2017 թվականի 9 ամիսների տվյալներով՝ ամենաշատ զբոսաշրջիկներ Վրաստան են այցելել Հայաստանից՝ 1 միլիոն 718 հազար 16 մարդ։ Եթե հիմք ընդունենք այն փաստը, որ Հայաստանի իրական բնակչության թիվը երեք միլիոնից պակաս է, ստացվում է՝ հայաստանցիների կեսից ավելին անցած տարվա ինն ամիսների ընթացքում Վրաստան է մեկնել՝ զբոսաշրջության կամ առնվազն մի քանի օրով իր հանգիստը կազմակերպելու նպատակով: Համոզված ենք, որ այդ թվով հայաստանցիներ անգամ մեկ օր հանգստանալու պատրվակով նույն ժամանակահատվածում Ծաղկաձոր կամ Սևան չեն այցելել:
Խնդիրը միայն այն չէ, որ վրացիները ծով ունեն, իսկ մեր ունեցածն ընդամենը լիճ է: Ոչ էլ մեր հայրենակիցների մեջ հայրենասիրության պակաս կա: Պատճառն ավելի շատ առնչվում է մեր հասարակության սպառողական հնարավորություններին ու այդ համատեքստում Հայաստանի և Վրաստանի սպասարկման համակարգի ենթակառուցվածքների մատչելիությանը:
«Վարդերի հեղափոխությունից» հետո Վրաստանում իրականացվեցին արմատական քաղաքական և տնտեսական բարեփոխումներ, ինչի հետևանքով ստեղծվեց միանգամայն այլ որակի պետություն՝ օտարերկրյա ներդրողների համար գրավիչ համակարգով ու տնտեսությամբ, զբոսաշրջության համար բարձրորակ ու մատչելի ենթակառուցվածքներով: Միջին հայաստանցու համար Քոբուլեթին մատչելի է, Ծաղկաձորն ու Սևանը՝ անհասանելի շռայլություն: Էլ չենք ասում այն մասին, որ Հայաստանի սպասարկման ոլորտը, ամբողջ տնտեսության նման, մոնոպոլիզացված է, ինչի պարագայում մարդիկ ընտրության հնարավորություն, ըստ էության, չունեն՝ դառնալով քրեաօլիգարխիայի քմահաճույքների պատանդը:
Հայաստանի ու Վրաստանի համակարգերի, տնտեսության որակի կոնտրաստն ակնհայտ է, ինչի հետևանքով Վրաստան հանգստի մեկնած մեր հայրենակիցների անգամ կենցաղային խոսակցությունների մակարդակում լեգենդներ են հյուսվում «էժան Քոբուլեթիի», Վրաստանի «բարեհամբույր գաիշնիկների» մասին:
Մյուս կողմից՝ մեր հասարակության սոցիալական վարքագիծը ձևավորվում է իշխանության պրովինցիալ ճաշակի թելադրանքով: Եթե Հայաստանի նախագահն ու վարչապետն իրենց արձակուրդն անցկացնում են արտերկրում՝ ակամայից տալով Հայաստանի սպասարկման ոլորտի ցածր որակի գնահատականը, նույնը անում է հասարակ ժողովուրդը: Տարբերությունն այն է, որ հասարակ մահկանացուի համար նշաձողը վրացական կուրորտներն են՝ Բադեն-Բադենների կամ Դուբայների փոխարեն:
Այն, որ հայաստանցի ավելի քան մեկուկես միլիոն զբոսաշրջիկ եղել է Վրաստանում, հրաշալի է, որովհետև նպաստում է հայ-վրացական բարեկամության ամրապնդմանը: Վատն այն է, որ Հայաստանում գրեթե չկան զբոսաշրջիկներ Վրաստանից: Ասենք, պետք էլ չէ զարմանալ, որովհետև հայաստանցիների մեծ մասը նույնպես վրացական կուրորտներն ավելի լավ գիտի, քան Ծաղկաձորն ու Սևանը…