«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Հայաստանում «Մելլաթ բանկի» գործադիր տնօրեն Սեյեդ Ղոլամռեզա Մուսավին:
– Պարոն Մուսավի, ճի՞շտ են տպավորությունները, որ բանկի գործունեությունն ընդլայնվել է: Եթե այդպես է, ապա ինչի՞ շնորհիվ:
– Հայաստանյան մյուս բանկերի նման «Մելլաթ բանկն» ընդամենը համալրել է իր կանոնադրական կապիտալը: Մյուս հանգամանքն այն է, որ Իրանից Հայաստան զբոսաշրջիկներ շատ են գալիս, մեր բանկն էլ հիմա ավելի շատ տեսանելի վայրում է գտնվում, և ավելի շատ զբոսաշրջիկների ենք ներգրավում: Մյուս կողմից էլ՝ մենք գովազդային արշավ ենք ունեցել, մեր վարկատեսակները, մյուս բանկերի համեմատ, վատը չեն, և մեր հաճախորդները մեկը մյուսին խորհուրդ տալով՝ ավելացել են:
– Իրան-Հայաստան գործարար հարաբերությունների ֆինանսական փոխանցումները հավանաբար Ձեր բանկի միջոցով են տեղի ունենում: Ըստ Ձեզ՝ ընդլայնվե՞լ են մեր երկու երկրների տնտեսական հարաբերությունները:
– Ո՛չ, ընդհակառակը՝ նվազել է: Այն սպասումը, որ Իրան-Հայաստան տնտեսական համագործակցության աճ պետք է լինի, չի արդարացել:
– Բանկի միջոցով գործարքնե՞րն են քչացել, թե՞ ընդհանուր առմամբ երկրների միջև տնտեսական համագործակցությունն է նվազել:
– Ընդհանրապես Իրան-Հայաստան տնտեսական հարաբերությունները նվազել են:
– Իսկ Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞ւ: Չէ՞ որ մենք ընդհանուր սահման ունենք և այլ երկրների նման մեր առևտրաշրջանառությունը ստիպված չէ տարանցիկ ճանապարհներ փնտրել: Բարեկամական երկրներ ենք, մեր երկրների պաշտոնյաներն անընդհատ տնտեսական հարաբերությունները զարգացնելու վերաբերյալ հայտարարություններ են անում:
– Հայաստանում գործող օրենքները չեն նպաստում դրան:
– Ի՞նչ օրենքներ նկատի ունեք: Ի՞նչն է խանգարում զարգացմանը:
– Ես հստակ չեմ կարող ասել, բայց որքան գործարարներից եմ լսում, դժվար է: Թղթաբանությունը, վարչական աշխատանքը ծանր է: Բարդացնում են ամեն ինչ:
– Իրանցի գործարարները դժգոհո՞ւմ են Հայաստանի գործարար միջավայրի ոչ հավասար պայմաններից, խտրական դրսևորումներից:
– Մեզ մոտ ոչ այնքան, եթե դժգոհում են, ապա այդ խնդիրներից տեղյակ կլինի դեսպանատունը: Ես չեմ կարող նման հարցերի պատասխանել, ճիշտ կլինի, որ դուք Առևտրի պալատից, դեսպանատնից տեղեկանաք: Մենք ներկայանում ենք որպես հայկական բանկ:
– Իրանը փակ տնտեսություն ունեցող երկիր է, Իրանում էլ ՀՀ քաղաքացիների համար գործարարությամբ զբաղվելը դժվար է: Արևմտյան պատժամիջոցների արդյունքում Իրանը սկսեց ինքնաբավ տնտեսական քաղաքականություն վարել, ու դժվար է ներթափանցել նաև Ձեր երկրի գործարար միջավայր՝ հատկապես ապրանք արտահանել:
– Ո՛չ, ո՛չ: Ես նորից ասում եմ, որ ես պատրաստ չեմ նման հարցերին պատասխանել:
– Իսկ արևմտյան պատժամիջոցները բացասական ի՞նչ ազդեցություն ունեցան Իրանի բանկային համակարգի վրա:
– Իհարկե, պատժամիջոցները միշտ էլ բացասական ազդեցություն են ունենում: Այո՛, համագործակցության խնդիրներ առաջացրել են: Հիմա էլ կան խնդիրներ՝ արտասահման փոխանցումներ չենք կարողանում անել, դրսից փոխանցումներ չեն գալիս: Բայց դրանք մեր բանկի վրա չեն ազդում, որովհետև մենք հայկական բանկ ենք:
– Բանկերը շատ լավ են զգում տնտեսության ազդակները, երկու երկրների միջև տնտեսական զարգացումների միտումները: Այդ առումով Իրան-Հայաստան հարաբերություններում ո՞ր ոլորտները զարգանալու հեռանկար ունեն:
– Եթե ներդրումներ արվեն էներգետիկայի, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, ծրագրավորման, զբոսաշրջության ոլորտներում, հաջողություններ կլինեն: Բայց իմ կարծիքով՝ Հայաստանում, օրինակ, տուրիզմի ոլորտում դեռ սպասարկման որակի բարելավման խնդիր կա: Սկսած ոստիկանների հետ շփումներից, մինչև հյուրանոցի վարչակազմը պետք է սովորեն, թե զբոսաշրջիկին ինչպես վերաբերվել: Օրինակ՝ Հայաստանում խոշոր հյուրանոցներից մեկում երբ ես մոտեցել եմ, ասել են, որ իմ համարն ազատ չի:
– Իսկ բանկային համակարգի դեպքում ի՞նչ խնդիրներ եք տեսնում և ի՞նչը կուզենայիք, որ փոխվեր:
– Բանկերի միությունը, ՀՀ Կենտրոնական բանկը հնարավորինս մեզ օգնում են: Մենք խնդիրներ ունենք համակարգից դուրս: Օրինակ՝ դատական համակարգի հետ խնդիրներ կան: Բայց, կարծում եմ, դա միայն մեր խնդիրը չէ, դա ողջ երկրի խնդիրն է:
– Ի՞նչ խնդիրներ կան, դատական անարդարությունների՞ եք հանդիպել:
– Չեմ կարող շատ մանրամասնել, դա մեզ մոտ գաղտնիք է, բայց կարող եմ ասել, որ նրանք համաձայն օրենքի չեն աշխատում:
– Իսկ բիզնեսի հատկապես ո՞ր ոլոտների վարկառուներն են «Մելլաթ բանկից» վարկեր ստանում, որտեղի՞ց է պահանջարկը՝ առևտրի՞, արտադրությա՞ն, թե՞ այլ բնագավառներից:
– Ամեն ոլորտից, հատուկ ուղղվածություն չկա:
– Վարկառուները դժգոհում են, որ հայաստանյան բանկերում վարկերի տոկոսադրույքները բարձր են և բիզնեսի համար քիչ հասանելի: Այդ առումով Իրանում ի՞նչ վիճակ է:
– Ճիշտ է, այդպես է, բայց Իրանում վարկերի տոկոսադրույքներն ավելի բարձր են:
– Բանկերն ամեն տարի մասնակցում են ՀՀ բյուջեի դեֆիցիտի ֆինանսավորմանը՝ պետական պարտատոմսեր են գնում և շահույթ ստանում: «Մելլաթ բանկը» մասնակցո՞ւմ է այդ գործընթացին:
– Ամեն տարի էլ գնում ենք պետական պարտատոմսեր, դա մեր բիզնեսի, բանկային գործունեության հիմնական ուղղություններից է
