«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՀՀ-ում Ուկրաինայի նախկին դեսպան Ալեքսանդր Բոժկոն:
-Պարոն Բոժկո, ինչպե՞ս եք գնահատում Ուկրաինայում ստեղծված իրավիճակը:
-Իրավիճակն Ուկրաինայում ես կանվանեի փոփոխությունների տագնապալի սպասում: Զգացվում է, որ հասարակությունը հոգնել է պատերազմից, կյանքը բարելավելու՝ իշխանությունների չկատարած կամ կիսատ կատարած խոստումներից, կոռուպցիայի դեմ պետական ինստիտուտների դեմ քիչ արդյունավետ պայքարից, օլիգարխների կամայականություններից ու պետական մեքենայի կառավարման անարդյունավետությունից: Իշխանությունից ու նախագահից հիասթափված շատ մարդիկ կան, բայց կա նաև Ռուսաստանից եկող վտանգի գիտակցում, և այն բանի, որ այս իրավիճակում ևս մեկ հեղափոխությունը, ևս մեկ իշխանափոխությունը կարող է հանգեցնել երկրի համար շատ ցավալի հետևանքների:
-Տեսակետ կա, որ Սաակաշվիլիի հետ տեղի ունեցածը խոսում է Ուկրաինայի իշխանությունների կոլապսի մասին: Համամի՞տ եք արդյոք:
-Ցավոք, դա, իսկապես, շատ բաներում այդպես է: Սաակաշվիլին այստեղ հանդես է գալիս որպես գոյություն ունեցող խնդիրների, իշխանությունների գործողությունների անարդյունավետության կատալիզատոր: Չի կարելի հերքել այն դրականը, ինչ նա արել է 2014 թվականից ի վեր, երբ Յանուկովիչից հետո պետական գանձարանում մնացել էր ընդամենը 86 հազար դոլար, մնացել էր անմարտունակ բանակ, ռուսների կողմից գրավված Ղրիմ և կողոպտված Դոնբաս: Բայց այս պահին իշխանությունները շատ հարցերում կորցրել են տնտեսության և հասարակության մեջ դրական փոփոխությունների անհրաժեշտ տեմպը, որը կարող էր երկիրը արագ դուրս բերել ճգնաժամից: Ես դա իշխանությունների կոլապս չէի անվանի, բայց ճգնաժամի նշաններ այնտեղ երևում են:
-Դուք նշում եք, որ Ռուսաստանի հետ պատերազմի պայմաններում կարող են այս գործողությունները երկիրը ներսից պայթեցնել։ Իսկապես նման վտանգ տեսնո՞ւմ եք:
-Սաակաշվիլին խարիզմատիկ անհատ է, յուրատեսակ հավերժ հեղափոխական, որը համարում է, որ կարելի է բոլոր խնդիրները լուծել հեծելազորային գրոհով: Հնարավոր է՝ ոչ մեծ Վրաստանի պայմաններում, այն էլ այնպիսի բարեփոխիչ գործչի հետ, ինչպիսին՝ Կախա Բենդուկիձեն էր, դա աշխատեց, բայց Ուկրաինան Վրաստան չէ: Միխեիլ Սաակաշվիլիի գործունեությունը Օդեսայի նահանգապետի պաշտոնում ցույց տվեց, որ նա պատրաստ չէ երկար քրտնաջան աշխատանքի, ունակ չէ կոնսենսուս գտնել այն բարդ հարցերում, որոնք կան այդ տարածաշրջանում, էլ չեմ ասում՝ ամբողջ երկրում, որտեղ նման տարածաշրջանների թիվը 20-ից ավելի է: Բացի այդ, երկիրը գտնվում է չհայտարարված պատերազմում, այդ թվում՝ տնտեսական, այնպիսի հրեշի դեմ, ինչպիսին՝ Ռուսաստանն է: Չպետք է նաև մոռանալ, որ մենք ձգտում ենք դեպի Եվրոպա, որը ժողովրդավարական նորմերը պահպանելու հարցում շատ խիստ պահանջներ է դնում, ինչը պետք է հաշվի առնել ներքին քաղաքականության մեջ, մասնավորապես, մարդու իրավունքների, ազատությունների տրամադրման, ընդդիմությանը գործելու հնարավորություններ ստեղծելու հարցերում: Եթե այդ գործոնները հաշվի չառնենք, հետևանքները կարող են շատ ցավալի լինել երկրի համար:
-Սաակաշվիլին նշում է, որ պետք է ուկրաինացիները մտածեն այն մասին, որ, չնայած հայտարարված բարեփոխումների ծրագրի, երկրում շարունակում է բարգավաճել կաշառակերությունը: Կարծում եք՝ այդ երթերը, հանրահավաքները գնալով ավելի մեծ թա՞փ կարող են հավաքել, Ուկրաինան նոր հեղափոխության շեմի՞ն է:
-Ի տարբերություն մյուս հետխորհրդային երկրների, Ուկրաինայում բավական ուժեղ է քաղաքացիական հասարակությունը, բայց դա պարզվեց՝ բավարար չէ օլիգարխիկ համակարգը փոխելու համար: Կոռուպցիան դրա շղթաներից մեկն է: Բացի այդ, չգրված օրենքը, որ իշխանությունը փողն է, գայթակղում է նաև նրանց, որոնք հեղափոխության ալիքի վրա գալիս են իշխանական կառույցներ, այդ թվում նաև մեր արժանապատվության հեղափոխության ալիքի վրա:
Թող որ դանդաղ, ինչպես ասում են՝ ճռռոցով, բայց մեզ մոտ սկսել են աշխատել այդ չարիքի դեմ պայքարի մեխանիզմները: Այն, ինչ պակասում է, օրինակ, Պորոշենկոյին, հստակ քաղաքական կամքն է: Գուցե դա կապված է նրա հետ, որ նա օլիգարխիկ համակարգից ծնված գործարար է՝ դրանից բխող բոլոր հետևանքներով: Դա է պատճառը, որ մեզ մոտ այդքան շատ են խոսում քաղաքական էլիտաների փոփոխության անհրաժեշտության, նոր անձերի գալու մասին, որոնք կապ չունեն օլիգարխների հետ: Հույս ունենք, որ հենց այդպես էլ կլինի:
