Վերջին օրերին ռուսական լրատվական դաշտում հրապարակումներ են հայտնվում Հայաստանի իշխանությունների արտաքին քաղաքականության, այսպես կոչված, արևմտյան շրջադարձի մասին: Դրանք, մեղմ ասած, չափազանցված են և այնպիսի տպավորություն է, որ Մոսկվան ընդամենը քարոզչական ֆոն է ստեղծում Երևանի նկատմամբ իր հնարավոր ճնշումներն արդարացնելու համար: Բայց նույնիսկ այդ հրապարակումներում Հայաստանի իշխանության «ուրացման» դրսևորում է համարվում Վրաստանում տեղի ունեցած ՆԱՏՕ-ի զորավարժություններին Հայաստանի մասնակցությունը ու շրջանցվում է Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունների թեման:
Այս ամենը հիմք է տալիս ենթադրելու, որ նոյեմբերին Հայաստանի և ԵՄ-ի միջև շրջանակային նոր համաձայնագին, այնուամենայնիվ, ստորագրվելու է` առաջիկա աշնանը դառնալով Հայաստանի արտաքին քաղաքականության ամենակարևոր իրադրությունը:
Ուշագրավ է այն հանգամանքը, որ համաձայնագրի շուրջ քաղաքական հետաքրքրությունը մինիմալի է հասցված ոչ միայն եվրոպական և ռուսական, այլ նույնիսկ` հայկական մեդիա միջավայրում:
Ըստ ամենայնի, սա Հայաստանի և Ռուսաստանի իշխանությունների միջև ձեռք բերված որոշակի համաձայնության արդյունք է, որին ըմբռնումով են մոտենում Բրյուսելում: Խնդիր է դրված հնարավորինս նվազագույնի հասցնել նոյեմբերին սպասվելիք իրադարձության, ստորագրվելիք փաստաթղթի քաղաքական նշանակությունը:
Մոսկվան, անշուշտ, մանրամասն տեղեկացված է Երևանի և Բրյուսելի բանակցությունների ընթացքից, նախաստորագրված համաձայնագրի բովանդակությանը և, ըստ ամենայնի, դրանում չի տեսնում դրույթներ, ձևակերպումներ, որոնք կարող են վտանգել Հայաստանի եվրասիական կարգավիճակը կամ նախադրյալներ ստեղծել Հայաստանի խորքային եվրաինտեգրացիայի համար:
Ինչպես 2013թ-ին` այնպես էլ հիմա, համաձայնագրի տեքստը, նույնիսկ նախաստորագրումից հետո, չի դարձել հասարակության սեփականությունը` գոնե, ընդհանուր դրույթներով, և, ըստ էության, Հայաստանում չկա քաղաքական, հանրային դիսկուրս Հայաստանի և Եվրամիության հարաբերությունների, դրանցից բխող` արտաքին քաղաքականության հարցերի ավելի լայն սպեկտրի շուրջ: Թերևս սա է Երևանի, Մոսկվայի և Բրյուսելի չձևակերպված կոնսենսուսի հիմնական դրսևորումն, ինչի հետևանքով իրավիճակն արմատապես տարբերվում է 2013-ից, երբ Ասոցացման պայմանագրի շուրջ առկա էր բավականին մեծ հետաքրքրություն թե Երևանում, և թե շահագրգիռ այլ մայրաքաղաքներում: Այսօրվա կոնսենսուսային լռությունն, ըստ էության, ձեռնտու է բոլոր կողմերին:
Ռուսաստանի իշխանության համար Հայաստան-Եվրամիություն նոր համաձայնագրում չկան վտանգավոր դրույթներ և նրա գերխնդիրն էր հասնել նրան, որ գործընթացը չուղեկցվի Երևանի արտաքին քաղաքականության այլընտրանքային ուղղության մասին քաղաքական և հանրային քննարկումներով:
Մոսկվան հասել է այս նպատակին, որովհետև անգամ ԵՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության չեղարկման նախաձեռնությունն առայժմ մասնավոր բնույթ է կրում` չդառնալով մեր երկրում քաղաքական այլընտրանքի ձևավորմանը միտված գործընթացի մեկնարկի ազդանշան:
Բրյուսելում, ըստ ամենայնի, այնքան են հիասթափված Հայաստանի կոռումպացված իշխանություններից, քաղաքական իներտ համակարգից, որ բավարարված են անգամ համաձայնագրի հնարավոր ստորագրման փաստից` չունենալով ավելի խորքային գործընթացի ակնկալիք:
Հայաստանի վերջին խորհրդարանական ընտրությունները հիասթափեցնող էին և միայն ամրապնդեցին ԵՄ պատասխանատուների հոռետեսությունը: Հայաստանում չկա որևէ քաղաքական ուժ, որը պահանջատեր է Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունների հարցում, հասարակությունը նույնպես` մեծ իմաստով, օտարված է գործընթացից` հենց քաղաքական ձևակերպված այլընտրանքի բացակայության հետևանքով: Այս ֆոնին Հայաստան-ԵՄ շրջանակային համաձայնագիրն, որը բովանդակությամբ էապես զիջում է Ասոցացման պայմանագրին, ծառայեցվելու է բացառապես «և, և»-ի կամ Սերժ Սարգսյանի արտաքին քաղաքական կոմպլիմենտարիզմի լեգիտիմացմանը: Այսինքն, նոյեմբերին տեղի ունենալիք իրադարձության քաղաքական նշանակությունը չեզոքացված է` ծառայեցվելով իշխանության վերարտադրության Սերժ Սարգսյանի ծրագրին:
