Դեկտեմբերի 10-ին ամբողջ աշխարհը նշում է Մարդու իրավունքների պաշտպանության օրը։ 1948 թվականի դեկտեմբերի 10-ին ՄԱԿ-ը ընդունել է Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը։ Երբ խոսք է գնում մարդու իրավունքների մասին, Հայաստանի իշխանություններն անմիջապես մատնանշում են քաղաքական ազատությունները` պնդելով, թե Հայաստանում դրանք չեն ոտնահարվում:
Իհարկե, քաղաքական բաղադրիչը մարդու իրավունքների պաշտպանության համակարգում էական բաղադրիչ է, սակայն դրանք շատ ավելի տարողունակ հասկացություն են և ի վերջո հանգում են նրան, թե երկրում ինչ դեր ունեն մարդը, քաղաքացին, արդյո՞ք նրանք արժևորվում են:
Սակայն եթե նույնիսկ դիտարկենք քաղաքական ազատությունները, Հայաստանն ամենևին էլ աչքի չի ընկնում մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ, այն ավելի շուտ այն կրում է ֆասադային, ձևական բնույթ: Մեր երկրում անցկացվում են ընտրություններ, որոնք արտաքուստ նույնիսկ ժողովրդավարական, օրինակելի են, բայց դրանց բովանդակության խորքում քաղաքացու օտարումն է իշխանության ձևավորման գործընթացից, առհասարակ` քաղաքականությունից որովհետև զանգվածային ընտրակաշառքներն ու վարչական ռեսուրսի տոտալ չարաշահումն ավելի շատ իշխանության սանձարձակության հետևանք են, ինչն անհամատեղելի է մարդու իրավունքների պաշտպանության հետ:
Միայն դպրոցների տնօրենների հետ կապված խայտառակ պատմությունը և «ՍԱՍ»-ի սկանդալը ու դրանց հիմքով քրեական վարույթ, ըստ էության, չհարուցելը հուշում են, որ Հայաստանում մարդու իրավունքների ոտնահարումները, դիսկրիմինացիան խրախուսվում են ամենաբարձր մակարդակով: Հայաստանում դասական իմաստով քաղկալանավորներ գուցե չկան, սակայն բանտերը հեղեղված են մի քանի տասնյակ մարդկանցով, ովքեր ճաղերի հետևում են առնվազն քաղաքականության հետևանքով, խնդիրների պատճառով, որոնք ունեն քաղաքական հիմք, մոտիվացիա:
Եթե երկրում մի քանի տարվա ընթացքում երեք կամ չորս խումբ ցանկացել է հեղաշրջում, ապստամբություն իրականացնել, դա իշխանության ավտորիտարիզմի, անորակության դրսևորումն է, որովհետև Հայաստանի հասարակությունը բռնության «մշակույթի» կրող չէ: Որևէ պարագայում չենք արդարացնում բռնությունը, ահաբեկչությունը, բայց հաճախ դրանք առաջին հերթին Հայաստանի իշխանության հատկանիշներն են, իսկ հասարակության որոշ խմբեր վերջին մի քանի տարիներին իշխանությանը փորձել են հակազդել նույն մեթոդներով, զենքով:
Ի՞նչ մարդու իրավունքների մասին է խոսքը, երբ Հայաստանի բնակչության գրեթե կեսն աղքատ է, օրվա հացի կարոտ, իսկ իշխանությունները ոչ միայն չեն հաղթահարում համատարած թշվառությունն, այլ` իրենց օդիոզ ներկայացուցիչների շուրթերով, նույնիսկ ծաղրում, հեգնում են մարդկանց, հասարակությանը բաժանում են փոքրաթիվ «սպիտակների» ու ընչազուրկ «սևերի», որոնց համար մեծ շքեղություն են համարվում անգամ կարագն ու միսը: Եթե երկրում, կառավարության քաղաքականության մակարդակով, սահմանափակվում է մարդկանց կրթվելու և բուժվելու անքակտելի իրավունքներն, ապա առհասարակ անիմաստ է խոսել մարդու իրավունքների մասին: Աղքատ հասարակություններում մարդը պաշտպանված լինել չի կարող, որովհետև բարեկեցությունն ազատության կարևոր, անքակտելի բաղադրիչ է:
Մեր օլիգարխիան սիրում է ցոփ ու անզուսպ կենցաղը, այդ թվում` սեփական գազանանոցներ պահելը: Ակամայից հիշեցինք տարիներ առաջ օլիգարխներից մեկի ցինիկ խոստովանությունն այն մասին, որ իր առյուծն ավելի լավ է սնվում, քան` Հայաստանի քաղաքացին: Հայաստանը մի երկիր է, որտեղ պաշտոնյայի շունը կամ օլիգարխի առյուծն մարդուց արժեքավոր են, նրանից ավելի պաշտպանված:
