«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է «Բազմազգ Վրաստան» նախաձեռնության ղեկավար Առնոլդ Ստեփանյանը։
-Պարոն Ստեփանյան, Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու բացումը Հայաստանում բազմաթիվ անհանգստություններ է առաջացրել։ Հայտնի է, որ ֆինանսավորումը հիմնականում ադրբեջանական է, ուստի, հնարավոր է՝ տեղի բնակչության և առհասարակ Հայաստան-Վրաստան հարաբերություններում խնդիրներ առաջանան։ Դուք ինչքանո՞վ եք կիսում այդ մտահոգությունները։
–Ես կարծում եմ, որ մասշտաբային խնդիրներ չեն առաջանա։ Սկսենք նրանից, որ երկաթգիծն այժմ փորձարկման փուլում է և տեխնիկական առումով այնքան էլ պատրաստ չէ լայնամասշտաբ գործարկման։ Երկրորդ՝ եթե, ինչպես հայտարարվում է, այդ երկաթգիծն օգտակար է լինելու այն շրջանի բնակչության համար, որով այն անցնելու է, ես կարծում եմ, որ սոցիալական առումով այն որոշակի դիվիդենտներ կբերի Ախալքալաքի հայերին՝ մասնավորապես Ախլցխայի և Նինոծմինդայի բնակչությանը։ Կան իհարկե մարդիկ, որոշ կազմակերպությունների ղեկավարներ, որոնք դեմ են արտահայտվելու երկաթգծին։ Օրինակ, Հայաստանի կողմից ներկայացվում է, որ այն նպաստում է Հայաստանի շրջափակման խորացմանը, ինչին ես, այս պահի դրությամբ, համաձայն չեմ։ Որովհետև Ադրբեջանի և Թուրքիայի միջև ապրանքները, այսպես թե այնպես, Հայաստանով չեն անցել և մոտ ապագայում էլ Հայաստանով չեն անցնելու։ Այդ պատճառով էլ, կարծում եմ, երկաթգծից երրորդ պետությունները չեն տուժելու։
Բայց այստեղ կա երկրորդ հարց՝ հենց Վրաստանում կա այսպիսի քննարկում՝ որքանո՞վ է այդ երկաթգիծն օգտակար Վրաստանի համար։ Այն հնարավոր է նպաստի սևծովյան նավահանգիստների գործառույթների նվազեցմանը։ Սա այն հարցն է, որ քննարկում է այսօր Վրաստանի հասարակությունը։ Այդ հարցն այսօր Վրաստանի համար շատ ավելի կարևոր է։ Տնտեսական տեսանկյունից իհարկե ձեռնտու են նավահանգիստների գործարկումը, ահա այսպիսի պարադոքսալ իրավիճակ է։ Երկաթգծի գործարկումից ամենաշատ տնտեսական օգուտը կստանա Ջավախքի բնակչությունը, բայց ըստ իս՝ կորցնում է Վրաստանինը։
-Դուք նշեցիք, որ Ախլցխայի և Նինոծմինդայի բնակչությունը կարող է օգուտ ստանալ այդ երկաթգծի շահագործումից, բայց կան տեսակետներ, որ ջավախահայերը կարող են խնդիրներ ունենալ, և նույնիսկ աշխատանքի արգելանք լինի Ադրբեջանի կողմից։
-Ադրբեջանը չի կարող արգելել։ Ադրբեջանական ընկերությունները վերահսկում էին կառուցման աշխատանքները, բայց ես հիմա նույնիսկ երկաթգծի սպասարկումից չեմ խոսում, ես խոսում եմ մասնավոր բիզնեսի զարգացումից։ Օրինակ, Ախալքալաքը փակուղուց վերածվում է տրանզիտային հանգրվանի՝ բեռնատար գնացքներ, մարդատար գնացքներ, հյուրանոցներ, պահոցներ։ Այսինքն՝ տվյալ դեպքում խոսքը գնում է մասնավոր բիզնեսի զարգացման մասին։ Ես ավելորդ եմ համարում խոսել այն մասին, որ ուրիշ երկիր կարող է տնօրինել կամ ղեկավարել մասնավոր բիզնեսը։
-Հայաստանում մեկնաբանություններ հնչեցին, որ անհրաժեշտ է, որպեսի ՀՀ նախագահն այցելի Ջավախք, ցույց տա, որ այնտեղ մենք ևս շահեր ունենք, որ այնտեղի ազգաբնակչության խնդիրներն ինչպես Վրաստանինն, այնպես էլ Հայաստանինն են։ Կա՞ արդյոք նման անհրաժեշտություն։
–Ես կարծում եմ, որ կարևոր է հասկանալ, որ դա պետք է համաձայնեցվի Վրաստանի նախագահի հետ։ Տվյալ դեպքում՝ Վրաստանի նախագահը պետք է հրավիրի նրան, ինչպես մնացած բոլոր երկրների ղեկավարներին։ Եթե նա հրավիրի այլ երկրի նախագահին այցելել Վրաստանի տարբեր շրջաններից որևէ մեկը, ապա դա իհարկե նորմալ է։ Պրոտոկոլին եթե նայենք՝ այնպես չի լինում, որ այլ երկրի պետության ղեկավար, եթե մասնավոր այց չէ իհարկե, հենց այնպես վեր կենա գնա այլ երկիր։ Պարզապես կան որոշակի շրջանակներ, հյուրընկալության որոշակի կանոններ։ Պետք չէ փոթորիկ բարձրացնել, որովհետև այդ հարցն իսկապես կախված է որոշակի պրոտոկոլային կանոններից։
