Ուղիղ չորս տարի առաջ, վերջին պահին, Վլադիմիր Պուտին-Սերժ Սարգսյան հանդիպումից հետո Հայաստանը հրաժարվեց եվրոասոցացումից` դառնալով Մաքսային միության անդամ: Թեև այսօր հայ- ռուսական բարձր մակարդակի հանդիպում տեղի չի ունեցել, բայց պատմությունը կրկնվեց: Վրաստանում մեկնարկած «Agile Spirit 2017» բազմազգ զորավարժություններին Հայաստանը վերջին պահին հրաժարվել է մասնակցել։ Թե ինչու է Հայաստանը հրաժարվել մասնակցել «Agile Spirit 2017» զորավարժություններին, NEWS.am-ը փորձել է պարզաբանում ստանալ ՀՀ պաշտպանության նախարարի մամուլի քարտուղար Արծրուն Հովհաննիսյանից, որը, սակայն, չի ցանկացել մեկնաբանել ՊՆ-ի այդ որոշումը։
«Ես չեմ մեկնաբանում»,- նշել է Հովհաննիսյանը։ «Agile Spirit 2017» զորավարժություններին մասնակցում են Վրաստանը, ԱՄՆ-ն, Բուլղարիան, Ռումինիան, Ուկրաինան: Զորավարժություններին մասնակցելու համար Վրաստանում է ԱՄՆ 500 զինծառայող։
Արծրուն Հովհաննիսյանն, ըստ էության, ասելիք չէր կարող ունենալ, որովհետև ակնհայտ է, որ գործ ունենք Մոսկվայի կոպիտ հարկադրանքի, ճնշման հետ: Այս լույսի ներքո ուշագրավ է դառնում Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսի մեկ շաբաթվա վաղեմության հայտարարությունը, թե իրենք ուզում են համոզված լինել, որ Հայաստանը ինքնիշխան որոշումներ կայացնելու հնարավորություն ունի: Նույնիսկ չենք բացառում, որ հարգարժան դեսպանը դիվանագիտական խողովակներով տեղյակ է եղել Մոսկվայի ճնշումների մասին և իր հայտարարությամբ փորձել է հրապարակավ աջակցել Հայաստանի իշխանություններին:
Վերջիններս, սակայն, չունեցան համապատասխան կամք և վճռականություն և, ինչպես չորս տարի առաջ, տրվեցին Մոսկվայի շանտաժին և աւառնալիքներին: Ընդ որում, ակնհայտ է, որ Մոսկվան, ըստ էության, կորցրել է Հայաստանի իշխանությունների որոշումների վրա ներազդելու այլ գործուն լծակները և կարող է սպառնալ կամ արցախյան նոր պատերազմով, կամ էլ` հասցեագրել շանտաժ, որն անմիջականորեն սպառնում է Սերժ Սարգսյանի իշխանության կայունությանը, նույնիսկ` անվտանգությանը:
Հայաստան-ՆԱՏՕ հարաբերությունները վերջին շրջանում դինամիկ զարգանում էին` Հայաստանի արտաքին քաղաքականության և անվտանգության դիվերսիֆիկացիայի հույսեր ծնելով: Ինչ-որ կերպ հասկանալի կլիներ, եթե Հայաստանը կանխավ հրաժարվեր «Agile Spirit 2017»-ին մասնակցությունից, բայց Հայաստանն, ըստ էության, այսօր չեղարկել է իր մասնակցության որոշումը: Սա էապես հարվածելու է Հայաստան- ՆԱՏՕ, Հայաստան-ԵՄ հարաբերություններին, Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը դիվերսիֆիկացնելու փորձերին` միջազգային հանրության աչքերում վտանգելով մեր երկրի հեղինակությունը և կասկածի տակ դնելով նրա սուբյեկտությունը:
Ի դեպ, շատ հնարավոր է, որ Մոսկվան Հայաստանին ներքաշել է ավելի վտանգավոր ու գլոբալ խաղի մեջ, եթե հաշվի առնենք այն դրամատիկ իրադարձություններն, որոնք երեկ և այսօր տեղի են ունենում ռուս- ամերիկյան հարաբերություններում: Ամերիկյան իշխանությունները վերահսկողություն են հաստատել Միացյալ Նահանգներում Ռուսաստանի երեք դիվանագիտական շինությունների նկատմամբ այն բանից հետո, երբ դիվանագիտական ներկայացուցչության աշխատակիցները հնազանդվել են ամերիկյան կողմի պահանջին՝ 48 ժամվա ընթացքում դրանք ազատելու մասին։
Ի պատասխան՝ Կրեմլը բողոքի նոտա է հանձնել Մոսկվայում ԱՄՆ դիվանագիտական ներկայացուցչության ղեկավարին և քննադատել է ամերիկյան կողմի «աննախադեպ ագրեսիան» ԱՄՆ-ում Ռուսաստանի դիվանագիտական ներկայացուցչություններից մեկում։ Շատ հնարավոր է, որ այս զորավարժություններին Հայաստանի մասնակցության չեղարկումով` Մոսկվան, Երևանի միջոցով, ըստ էության, պատասխանում է Վաշինգտոնին: Եթե այս վարկածը ճիշտ է, ապա Հայաստանը դառնում է Կրեմլի հակաարևմտյան գործիքներից մեկը` մեր երկրի համար խիստ անբարենպաստ հետևանքներով, այդ թվում` ԼՂ կարգավորման գործընթացում:
Այս ֆոնին չկա ոչ մի երաշխիք, որ վերջին պահին Հայաստանը չի հրաժարվի ԵՄ-ի հետ նոր համաձայնագրի ստորագրումից: Սերժ Սարգսյանի հավաստիացումն առ ոչինչ է, որոշումը կայացնում են Մոսկվայում:
