցալուծում կունենա առանց քաղաքական առճակատման. հիմքեր ունենք ենթադրելու, որ բանը չի հասնի պատգամավորի կալանավորմանը:
Մանվել Գրիգորյանի ձերբակալությունը գուցե անհրաժեշտություն էր Էջմիածնում իրավիճակը լիցքաթափելու նպատակով, բայց կարծում ենք` նրա ազատարձակումը կլինի նոր իշխանության քաղաքական տոլերանտության և լայնախոհության դրսևորումը: Համոզված ենք` դա է այս դրամայի ռացիոնալ հանգուցալուծումը:
