Ո՛չ Ռուսաստանը, ո՛չ Եվրամիությունը և ո՛չ էլ Միացյալ Նահանգները մտադիր չեն միջամտել Հայաստանի ներքին գործերին: Բոլորն էլ հասկանում են, որ սա ներքին քաղաքականություն է՝ կապված սահմանադրական բարեփոխումների և Սերժ Սարգսյանին վարչապետ ընտրելու հետ: «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի համաշխարհային տնտեսության և միջազգային հարաբերությունների ինստիտուտի հետխորհրդային հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ Ալեքսանդր Կռիլովը՝ խոսելով Հայաստանում ընթացող հակակառավարական ցույցերի մասին:
Քաղաքագետը բացառում է այն տարբերակը, որ ռուսական զորքերը կարող են օգտագործվել Հայաստանի ներքին խնդիրները լուծելու համար:
– Պարոն Կռիլով, ինչպե՞ս են Ռուսաստանում գնահատում Հայաստանի իրադարձությունները: Դուք ի՞նչ կարծիք ունեք այս իրավիճակի մասին:
– Ռուսաստանում Հայաստանի իրադարձություններին նայում են հանգիստ, բայց մտահոգությամբ: Ինչպես Միացյալ Նահանգներն ու Եվրամիությունը, այնպես էլ Ռուսաստանը մտավախություն ունեն, որ իրադարձությունները կարող են գնալ բռնության ճանապարհով, այդ պատճառով այս իրավիճակը մտահոգություն է առաջացնում բոլորի մոտ: Սակայն նրանցից որևէ մեկը որևէ դեպքում մտադիր չէ միջամտել Հայաստանի ներքին խնդիրներին: Բոլորն էլ հասկանում են, որ սա ներքին քաղաքականություն է՝ կապված սահմանադրական բարեփոխումների, երկրի վարչապետ Սերժ Սարգսյանի ընտրության հետ, բայց դա հայ ժողովրդի ներքին գործն է, և բոլորը հույս ունեն, որ իրավիճակը կհանգուցալուծվի խաղաղ ճանապարհով և ի շահ Հայաստանում ժողովրդավարական ինստիտուտների զարգացման:
– Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած շարժումը կհասնի՞ լուրջ փոփոխությունների, որպեսզի Սերժ Սարգսյանը հրաժարվի վարչապետի պաշտոնից: Ինչպե՞ս կզարգանան իրադարձությունները:
– Անհնար է կանխատեսել, թե ինչի կհանգեցնի այս իրավիճակը: Այն կարող է զարգանալ տարբեր սցենարներով: Տարբերակներից մեկը քաղաքացիական պատերազմն է, որը կործանարար կլինի Հայաստանի համար: Ակնհայտ է, որ նման հարևանների առկայության պարագայում դա պարզապես ինքնասպանություն կլինի Հայաստանի համար: Բարեբախտաբար, այս սցենարն ամենահավանականը չէ: Ընդդիմությունը միավորված չէ: Ըստ էության, կա ընդամենը մեկ առաջնորդ, որն իր հետևից է տանում հասարակության երիտասարդ հատվածին, և չի կարելի ասել, թե սա զինված ապստամբություն է: Մյուս տարբերակը երկխոսությունն է: Երեկ ելույթ ունեցավ Դավիթ Շահնազարյանը՝ առաջարկելով ուղիղ երկխոսություն սկսել իշխանության և ցուցարարների միջև: Բայց այս սցենարն էլ քիչ հավանական է: Դժվար է պատկերացնել, թե ինչպես տեղի կունենա այդ երկխոսությունը: Իշխանությունները դուրս կգան հրապարակ, և երիտասարդները նեխած ձվեր կնետեն նրանց վրա: Գուցե բողոքի ցույցերը էներգիա բաց կթողնեն, ճնշում կգործադրեն իշխանությունների վրա՝ նրանց ցույց տալով, որ այն, ինչ անում է կառավարությունը հասարակության համար, անընդունելի է, և իշխանությունները կգնան փոփոխությունների, զիջումների: Կարելի է ենթադրել, որ փոփոխություններ կլինեն իշխանության ներսում: Ենթադրում եմ, որ կարող են ճշգտրվել վարչապետի և նախագահի լիազորությունները:
– Հաշվի առնելով Ռուսաստանի ազդեցությունը Հայաստանում և սերտ կապերը Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև՝ Մոսկվան կարո՞ղ ինչ-որ պահի միջամտել կամ ճնշում գործադրել Հայաստանի իշխանությունների նկատմամբ, որպեսզի ուժ կիրառեն ցուցարարների նկատմամբ:
– Իսկ ի՞նչ իմաստ ունի, որ Ռուսաստանի իշխանությունները խառնվեն Հայաստանի ներքին կոնֆլիկտներին: Մի բան կարելի հաստատ ասել, որ ո՛չ Ռուսաստանը, ո՛չ Ֆրանսիան, ո՛չ էլ Միացյալ Նահանգները ուղղակիորեն չեն միջամտի Հայաստանի ներքին իրավիճակին: Նրանք կսպասեն, որ իրավիճակը հանգուցալուծվի այս կամ այն ճանապարհով: Եվ, իհարկե, նույնիսկ ակնարկ չի կարող լինել այն մասին, որ ռուսական զորքերը կարող են օգտագործվել Հայաստանի ներքին խնդիրները լուծելու համար: Եթե իրավիճակը զարգանա վատագույն սցենարով, ապա ավելի հավանական է, որ իր վճռական խոսքն ասի հայկական բանակը: Սա ավելի հավանական սցենար է, քան ցանկացած արտաքին միջամտություն:
