Tuesday, 19 03 2024
Նիկոլ Փաշինյանն ապահովագրում է իրեն Ա եվ Բ պլանների համա՞ր
Հանրապետության նախագահն ընդունել է ֆրանսիացի մտավորականների
Պուտինը ՌԴ նախագահի թեկնածուներին առաջարկել է համատեղ աշխատել
Եթովպիայում ՀՀ դեսպանն իր հավատարմագրերն է հանձնել երկրի նախագահին
Հայաստանի և Մալթայի ԱԳ նախարարությունների միջև անցկացվել են առաջին քաղաքական խորհրդակցությունները
Վարչապետը տիկնոջ հետ ներկա է գտնվել «…և նորից Գարուն» ներկայացմանը
00:07
Բայդենը Նեթանյահուին հայտնել է Իսրայելի ռազմական ծրագրերի վերաբերյալ մտահոգությունների մասին
Էրդողանը շնորհավորել է Պուտինին
00:03
ԱՄՆ-ն չի շնորհավորի Պուտինին ընտրություններում հաղթանակի կապակցությամբ
Եղանակային պայմանները ՀՀ ավտոճանապարհներին
Արա Աբրահամյանի ներկայացուցիչը 20-ամյա երիտասարդի է ծեծի ենթարկել
Փաշինյանը փոխզիջման օրինակ է ծառայում․ 31 գյուղի հեկտարները կվերադարձվե՞ն
Մեր քաղաքականությունն է թույլ չտալ պատերազմ. Նիկոլ Փաշինյանը Ոսկեպարում էր
ՌԴ նախագահի ընտրության բուն ինտրիգը նոր է սկսվում
Երթուղայինի վարորդը և կանգառում սպասող կինը հարվածներ են հասցրել միմյանց
ՆԱՏՕ-ն նախապատվությունը տալիս է Բաքվի՞ն․ Ստոլտենբերգի «անհամաչափ» օրակարգը
«Վերընտրված» Պուտինը և հայկական պետականությունը անհամատեղելի են
Այս պատմական անողնաշարությունը չի ներվելու հենց պատմության կողմից
Քննարկել ենք ԼՂ-ից բռնի տեղահանումից հետո Հայաստանում և տարածաշրջանում ստեղծված անվտանգային մարտահրավերները. Նարեկ Մկրտչյան
Մի քանի լարի վրա չենք խաղում. իրավունք չունենք երկիրը բախտախնդրության տանելու
Պուտինի ստեփանակերտյան Նավրուզը
Podcast կարևորի մասին
21:50
ԵՄ-ը նոր պատժամիջոցներ կսահմանի Ռուսաստանի նկատմամբ
Գորիսում երեք հոգու նկատմամբ հրազենով սպանության փորձի համար հետախուզվողը հայտնաբերվել է
21:30
Նիգերը կարող է Իրանին ուրանի հասանելիություն տալ
21:20
Եվրախորհրդի որոշմամբ՝ Ուկրաինային լրացուցիչ 5 մլրդ եվրոյի ռազմական աջակցության կցուցաբերվի
Գողական ռազբորկա, կրակողներ՝ ամենաանվտանգ քաղաքում
Միջադեպ մերձդնեստրում. ՆԱՏՕ-ն սկսել է ամենամեծ ռազմակայանի կառուցումը
4 գյուղերի «վերադարձով» Հայաստանի գլխին կախված վտանգները չեն պակասի, ճիշտ հակառակը
Քաղաքացիներն ապօրինի զենք-զինամթերք են կամավոր հանձնել, նաև` փրկարարական ջոկատում

Կայսրության վախճանը, որին Հայաստանը 91-ին չհավատաց, իսկ այսօր տրվել է մինչև վերջ

Քսանվեց տարի առաջ այս օրը Մոսկվայում տեղի ունեցան դրամատիկ իրադարձություններ, որոնք դարձան Խորհրդային կայսրության գերեզմանափորը:

1991թ.-ի օգոստոսի 19-ի վաղ առավոտյան հեռուստառադիոհաղորդումները սկսվեցին ԱԴՊԿ-ի՝ Արտակարգ դրության պետական կոմիտեի (ГКЧП) ուղերձի ընթերցումով: ՊԱԿ-ի ղեկավար Վլադիմիր Կրյուչկովի գլխավորությամբ ԽՍՀՄ ուժային կառույցների և կուսակցական նոմենկլատուրայի առավել ագրեսիվ և կայսերամետ գործիչներն իրականացրին պետական հեղաշրջում կամ առնվազն դրա փորձ՝ երկրի առաջին և վերջին նախագահ Միխայիլ Գորբաչովին մեկուսացնելով Ղրիմի Ֆորոս ամառանոցում, որտեղ վերջինս մեկնել էր հանգստի:

ГКЧП-ի ծնունդը տեղի էր ունենում երկու խիստ նշանային գործընթացների ֆոնին: Գորբաչովը փորձում էր նովոօգարովյան գործընթացի միջոցով պահպանել ԽՍՀՄ-ը: Միութենական դաշնագիրը (Союзный договор) նախատեսված էր ստորագրել արդեն օգոստոսի 20-ին: ԽՍՀՄ 15 հանրապետություններից միութենական նոր պայմանագիրը մտադիր էին ստորագրել ինը, Հայաստանը այն վեց հանրապետությունների թվում էր, որոնք կա՛մ արդեն հռչակել էին իրենց անկախությունը, կա՛մ դրա ճանապարհին էին:

ГКЧП-ում կարծում էին, որ նորացված միությունը կայսրության թուլացման դրսևորում է, և պատահական չէ, որ իրենց օգոստոսի 19-ի գործողություններով կանխեցին նոր պայմանագրի ստորագրումը՝ իհարկե, ըստ էության, դնելով նաև խորհրդային կայսրության վերջակետը: Բայց ГКЧП-ի հիմնական թիրախը Ռուսաստանի նախագահ Բորիս Ելցինն էր, ով պաշտոնը ստանձնել էր 1991թ.-ի հունիսի 12-ին՝ ընտրություններում հաղթանակ տանելով դեմոկրատական ուժերի աջակցությամբ: Հենց Ելցինն էլ դարձավ տասնյակ հազարավոր ռուսաստանցիների, դեմոկրատական դիմադրության շարժման առաջնորդը:

Երկու օր Մոսկվայի կենտրոնում տասնյակ հազարավոր քաղաքացիներ հերոսաբար մարտնչեցին հոգեվարքի մեջ գտնվող կայսրության վերջին ագրեսիայի, սեփական ժողովրդի և դեմոկրատիայի դեմ ուղղված ոտնձգության դեմ: Ռուսական դեմոկրատիան հաստատվեց երեք մարդու կյանքի գնով: ГКЧП-ի պարտությունն ու ԽՄԿԿ-ի գործունեության դադարեցումը մի քանի ամսվա ընթացքում անխուսափելի դարձրին ԽՍՀՄ փլուզումը:

Պատահական չէ, որ Ղրիմից վերադառնալով Մոսկվա՝ Գորբաչովը շարադրել է իր հայտնի ու պատմական դարձած խոսքերը. «Ես վերադարձա այլ երկիր»: Գորբաչովը միանգամայն ճիշտ էր. նա Ղրիմ էր գնացել Խորհրդային կայսրության մայրաքաղաք Մոսկվայից, սակայն վերադարձավ դեմոկրատական Ռուսաստանի մայրաքաղաք Մոսկվա, որտեղ այլևս տեղ չկար ԽՍՀՄ-ի և նրա նախագահի համար:

Մեկ նախադասությամբ նկատենք, որ 1991թ. օգոստոսի 19-21-ի դրամատիկ օրերին Հայաստանի իշխանությունները՝ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի գլխավորությամբ, ի տարբերություն Ադրբեջանի կոմունիստական ղեկավարության, չընդունեցին ГКЧП-ի իշխանության լեգիտիմությունը՝ միաժամանակ դրսևորելով զուսպ և հավասարակշիռ կեցվածք: Դա էր պահանջում Հայաստանի և Արցախի շահը:

Ի դեպ, խիստ ուշագրավ է, որ օգոստոսյան խռովության 26-րդ տարելիցի նախօրյակին երեկ Ղրիմ է մեկնել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը՝ վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևի ուղեկցությամբ: Փորձագետնեը նկատում են, որ սա խորհրդանշական համընկնում է կայսրության գաղափարին ու ГКЧП-ի գործին Պուտինի հավատարմության ցինիկ ցուցադրություն:

 

 

Բաժիններ
Ուղիղ
Լրահոս
Որոնում