Լիտվայի նախագահ Դալյա Գրիբաուսկայտեն, ելույթ ունենալով ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում, հայտարարել է, որ Ռուսաստանի և Բելառուսի համատեղ` «Արևմուտք-2017» զորավարժությունները հանդիսանում են տեղեկատվական պատերազմի մաս և հարևան երկրների վրա Ռուսաստանի հարձակման փորձ։ «Չնայած հատուկ պատասխանատվությանը, որը դրված է Ռուսաստանի վրա՝ միջազգային խաղաղության պաշտպանությունը որպես ԱԽ մշտական անդամ, Ռուսաստանը խախտում է ՄԱԿ-ի կանոնադրությունը։ Ռուսաստանը հարձակվել է Վրաստանի վրա, ապօրինաբար բռնակցել Ղրիմը և անմիջականորեն մասնակցում է Ուկրաինայի արևելքում պատերազմին»,- ասել է Լիտվայի առաջնորդը։ ՄԱԿ-ում հնչած գրեթե բոլոր երկրների ներկայացուցիչների ելույթներն ուղղված էին Ռուսաստանի ագրեսիվ պահվածքին։ Հայաստանն էլ որպես Ռուսաստանի ռազմավարական դաշնակից, փաստորեն, հայտնվում է քաղաքակիրթ աշխարհի թիրախում։ Սրա վառ օրինակն է օրերս Ուկրաինայի՝ ժամանակավորապես գրավված տարածքների ու ներքին տեղահանվածների հարցերով նախարարի տեղակալ Գեորգի Տուկայի հայտարարությունն այն մասին, որ Դոնբասում տեղակայվելիք խաղաղապահների կազմում պետք է լինեն չեզոք երկրների ներկայացուցիչներ, բայց ոչ Ռուսաստանից և «նրա արբանյակներ` Հայաստանից ու Ղազախստանից»։
«Առաջին լրատվական»-ը թեմայի շուրջ զրուցեց ուկրաինացի հրապարակախոս, վերլուծաբան Վիտալի Պորտնիկովի հետ։
-Պարոն Տուկայի այս հայտարարությունն արդյո՞ք վկայություն չէ այն մասին, որ հայ-ուկրաինական հարաբերությունները վերջին տարիների ընթացքում վատթարացել են։ Արդյո՞ք նմանաիպ հայտարարությունը հետևանք չէ այն բանի, որ Հայաստանը միջազգային տարբեր ատյաններում պաշտպանեց Ռուսաստանին Ղրիմը բռնակցելու հարցում։
–Այդ հայտարարությունը կապ չունի հայ-ուկրաինական հարաբերությունների հետ։ Մենք սկզբունքներ ունենք, որոնց չենք դավաճանում։ Հայտարարությունն այն մասին է, որ Ռուսաստանը հակամարտության կողմ է, ոչ թե միջնորդ կամ խաղաղարար։ Մենք պնդում ենք, որ Ռուսաստանը զինում է վարձկաններին այդ տարածքում և իր քաղաքականությամբ նպաստում է իրավիճակի ապակայունացմանը։ Մենք պնդում ենք նաև, որ եթե Ռուսաստանի կողմից օկուպացված շրջաններում խաղաղապահ ուժեր տեղակայվեն, ապա նրանց մեջ չպետք է լինեն ո՛չ Ռուսաստանի զինված ուժերի ներկայացուցիչներ, ոչ էլ այն երկրների, որոնք դաշնակցային հարաբերություններ ունեն Ռուսաստանի հետ՝ ինչպես ԵԱՏՄ, այնպես էլ ՀԱՊԿ շրջանակներում։ Մենք Հայաստանին չենք մեղադրում, հայտարարությունն ուղղակի այն պայմանավորվածությունների մասին է, որ Հայաստանի Հանրապետությունն իր վրա է վերցրել, երբ դարձել է ԵԱՏՄ ու ՀԱՊԿ անդամ։ Այդ պայմանագրերը Ռուսաստանի զինվորականներին հնարավորություն են տալիս ինֆորմացիա ստանալ ու ազդել իր դաշնակից ԶՈւ-երի գործողությունների վրա։ Այն պետությունները, որոնք մտնում են ինչ-որ կառույցների մեջ՝ լինի դա ՀԱՊԿ կամ ՆԱՏՕ, իրենց վրա որոշակի պարտավորություններ են վերցնում։ Ակնհայտ է, որ այսօրինակ պետությունները չեն կարող դառնալ խաղաղապահ այն տարածքներում, որտեղ հակամարտող կողմերից մեկի շահը կա։ Ակնհայտ է, որ Դոնբասի հարցում կա, Ռուսաստանը որոշակի հետաքրքրություններ ունի՝ ընդ որում որպես զավթիչ, ոչ թե որպես միջնորդ։ Մենք պնդում ենք, որ Ռուսաստանի դաշնակիցները չպետք է ներգրավվեն այս հարցում որպես միջնորդ կամ խաղաղապահ։
Ես իսկապես հուսով եմ, որ սա չի անդրադառնա Ուկրաինայի և Հայաստանի, Ուկրաինայի և Ղազախստանի հարաբերությունների վրա։ Հուսով եմ, որ այդ պետություններն ադեկվատ կընդունեն այն փաստը, որ իրենք պարտավորություններ են ստանձնել Ռուսաստանի առջև և այդ պարտավորությունները կարող են և նման հետևանքներ ունենալ։
-Բայց չե՞ք կարծում, որ պարոն Տուկայի հայտարարությունը՝ «Ռուսաստանը և նրա արբանյակ պետությունները՝ Հայաստանն ու Ղազախստանը» կոռեկտ չէ։ Եթե չկա որևէ մեղադրանք, ապա ինչո՞ւ արբանյակ, այլ ոչ թե դաշնակից։
-Դա ձևակերպումների խնդիր է, կարող ենք անվանել դաշնակից, արբանյակ։ Ամեն դեպքում, եթե մենք համեմատենք Ռուսաստանի հետ համագործակցող պետությունների զինված ուժերի քանակը, պետք է արդարացիորեն խոստովանենք, որ Ռուսաստանի զինված ուժերի քանակը գերազանցում է և առաջատար դերակատարություն ունի։ Հայաստանում է գտնվում Ռուսաստանի ռազմաբազան, և ոչ թե Հայաստանի ռազմաբազան է Ռուսաստանում։ Դա նույնպես իրականություն է, որի հետ պետք է հաշվի նստել։
-Դուք ամեն դեպքում չե՞ք կարծում, որ հայ-ուկրաինական հարաբերությունները տուժել են այն բանից հետո, երբ Հայաստանը, ըստ էության, պաշտպանեց Ռուսաստանի քաղաքականությունը Ղրիմի հարցում։
–Մենք իհարկե կցանկայինք, որ մեր հարաբերությունները Հայաստանի հետ բարեկամական լինեին՝ հենված միջազգային նորմերի վրա։ Բնականաբար, Հայաստանն ու Ուկրաինան պետք է ճանաչեն միմյանց տարածքային ամբողջականությունները՝ կրկին հենված միջազգային նորմերի վրա։ Ինչպես մենք ենք ճանաչում Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը՝ այնպես էլ ուզում ենք, որ Հայաստանը ճանաչի Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականությունը, այդ թվում՝ Ղրիմը, Դոնեցկն ու Լուգանսկը։ Հուսով եմ, որ մեր հետագա հարաբերությունները Հայաստանի հետ չեն տուժի, և խնդիրները կսահմանափակվեն միայն այն շրջանում, որտեղ Հայաստանը պարտավորություններ ունի Ռուսաստանի առջև։ Ես կարծում եմ նաև, որ Հայաստանն ու Ուկրաինան ԵՄ-ի հետ համագործակցության առումով միևնույն հետաքրքրություններն ունեն, և Հայաստանի համագործակցությունը Ռուսաստանի հետ խոչընդոտում է Հայաստանի բնականոն զարգացմանը և Հայաստանի համար ստեղծում աշխարհաքաղաքական ծուղակներ։ Հայաստանի ապագան խաղաղ տարածաշրաջանային զարգացումն է ՝ հարևան երկրների հետ շփումը, ապաշրջափակումը։
-Դուք ասացիք, որ Ուկրաինան ճանաչում է Հայաստանի տարածքային ամոբղջականությանը, բայց Ուկրաինայի նախագահ Պորոշենկոյի կողմից մեկ անգամ չէ, որ նույն հայտարարությունը լսել ենք նաև Ադրբեջանի մասով։
-Ուկրաինան ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը ճիշտ այնպես, ինչպես ժամանակակից աշխարհում ցանկացած այլ պետություն, այդ թվում՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը։ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչում է Ռուսաստանը, ինչը չի խանգարում Հայաստանին համագործակցել Ռուսաստանի հետ, Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչում է նաև Ղազախստանը, որի հետ Հայաստանը նույն կառույցի մեջ է։ Ինքը Հայաստանը՝ որքան ես հիշում եմ, չի ճանաչել Ղարաբաղի անկախությունը։ Նորից եմ ասում՝ Ուկրաինան ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը ճիշտ այնպես, ինչպես ամբողջ աշխարհը։ Հայաստանն էլ չի ճանաչում Ղարաբաղը որպես անկախ և ինքնուրույն պետություն։ Սա ընդամենը հիշեցման կարգով նշեցի։
