Friday, 29 03 2024
Եվլախը իր ճակատին դաջած անձը գուցե հրահանգ ունի ազգամիջյան բախումներ հրահրելու
Տեղումներ չեն սպասվում
Կա ահաբեկչության վտանգ․ ՌԴ հատուկ ծառայությունները հիբրիդային պատերազմ են մղում Հայաստանի դեմ
Ոսկեպարցիներն անհամբեր սպասում են. «Հրապարակ»
Գյումրիում Նիկոլ Փաշինյանին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել. «Ժողովուրդ»
Իշխան Սաղաթելյանի հոր նկատմամբ դատախազությունը հարուցել է քրեական հետապնդում. «Հրապարակ»
Դիանա Գալոյանը նոր պաշտոն կստանա՞. «Հրապարակ»
Նոր դիվանագիտական սկանդալ է հասունանում արտգործնախարարությունում. «Ժողովուրդ»
Նիկոլ Փաշինյանը ոչինչ չի խնայում իր անձնական պաշտպանությունն անխոցելի դարձնելու համար. «Հրապարակ»
Բաղմանյանի մեղավորությունը չի հաստատվում, նրա դեմ ցուցմունք տվողը մեկ միլիոն դոլար պարտք է բանկին. «Ժողովուրդ»
Ովքե՞ր են ընդգրկված լինելու Հայկ Մարությանի նոր կուսակցությունում. «Ժողովուրդ»
Էրդողանի կասկածները եւ խաղաղությունն ու պատերազմը Կովկասում
Սուրեն Պապիկյանը ծանոթացել է նաև ՀՀ ռազմարդյունաբերության նորագույն նմուշներին
Հանրակրթության նոր չափորոշիչի ներդրմանը զուգահեռ դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը. Անդրեասյան
ՔՊ նիստում քննարկվել են եվրոպական կուսակցական միությունների գաղափարախոսությունները
«Դժվարին որոշում եմ կայացրել` չհավակնել Բարձրագույն դատական խորհրդի դատավոր անդամի թափուր տեղին». Վազգեն Ռշտունի
«Ռուսաստանը հաջողության է հասնում այնտեղ, որտեղ դրա կարիքն ունի»․ Պուտին
Հրազդանում մթնոլորտային օդում փոշու պարունակությունը գերազանցել է սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան
Վլադիմիր Վարդանյանը կմասնակցի Մարդու իրավունքերի եվրոպական դատարանի դատավորների ընտրության հանձնաժողովի նիստին
Ծեծի է ենթարկել իր անչափահաս դստերը և փորձել սեռական հարաբերություն ունենալ նրա հետ
Այն, ինչ կներվի Բաքվին, չի ներվի Երևանին. Կրեմլը բաց է խաղում
ԵՄ ներկայությունը Բաքվին հանգիստ չի տալիս
Ադրբեջանը «կլրջացնի՞» ՀԱՊԿ-ի հետ ընկերությունը
Ազատագրվել ռուսական կախվածությունից. եվրաինտեգրման առաջնահերթությունները
Դիմակներն այլևս հանված են. Մոսկվան հանձնում է իր ամենաարժեքավոր ագենտին
Տղամարդը դանակահարել է նախկին կնոջն ու նրա քրոջը
Հայաստանը «դիվերսիֆիկացնում է» քաղաքականությունը, Ռոսատոմը մոդեռնիզացնում է Մեծամորի ԱԷԿ-ը
Գործակալ հիշեցնող Շահրամանյանը
Բաքվի խոշոր «խաղադրույքը»
Կլիմայի փոփոխության բացասական ազդեցությունը նկատելի է գյուղատնտեսության և տնտեսության մի շարք այլ ճյուղերում. փոխնախարար

Պարտքի շեմը կբարձրանա. 2018թ. Հայաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացի կունենա $2200 պարտք

Անցած շաբաթ կառավարության նիստի ժամանակ ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը ներկայացրեց ՀՀ բյուջետային համակարգի մասին և Պետական պարտքի մասին օրենքներում փոփոխություններ կատարելու վերաբերյալ նախագծերը: Վ. Արամյանն առաջարկված փոփոխությունները նաև ներկայացրեց որպես երկար քննարկված հարց, որն ուղղված է հարկաբյուջետային նոր քաղաքականությանը, որը պատրաստվում է վարել կառավարությունը: «Այսօր մենք ունենք հետևյալ նորմերը՝ Պետական պարտքի մասին օրենքով ասվում է, որ եթե 50 տոկոս գերազանցում ես պետական պարտքը, ապա հաջորդ տարին դու պետք է ծրագրավորես նախորդ երեք տարիների միջին ՀՆԱ-ի 3 տոկոսից ոչ ավելի պակասուրդ, և 60 տոկոսի գերազանցման դեպքում պարտքն առ ոչինչ է. սա խիստ կոշտ մոտեցում է: Նշել ենք երեք շեմ՝ 40, 50 և 60 տոկոս: Եթե պարտքը 40 տոկոսից ավելի է, պետք է աշխատի այն նորմը, որ քո կապիտալ ծախսերը պետք է ավելի լինեն, քան պակասուրդը, եթե 50–ից ավելի է, ապա կոշտացնում ես պայմանները, կանոն ես դնում ընթացիկ ծախսերի աճի վրա: Իսկ եթե 60 տոկոսից գերազանցում է ՝ ավելի կոշտացնում ես, որ ընթացիկ ծախսերը կապես նաև միջին եկամուտների հետ»,- ասաց նա:

Եվ այս մեկնաբանությունից հասկանալի է դառնում, որ կառավարությունը պատրաստվում է առաջիկայում պետական պարտքի շեմը փոխել: Ավելին, կառավարությունը նոյեմբերի 23-ի իր նիստում արդեն հաստատել է նախագծերն ու առաջիկայում դրանք կուղարկի Ազգային ժողով: Եթե իհարկե դեռ չի ուղարկել: Իսկ Պետական պարտքի մասին գործող օրենքի համաձայն՝ ՀՀ-ն կարող է իր Համախառն ներքին արդյունքի մինչև 60 տոկոսը հասնող պարտք ունենալ: Այդ շեմին հասնելու համար ընդամենը 1 տոկոս կամ 100-120 մլն դոլար է մնացել: Իսկ այդ գումարը մեր պարտքասեր իշխանությունների համար թիվ չէ: Հաջորդ տարի նրանք դա կգերազանցեն: Ռուսաստանից զինտեխնիկա գնելու համար վերցվող 100 մլն դոլարն ու միջազգային ֆինանսական կառույցներից ակնկալվող գումարները 2018թ. մեծ թափով կավելացնեն մեր պետական պարտքը դեպի ՀՆԱ-ի 70 տոկոսը: Եվ եթե կառավարությունը նման նախագիծ է ներկայացնում, նշանակում է, որ արդեն գիտի վերցվելիք պարտքի չափը, և հասկանում է, որ այն ընդամենն ամիսներ հետո հատելու է ՀՆԱ-ի 60 տոկոսը:

Իսկ մեր պարտքը կարող է չհատել 60 տոկոսի շեմը, եթե ՀՆԱ-ն աճի, այսինքն՝ տնտեսական մեծ աճ ունենանք: Այնպիսի աճ, որ պլանավորված վարկերը ստանալու դեպքում անգամ ընդհանուր պարտքը չհասնի այդ սահմանին: Բայց եթե կառավարությունը նման օրենսդրական նախաձեռնություն է պատրաստել, ուրեմն վստահ չէ, որ ՀՀ ՀՆԱ-ն նման աճ կունենա: 2012 թվականից սկսած մինչև հիմա Հայաստանի ՀՆԱ-ն կտրուկ աճել է միայն այդ տարի՝ 500 մլրդ դրամի չափով: Դրանից հետո աճել է դրա կեսի չափով կամ մի փոքր ավելի: Իսկ 2016թ. գրեթե չի աճել. Ինչպես գիտենք, Ազգային վիճակագրական ծառայությունն ընդամենը 0․2 տոկոս աճ էր գրանցել: Իսկ որքան կաճի 2018թ., հայտնի չէ, կառավարությունը բյուջեով ՀՆԱ-ի 4․5 տոկոս աճ է նախատեսում: Դոլարային արտահայտությամբ արդյո՞ք դա այնքան կկազմի, որ կառավարության պլանավորելիք պարտքը չհատի 60 տոկոսի շեմը: Հավանաբար ոչ, քանի որ գործադիրում ավելի շուտ պլանավորում են այդ շեմը բարձրացնել:

Իսկ թե ինչքան են բարձրացնելու, հայտնի չէ, քանի որ նախագիծն այլևս վերին շեմ չի սահմանում, ինչպես կար 60 տոկոսի դեպքում: Այսինքն՝ այդ օրինագծի ընդունումից հետո, իսկ այն հաստատ ընդունվելու է, կառավարությունը կարող է ՀՆԱ-ի մինչև 70, 80, 100 տոկոսի չափով պարտք վերցնել և գոնե այդ ցուցանիշներով համեմատվել զարգացած երկրներին: ԱՄՆ-ի դեպքում, օրինակ, այն մոտ 80 տոկոս է: Իսկ այդ նույն նախագծերով նախատեսվում է ևս մի հետաքրքիր փոփոխություն՝ զուգահեռաբար նախատեսվում է բարձրացնել նաև ՀՆԱ-ի նկատմամբ դեֆիցիտի չափը: Այն գործող օրենքով սահմանված է մինչև 7․2 տոկոսը, բայց եթե պետական պարտքը գերազանցում է 50 տոկոսը, դեֆիցիտը չի կարող գերազանցել 3 տոկոսը: Իսկ Հայաստանում, ինչպես տեսնում ենք, պարտքն արդեն 60 տոկոսն է գերազանցում: Եվ այս դեպքում, որպեսզի դեֆիցիտը ոչ միայն 3 տոկոսը, այլև այդ 7․5 տոկոսն էլ գերազանցի, կառավարությունը դրա համար հատուկ պատճառներ է ներկայացել: «Սահմանված պահանջները չեն գործում կառավարության որոշմամբ սահմանված բացառիկ դեպքերում՝ ելնելով խոշո­րա­ծավալ տարերային և տեխնածին աղետների, պատերազմական գործողությունների, տնտե­­սու­թ­յու­­նը խա­ղաղ ժամանակաշրջանից պատերազմական ժամա­նա­կաշրջա­նի փո­խադրման, տնտեսական ցնցման հանգամանքներով պայմանավորված բացասական տնտեսական զարգացումների առկայությամբ»,- նշված է նախագծի մեկ այլ հոդվածում:

Իսկ մեր երկիրը, ինչպես գիտենք, հատկապես վերջին տարիներին մշտական խոշո­րա­ծավալ տարերային և տեխնածին աղետների, պատերազմական գոր­ծո­ղու­թ­­յունների, ինչպես նաև տնտեսական ցնցումների մեջ է: Այնպես որ, կարիքի դեպքում կառավարությունը կարող է այս պատճառներից մեկը կամ բոլորը միասին վկայակոչելով, խորհրդարանին առաջարկել ավելի ու ավելի շատ պարտք վերցնել: Վարչապետ Կ. Կարապետյանին կառավարության նիստի ժամանակ այս ամենից ընդամենը հետաքրքրել է մի հարց, թե «ազատության աստիճանը չի՞ սահմանափակվում», առանց մանրամասնելու, թե խոսքը ինչ ազատության է վերաբերում: «Հակառակը, պարոն վարչապետ, այս կանոնների ամենակարևոր հմայքն այն է, որ, անկախ նրանից՝ ով կլինի, կանոնով պետք է աշխատի հարկաբյուջետային քաղաքականությամբ, սա է հիմնական փիլիսոփայությունը»,- պատասխանել է Վ. Արամյանը:

Եվ ահա նման հմայիչ կանոններով ու փոփոխություններով կառավարությունը պատրաստվում է մեր երկրին կքել բազմամիլիարդանոց պարտքի բեռի տակ: Հավելենք նաև, որ 2003թ. ՀՀ պետական պարտքը 1․1 մլրդ դոլարից էլ ցածր էր: 2008թ. արտաքին պարտքը 1․5 մլրդ դրամ էր, 2009թ.ֆինանսատնտեսականն ճգնաժամի առաջին ալիքի ժամանակ կրկնապատկվեց և դարձավ 3 մլրդ դոլար: Իսկ հիմա մեր պարտքն արդեն 6․4 մլրդ դոլար է, ՀՀ յուրաքանչյուր քաղաքացու հաշվով ունենք 2150 դոլար պարտք: Եկող տարի պարտքի ավելացման հաշվին, այդ թիվն էլ կմեծանա: Այդ թիվը կմեծանա նաև արտագաղթի հաշվին, պարտքի բեռը կրողները մնացողներն են: Եվ 2018թ. մեզանից յուրաքանչյուրը 2200 դոլար պարտք կշալակի:

Նշենք նաև, որ ՀՀ պետական կամ արտաքին պարտքին զուգահեռ աճում է նաև միջազգային պահուստների մակարդակը: Դրանք այն գումարներն են, որոնք պետությունը, այսպես ասած՝ պահ է տալիս միջազգային ֆինանսական կառույցներին: Այժմ այն կազմում է մոտ 2․1 մլրդ դոլար: Կարելի է ասել, որ այդ գումարը որոշ առումով, բայց ոչ ուղղակի կերպով, որպես երաշխիք կարող է լինել պարտք վերցնելու համար: Նոր արտաքին պարտքեր վերցնելու համար մեր երկիրը պետք է համալրի նաև միջազգային պահուստները, որպեսզի կայուն պահի իր վարկունակությունը:

Բաժիններ
Ուղիղ
Լրահոս
Որոնում