Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարության խոսնակ Հիքմեթ Հաջիևը երեկ Բաքվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների և Իլհամ Ալիևի հետ հանդիպումից հետո, որին մասնակցել է նաև արտգործնախարար Մամեդյարովը, արել է բավականին անակնկալ հայտարարություն: Նա ասել է, որ հանդիպմանը պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել ղարաբաղյան կարգավորման ինտենսիվ բանակցությունները շարունակել Ադրբեջանում և Հայաստանում նախագահական ընտրություններից հետո:
Ընդ որում՝ Հաջիևի խոսքից պարզ չէ, թե նա ինչ նկատի ունի Հայաստանում նախագահական ընտրություններ ասելով, քանի որ ընտրություննե, որպես այդպիսին, Հայաստանում չեն անցկացվելու, և նախագահն էլ, ըստ էության, չի ունենալու նախկին լիազորությունները:
Ադրբեջանում նախագահական ընտրությունը Ալիևի հրամանով հոկտեմբերի հերթականից տեղափոխվել է ապրիլ՝ արտահերթի: Մինչ այսօր ակտիվ քննարկվում է, թե ինչու է Ալիևը գնացել այդ քայլին՝ ընտրությունները, փաստորեն, նշանակելով այն ժամանակ, երբ Հայաստանում էլ պետք է պարզվի վարչապետի հարցը: Սակայն Ադրբեջանի ԱԳՆ խոսնակը խոսում է Հայաստանում ոչ թե վարչապետի, այլ նախագահական ընտրությունների մասին: Մի բան, որ տեղի է ունենալու խորհրդարանում: Ադրբեջանի ԱԳՆ խոսնակը մեխանիկորե՞ն է Հայաստանի դեպքում էլ օգտագործում նախագահական ընտրություններ արտահայտությունը՝ տեղյակ չլինելով կառավարման մոդելի փոփոխությանն ու մանրամասներին, թե՞ այդուհանդերձ ինչ-որ բանից տեղյակ չէ հայաստանյան հանրությունը, իսկ ահա, օրինակ, ղարաբաղյան բանակցության ձևաչափում ներգրավված կողմերը և միջնորդները արդեն որոշակի պատկերացումներ ունեն ապրիլի և դրան հաջորդելիք իրողությունների մասին, այսինքն՝ նրանց համար վիճակն այդքան էլ անորոշ չէ:
Ադրբեջանցի խոսնակի հայտարարությունը, համենայնդեպս, առաջացնում է հարցեր, հատկապես, որ դրանք առանց այդ էլ կային՝ կապված այն բանի հետ, թե ի վերջո ով է բանակցելու Ադրբեջանի հետ, եթե Սերժ Սարգսյանը վայր է դնում լիազորությունն ու չի առաջադրվում վարչապետի պաշտոնի համար: Վարչապե՞տն է ստանձնելու բանակցության, այսպես ասած, առաջնային մանդատը, թե՞ Սահմանադրությամբ պետության գլուխ հանդիսացող նախագահը: Այս հարցում Հայաստանի իշխանությունը չի տվել որոշակի պատասխան: Իսկ ունե՞ն այդ հարցի պատասխանն, օրինակ, համանախագահներն ու Ադրբեջանը: Սա, իհարկե, խնդրի մի կողմն է, որովհետև մյուս կողմում արդեն բուն բովանդակությունն է կամ բովանդակության մասին հարցերը:
Փաստորեն, տեսականում գոնե ստացվում է, որ ապրիլից հետո թե՛ Հայաստանի, թե՛ Ադրբեջանի իշխանությունները, այսպես ասած, ստանում են շատ կոնկրետ ժամանակ ու տարածություն՝ մի քանի տարի, ընտրություններից ազատ: Ինչպե՞ս են տնօրինելու Երևանն ու Բաքուն իրենց «ազատությունը», իհարկե՝ հարաբերական ազատությունը, քանի որ նրանց խնդիրը թե՛ սեփական հանրության, թե՛ արտաքին աշխարհի հետ ամենևին միայն ընտրությունները չեն: Ըստ այդմ՝ ղարաբաղյան կարգավորման գործընթացը այդ իմաստով Երևանի և Բաքվի համար ունենալու է, այսպես ասած, պարտքի՞, թե՞ «ժամանցի» նշանակություն, երբ առավել անկաշկանդ ռեժիմում հնարավոր կլինի ապահովել քաղաքական ձևաչափով որևէ գործընթաց՝ իրավիճակը կայուն պահելու համար: Այստեղ խնդիրն անկասկած առավել զգայուն է կամ գերազանցապես զգայուն է Բաքվի համար:
Բաքուն ակնհայտորեն չունի պատերազմելու թե՛ միջազգային լեգիտիմություն, թե՛ պարզապես ռազմատեխնիկական կարողություն, այսինքն՝ այնպիսի առավելություն, որը նրան քիչ թե շատ հիմք կտա պատկերացնել Հայաստանին պարտության մատնելու որևէ իրատեսական տարբերակ: Այս դեպքում, սակայն, Ալիևի համար առաջանում է խնդիր՝ եթե նա բանակցում է երկար, ապա պետք է հանրությանը ցույց տա արդյունք: Եթե արդյունք չկա, ապա պետք է պատասխանի հարցի, թե ինչու չի պատերազմում, եթե այդքան տարփողում է միլիարդավոր դոլարների սպառազինության գնումն ու իր ապրիլյան «հաղթանակը»: Ընդ որում՝ Ալիևն այստեղ ունի խնդիր, որը կամա, թե ակամա խնդիր է նաև բանակցային ձևաչափի մյուս մասնակիցների համար: Այդ տեսանկյունից, «ազատ ժամանակն ու տարածությունը» Ալիևին որոշակիորեն ազատում են այդ խնդրից, այսինքն՝ իր հասարակությանը անհարմար բացատրություններ տալու խնդրից: Իսկ հոկտեմբերի հերթական ընտրությանը Ադրբեջանի ընդդիմությունն ամենայն հավանականությամբ այդ հարցը կդարձներ Ալիևի դեմ խաղարկվող առանցքային խաղաքարտերից մեկը:
Միևնույն ժամանակ, այդուհանդերձ, բանակցային քաղաքական որևէ ձևաչափում ուղղակի կենսական անհրաժեշտություն է դարձել որևէ նոր բան՝ հրապարակային նոր բան, որը թույլ կտա ծավալել տևական գործընթաց, այլապես «ազատ ժամանակն ու տարածությունը» շատ արագ կմաշվեն: Մինչդեռ, հարց է առաջանում, թե ի՞նչն է նոր լինելու ապրիլից հետո կամ Հայաստանում և Ադրբեջանում «նախագահական ընտրություններից» հետո սկսվելիք ինտենսիվ բանակցություններում: Ադրբեջանում նոր բան կարծես թե չի նշմարվում, իսկ Հայաստանո՞ւմ: Կլինի՞ Երևանում էլ համանման մի հայտարարություն, Մինսկի խմբի համանախագահների հետ Հայաստանի իշխանության հանդիպումից հետո:
