ԱՄՆ ֆինանսների նախարարությունը հրապարակեց իր երկար սպասված հաշվետվությունը` Ռուսաստանի իշխանությանն ու անձամբ Պուտինի մերձավորների վերաբերյալ, ինչը պահանջվում էր 2017թ. հուլիսին Կոնգրեսի կողմից ընդունված «ԱՄՆ հակառակորդներին պատժամիջոցների միջոցով հակազդելու միջոցների մասին» օրինագծով: Օրինագիծը ավելի շատ հիշեցնում է քաղաքական-ռազմավարական փաստաթուղթ, քան իրավական, որի նպատակն է հարկադրել Թրամփին մնալ ԱՄՆ քաղաքական իսթեբլիշմենթի օրակարգում եւ թույլ չտալ որեւէ քաղաքական մերձեցում Ռուսաստանի հետ:
ԱՄՆ Ֆինանսների նախարարության կողմից Կոնգրեսին ներկայացված հաշվետվության հրապարակային մասում, որը ներկայացվել է օրենքով սահմանված վերջնաժամկետից 11 րոպե առաջ, ներառված են 210 անուններ` ՌԴ Նախագահի աշխատակազմի բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, Կառավարության անդամներ, խոշոր կապիտալի ներկայացուցիչներ, որոնց կարողությունը գերազանցում է 1 միլիարդը:
Կոնգրեսում ներկայացված ազդեցիկ կոնգրեսականների, փորձագիտական հանրույթի և ազդեցիկ մեդիա կենտրոնների մոտ այն թողեց ոչ միանշանակ տպավորություն, եղան քննադատություններ, որ այդ ցուցակը կազմված է դիլետանտ և պրիմիտիվ եղանակով, դրանում տեղ են գտել մարդկանց անուններ, որոնք կողմ են ԱՄՆ-ի, և առհասարակ Արևմուտքի հետ հարաբերությունների կարգավորման, ինչպես նաև գործարարներ, որոնց ոչ մի կերպ չի կարելի համարել Պուտինի նեղ շրջապատի և ռուսական կոռուպցիոն բուրգի հիերարխիայի ներկայացուցիչներ: Միևնույն ժամանակ, մեղադրանքներ հնչեցին այն մասին, որ ցուցակի մեջ չեն ներառվել անուններ, որոնք շատ ավելի կարևոր գործառույթ են իրականացնում Ռուսաստանի կառավարող ռեժիմի ներսում և ավելի արժանի են հայտնվելու այդ ցուցակում:
Հաշվետվությունը ենթարկվեց քննադատության նաև այն մասով, որ այն կազմված չէ բավարար պրոֆեսիոնալիզմով և չունի թիրախային հասցեագրում: Ստեղծվում է տպավորություն, որ Տրամփի աշխատակազմը Կոնգրեսին է ներկայացնում Կրեմլի հեռախոսագրքում և ռուսական «Ֆորբսում» ներառված անուններ և ասում «վերցրու բոլորը և ընտրիր ում կցանկանաս»:
Թրամփի համար այս ոչ բարենպաստ իրավիճակում առաջ եկավ ևս մեկ սկանդալ, որն ամպրոպի էֆեկտ առաջացրեց ԱՄՆ ներքին քաղաքական կյանքում: Հեղինակավոր Atlantic Council-ը հայտարարեց, որ Ֆինանսների նախարությունը վերջին պահին փոխել է իրենց կողմից պատրաստված փաստաթուղթը և Կոնգրեսին է ներկայացրել բոլորովին այլ ցուցակ, քան պատրաստված էր Սպիտակ տան փորձագիտական կենտրոնների կողմից: Սակայն սա առավել նշանակալի իրադարձություն է ԱՄՆ-ի ներքին քաղաքական կյանքում և քիչ ազդեցություն կունենա Ռուսաստանի պոստ-սանկցիոն իրականության վրա:
Ռուսաստանում արձագանքը հակասական էր: «Կրեմլյան ցուցակի» հրապարակումը արտաքուստ սարկազմով ընդունվեց Ռուսաստանի իշխող քաղաքական էլիտայի կողմից, որոնք ծաղրի ենթարկեցին ԱՄՆ Նախագահի աշխատակազմին` ցուցակի պարզունակության և պրիմիտիվության համար: Սակայն խորապես համոզված եմ, որ արտաքուստ ներկայացվող հանգստությունն ուղղված է ներքին լսարանին` հատկապես իշխող էլիտային, որի նպատակն է ցույց տալ, որ այս երկար սպասված և քննարկված ցուցակը ոչ մի վտանգ չի ներկայացնում իշխանության, և անձամբ Պուտինի համար` դրանով իսկ պահպանելով բուրգի ամրությունն ու համակարգի հանգստությունը: Մինչդեռ իրերի իրական դրությունն արտահայտեց ՌԴ Նախագահի մամուլի խոսնակ Պեսկովը` մեղադրելով ԱՄՆ-ին ՌԴ Նախագահի ընտրություններին միջամտելու մեջ:
Հրապարակված փաստաթղթի էությունը կայանում է նրանում, որ ցուցակում ներառված է Ռուսաստանի ամբողջ քաղաքական և տնտեսական էլիտան, սակայն կարևոր հանգամանք է այն, որ ցուցակում լինելը դեռ չի նշանակում ավտոմատ կերպով հայտնվել պատժամիջոցների տակ: Տպավորություն է ստեղծվում, որ գործընթացի ճարտարապետները նպատակ են ունեցել տագնապ հնչեցնել և զգուշացնել այդ մարդկանց սպասվող «աղետի» մասին և տալ ժամանակ գործուն քայլեր ձեռնարկել պատժամիջոցներից խուսափելու համար: Իսկ ի՞նչ քայլեր կարող են անել ցուցակում ընդգրկված գործարարները, կամ ինչո՞ւ պետք է ինչ-որ բան անեն առհասարակ:
«Կրեմլյան ցուցակում» ընդգրկված գործարարների մեծ մասն ունեն երկքաղաքացիություն, որոշ դեպքերում նաև երեք քաղաքացիություն, ինչը ենթադրում է, որ տարիների ընթացքում կուտակված հարստությունը Ռուսաստանից արտահանվել է այլ պետություններ կամ օֆշորային գոտիներ, իսկ ըստ տարբեր աղբյուրների, կապիտալի արտահոսքը Ռուսաստանից վերջին 22 տարիներին կազմել է շուրջ 700 միլիարդ ԱՄՆ դոլար: Նաև պետք է փաստել, որ այդ գործարարների զգալի մասը Ռուսաստանի հարկային ռեզիդենտ չեն հանդիսանում, քանի որ Ռուսաստանում չեն բնակվում տարվա ընթացքում 6 ամսից ավել, ինչը նույնպես անուղղակի ապացուցում է այն պնդումը, որ նրանք, բնակվելում արտերկրում, հատկապես ԱՄՆ-ում և ԵՄ անդամ-պետություններում, արդեն հաստատել են ամուր բիզնես կապեր արևմտյան խոշոր ընկերությունների հետ, մասնակցել խոշոր ներդրումային ծրագրերի մեջ, ձեռք բերել թանկարժեք անշարժ և շարժական գույն, բացել և սպասարկել հաշիվներ արևմտյան բանկերում, ստացել էժան և երկարաժամկետ վարկեր:
Այս իրողությունների ներքո ԱՄՆ ֆինանսների նախարարության կողմից Կրեմլյան «սև ցուցակում» հայտնվելուց հետո այս գործարարները կանգնում են ընտրություն կատարելու դժվար խնդրի առջև. հավատարիմ մնալ Ռուսաստանի կառավարող ռեժիմին և պատժամիջոցների տակ ընկնելու արդյունքում կորցնել տարիների ընթացքում կուտակած հարստությունը, կամ ԱՄՆ լոբբիստական կազմակերպությունների միջոցով փորձեն ապահովագրեն իրենց և իրենց կապիտալը սպասվող պատժամիջոցներից` հեռանալով Ռուսաստանից և իրենց հետ տանելով այն, ինչ հնարավոր է:
Առաջին տարբերակը բիզնես առումով ձեռնտու համարել չի կարելի, քանի որ հնարավոր կորուստն անհամեմատալի է ակնկալվող կամ խոստացվող ձեռքբերումների հետ` ինչպես առկա տնտեսական, այնպես էլ քաղաքական իրադրության պայմաններում: Հետևաբար, մեծ հավանականությամբ գործարարների գերակշիռ մեծամասնությունը կնախընտրի առաջին տարբերակը` պահպանել տարիների ընթացքում կուտակած հարստությունն ու գործարար կապերն ու շփումները և հեռանալ Ռուսաստանից: Կարևոր է նաև այն հանգամանքը, որ գործարարներն իրենց կապիտալը մեծամասամբ կուտակել են պետության հետ սերտաճած լինելով` օգտվելով պետական ֆինանսավորման խողովակներից կամ պետության տնօրինման տակ գտնվող բնական ռեսուրսներից, ինչը նշանակում է, որ նրանք տիրապետում են ԱՄՆ համար մեծ կարևություն ներկայացնող տեղեկատվության Ռուսաստանում ձևավորված կոռուպցիոն բուրգի առանձնահատկությունների և կիրառվող սխեմաների վերաբերյալ:
Հաշվի առնելով վերը նշվածը կարելի լուրջ հավանականությամբ արձանագրել, որ ԱՄՆ լոբբիստական կազմակերպություններն առաջիկա ամիսներին կաշխատեն մեծ ծանրաբեռնածությամբ, իսկ դաշնային հետաքննության մարմինների տնօրինման տակ կհայտնվեն Պուտինի վարչակազմի համար խիստ վտանգավոր տեղեկատվություն և կոմպրոմատների նոր թղթապանակներ:
Հաշվի առնելով վերը նշվածը, Թրամփի ադմինիստրացիայի ձեռքում հայտնվել է Ռուսաստանի քաղաքական և տնտեսական էլիտայի վրա ներազդելու լրջագույն լծակ, ինչը արդյունավետ օգտագորելու դեպքում ունակ է խարխլել Պուտինի կառուցած մոնոլիտ բուրգը և անվստահություն սերմանել իշխող էլիտայի մեջ: Իսկ եթե սրան գումարենք նաև այն հանգամանքը, որ այս ամենը տեղի է ունենում Նախագահական ընտրություններից անմիջապես առաջ, ապա պարզ կդառնա, որ գործընթացը Ռուսաստանի իշխող վարչակազմի համար ձեռք է բերում եռակի անգամ ավել վտանգավորություն: Ւստ երևույթին, այս մասին էր ակնարկում ՌԴ Նախագահի մամուլի խոսնակը` անուղղակիորեն մեղադրելով ԱՄՆ-ին ՌԴ նախագահի ընտրություններին միջամտելու մեջ:
