Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը որևէ նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման մասին: Նրա խոսքերը չեն հակասում հիմնախնդրի լուծման փաթեթային սկզբունքին: Նա պարզապես ասել է, որ պետք է հասնել խնդիրների լուծմանը աստիճանաբար, քայլ առ քայլ: Խոսքը նախևառաջ շփման գծում լարվածության նվազեցման մասին է: «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց ՌԴ Պետդումայի պատգամավոր, ԱՊՀ երկրների ինստիտուտի տնօրեն Կոնստանտին Զատուլինը՝ մեկնաբանելով Լավրովի վերջին հայտարարությունը հակամարտության կարգավորման փուլային մոտեցման մասին:
Զատուլինը սխալ է համարում այն եզրակացությունները, թե Լավրովի ասածը նշանակում է, որ կարող է որոշում կայացվել վիճելի տարածքների մասին՝ առանց որոշելու գլխավոր հարցը՝ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը: Մեր զրուցակիցը համոզված է, որ Հայաստանն ու Արցախը երբեք չեն հրաժարվի ԼՂ-ի հարակից շրջաններից, քանի դեռ Ադրբեջանը չի երաշխավորել, որ կճանաչի Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը:
«Ես գիտեմ, որ և՛ Հայաստանում, և՛ Ադրբեջանում, և՛ Լեռնային Ղարաբաղում միշտ ուշադրությամբ, եթե կուզեք՝ խոշորացույցը ձեռքին ուսումնասիրում են Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների արտգործնախարարների կամ ղեկավարների ցանկացած հայտարարություն Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման մասին, և այս իմաստով միանգամայն հասկանալի է հետաքրքրությունը Սերգեյ Լավրովի՝ հունվարի 15-ի մամուլի ասուլիսի նկատմամբ»,- նշեց Կոնստանտին Զատուլինը՝ ավելացնելով, որ ՌԴ արտգործնախարարն իրականում որևէ նոր, հեղափոխական բան չի ասել:
«Մենք գիտենք, որ նախորդ տարի, նախանցած տարի փորձեր եղան հայտնաբերելու և ինչ-որ կերպ քննարկելու, այսպես կոչված, «Լավրովի պլանի» առավելություններն ու թերությունները, թեև, ինչպես ցույց են տալիս բոլոր դատողությունները այդ թեմայով, այդ պլանը հիշատակված չէ որևէ փաստաթղթում կամ հռչակագրում, ինչը ստիպում է կասկածել, որ Լավրովն ունի առանձին, բոլորից գաղտնի կամ էլ Հայաստանի ու Ադրբեջանի հետ համաձայնեցված ծրագիր Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման մասին: «Լավրովի պլանը» զգալի չափով պարզապես դարձվածք է: Նույնն էլ հիմա է: Նա ասել է, որ հնարավոր չէ մեկ փաստաթղթով լուծել Լեռնային Ղարաբաղի բոլոր խնդիրները, և որ պետք է գործել աստիճանաբար կամ փուլային մոտեցմամբ: Այս խոսքերը Ադրբեջանում և Հայաստանում փորձում են հակադրել հիմնախնդրի լուծման, այսպես ասած, փաթեթային սկզբունքին:
Իմ կարծիքով՝ Լավրովի խոսքերը որևէ կերպ չեն հակասում այն մոտեցմանը, որ բոլոր հարցերը պետք է լուծվեն համալիր կերպով, ինչպես ասում են՝ «փաթեթով»: Նա միայն արտահայտել է ընդհանուր միտք այն մասին, որ դժվար է ինչ-որ արդյունքի հասնել, քանի դեռ չի հանդարտվել իրավիճակը շփման գծում, և կողմերը չեն հրաժարվել փոխհրաձգություններից հակամարտության գոտում: Չգիտես ինչու, Ադրբեջանում անմիջապես համաձայնություն հայտնեցին Լավրովի փուլային մոտեցմանը՝ այդ հասկացության մեջ ներդնելով իրենց պատկերացումները: Իսկ Հայաստանում սկսեցին տարակուսել, թե արդյո՞ք խոսքը կրկին այն մասին չէ, որպեսզի խնդիրը լուծվի՝ առանց որոշելու գլխավոր հարցը՝ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը»:
Պետդումայի պատգամավորի կարծիքով՝ հիմքեր չկան Լավրովի պատասխանից նման հեռուն գնացող եզրակացություններ անելու: «Անձամբ ես համոզված եմ, որ այնպիսի հարցը, ինչպիսին է Լեռնային Ղարաբաղի հարակից շրջանները Ադրբեջանին վերադարձնելու հարցը, դժվար թե լուծվի՝ առանց այն բանի, որ Հայաստանը և առաջին հերթին Լեռնային Ղարաբաղը խորապես համոզված լինեն, որ ադրբեջանական կողմը համաձայն է նրան, որ Լեռնային Ղարաբաղն ի վերջո անկախ է լինելու: Իմ կարծիքով՝ իրատեսական չէ մտածել, թե խնդիրը կարող է այլ կերպ լուծվել: Իհարկե, ադրբեջանական կողմը լուրջ ջանքեր է գործադրում գիտակցության մեջ արմատավորելու հենց այդ մոտեցումը, որ շրջանները պետք է անմիջապես հանձնվեն, իսկ Ղարաբաղը ամեն դեպքում պատկանում է Ադրբեջանին: Բայց դա իրատեսական մոտեցում չէ: Ուստի Լավրովի ասածը երկու կողմ ունի: Առաջինը՝ նա ասում է, որ մենք՝ համանախագահներս, Հայաստանից և Ադրբեջանից առանձին որևէ հրաշք չենք գործելու, իրենք՝ կողմերը, պետք է գտնեն լուծումը, իսկ մենք միայն աջակցում ենք նրանց, անում ենք ամեն ինչ՝ պայմաններ ստեղծելու խաղաղ համաձայնության համար: Մենք չենք կարող ինչ-որ լուծում պարտադրել նրանց:
Երկրորդը՝ Լավրովն ասում է, որ շփման գծում պետք է խաղաղություն լինի, որպեսզի չվերսկսվեն ռազմական գործողությունները, չլինեն ռազմական սադրանքներ, կրակոցներ, սպանություններ և այլն: Սա ամենակարևորն է ներկա իրավիճակում, և ես լիովին համամիտ եմ նրա հետ: Իսկ մնացածը ենթադրություններ են «Լավրովի պլանի» մասին, փորձեր՝ հակադրելու փաթեթայինը փուլայինի հետ և այլն:
Ինձ թվում է, որ հաշվի առնելով, թե քանի տարի է անցել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության բռնկումից, որևէ մեկը չի կարծում, թե վաղը առավոտյան մենք կզարթնենք, և բոլոր խնդիրները լուծված կլինեն, և բոլորը գոհ կլինեն: Ակնհայտ է, որ դա տեղի չի ունենա: Այս իմաստով, իհարկե, ամեն ինչ տեղի է ունենում քայլ առ քայլ: Բայց ուզում եմ նորից ընդգծել, որ ես չեմ հավատում, թե Հայաստանը կամ Լեռնային Ղարաբաղը կհրաժարվի ադրբեջանական շրջաններից, քանի դեռ Ադրբեջանը պաշտոնական մակարդակով չի երաշխավորել, որ համաձայն է Լեռնային Ղարաբաղի անկախությանը»,- Ռուսաստանի արտգործնախարարի խոսքերը այսպես մեկնաբանեց Կոնստանտին Զատուլինը:
