«Առաջին լրատվական»–ի զրուցակիցն է քաղաքագետ Անուշ Սեդրակյանը:
– Տիկին Սեդրական, Ռուսաստանի վրա ԱՄՆ նոր պատժամիջոցների բացասական ազդեցության արդյունքում կտուժի նաև Հայաստանի՝ առանց այդ էլ շատ թույլ տնտեսությունը: Դա կարո՞ղ է բավարար պատճառ լինել, որ ՀՀ-ն ԵՏՄ-ից դուրս գալու հարց բարձրացնի:
– Այդ պատժամիջոցներն իրականում ուղղված են ոչ թե ՌԴ-ի կամ ՀՀ բնակչության վիճակի վատթարացմանը, այլ կեղտոտ փողերի լվացման մեխանիզմներին, ռուսական էլիտայի՝ արտասահմանյան բանկերում պահվող փողերին, նրանց ազատ տեղաշարժին, կեղտոտ սեփականությանն ու կեղտոտ փողերի լվացման մեխանիզմների վերացմանը: Դրա համար պատժամիջոցներին անդրադառնալիս պետք է հիշել Մագնիտսկու ցուցակը, պետք է հասկանալ, որ դիվանագիտական և տնտեսական պատժամիջոցներն իրապես թիրախավորում են ռուսական խնդիրների հիմնական պատճառը՝ ռուսական կոռումպացված էլիտային:
– Բայց այս նոր պատժամիջոցները նավթագազային ոլորտին են վերաբերում:
– Այո, բայց մինչև այդ պատժամիջոցները Հայաստանին հնարավորություն է տրվել մտնել այլընտրանքային էներգետիկ սպասարկման գոտի: Մենք ի վերջո ունենք դրա հնարավորությունները:
– Դուք նկատի ունեք Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսի՝ այդ ոլորտում 8 մլրդ դոլար ներդնելու հայտարարությո՞ւնը:
– Ոչ միայն: Իսկ այն փաստը, որ Լեհաստանը մերժել է ՌԴ-ի գազը, արդեն նշանակում է, որ այդ պատժամիջոցների թիրախն ընդունել են բոլոր երկրները: Լեհաստանի նման հսկայական արդյունաբերությամբ երկիրը հրաժարվել է ռուսական գազից, ի՞նչն է խանգարում ՀՀ-ին նույնն անել, բացի այն, որ մեր կոռումպացված էլիտան կախված է ռուսական կոռումպացված էլիտայից:
– Բայց ԵՄ-ից էլ անհանգստություններ հնչեցին այդ նոր պատժամիջոցի նկատմամբ:
– Դա ռուսական մամուլի պրոպագանդան էր, ռուսական հերթական ինֆորմացիոն փուչիկը, որովհետև այդ պատժամիջոցներին հետևեց նաև «Siemens gas turbines»-ը:
– Բայց ԵՄ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ մտահոգություն հայտնեցին այդ պատժամիջոցների կապակցությամբ, որ տրանցից կարող են տուժել նաև իրենց ծրագրերը:
– Եթե ռուսական գաղտնի ծառայությունները կարողացել են մտնել ԱՄՆ իշխանության ամենաբարձր էշելոններն ու կաշառել մարդկանց, նման մարդիկ կան նաև Եվրոպայում, բայց դա չի նշանակում, որ ԱՄՆ և եվրոպական ժողովրդավարության ինստիտուտները չեն աշխատում: Վկան նույն «Siemens gas turbines»-ն է, վկան ռուսական գազից Լեհաստանի հրաժարվելն է, և պետական քաղաքական վեկտորները ռուսական ու, ցավոք, նաև հայկական ինֆորմացիոն աղբյուրներին հակառակ պնդումն են անում: Մենք գտնվում ենք կեղծված ինֆորմացիայի դաշտում, հետևաբար չենք կարող ունենալ ռեալ պատկերացում քաղաքական իրողությունների մասին: Դա շատ տխուր է, որովհետև ՀՀ-ում հիմա պետք է արագ արձագանքման ստրատեգիա մշակել, ինչը չկա: Հայկական լրատվական դաշտը զբաղված է լուրերով, թե Պուտինն ինչ ձուկ բռնեց, կամ որ գանձապահն ում ինչ մանր տվեց՝ այն դեպքում, երբ աշխարհում կատարվում են անմեկնելի, խոշոր հեղաշրջումներ էներգետիկ դաշտում, քաղաքական և դիվանագիտական դաշտում:
– Այնուամենայնիվ, որքա՞ն է հավանական ԵՏՄ-ից դուրս գալը՝ հատկապես, որ խորհրդարանական «Ելք» դաշինքը պատրաստվում է նման նախաձեռնությամբ հանդես գալ:
– Ես կարծում եմ՝ այդ հարցն անընդհատ պետք է հնչեցնել, և մինչև գործնական քայլերի հասնելը պետք է մտածենք, թե ինչպես են հայ պաշտոնյաներն ընդգրկվելու ԱՄՆ պատժամիջոցների ցուցակում: Կամ ընդգրկվելո՞ւ են արդյոք, քանի որ հայ պաշտոնյաների կոռուպցիոն մակարդակը որքան էլ բարձր լինի, միջազգային մակարդակով, այնուամենայնիվ, ցածր է: Նրանք դեռևս շանս ունեն պոկվելու այդ պատժամիջոցների ավերիչ էֆեկտից: Ռուսական էլիտայի այն ներկայացուցիչները, ովքեր մեծ գումարներ են շորթել, այսօր անհանգստացած են դրանց պաշտպանությամբ: Բոլոր այդ գումարներն Արևմուտքում են, և կարծում եմ, որ վճռական քայլերը չեն ուշանա: Բայց եթե ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովն ասում է, որ ինքը դեռ հույսը չի կորցրել դիվանագիտական մակարդակում հարաբերությունների բարելավման համար, նշանակում է՝ ՌԴ-ն հասկացել է, որ այլևս պայման թելադրելու հնարավորություն չունի: Իսկ ինչ վերաբերում է «Ելք»-ի նախաձեռնությանը, ապա ամեն դեպքում ողջունում եմ, թեև դա վերջից գալու միտումն է: Սկիզբը այլընտրանքային էներգետիկան է: Բայց այդ քայլը գոնե ապացուցում է, որ ՀՀ քաղաքական դաշտում քիչ թե շատ այլընտրանքային կարծիքներ կան:
– Ընդամե՞նը: Իրատեսական չի՞ կարող լինել:
– Իհարկե, ոչ: Տեսեք՝ քաղաքական դաշտը ռուսամետ մեծամասնություն է, ԱԺ-ում՝ նույնպես: ՀՀ երեք նախագահներն էլ անքակտելի կապով կապված են ՌԴ-ի հետ: Ռուսական և հայ իշխանական քաղաքական դաշտն ամեն ինչ արել է, որ ՀՀ-ում չլինի ակտիվ և համախմբված արևմտամետ ընդդիմություն: Իսկ ԵՏՄ-ից դուրս գալը հնարավոր կլինի այն դեպքում, երբ վերևներում կշռեն իրենց անձնական օգուտներն ու վնասները: Այդ ժամանակ ԱԺ մեծամասնությունը կքվեարկի ԵՏՄ-ից դուրս գալու օգտին, և ինչպես մի գիշերում հայտնվեցինք այդ կառույցում, այդպես էլ մի գիշերում դուրս կգանք:
– «Սասնա ծռեր» խմբի կալանավորված անդամներն էլ օրեր առաջ ռուսահպատակությունից դուրս գալու կոչեր հնչեցրին:
– Եթե ուշադիր կարդաք այդ հայտարարությունները, կտեսնեք, որ նրանք մերժում են թե՛ ռուսական, թե՛ արևմտյան գաղութացումը: Բայց հիշենք, որ ԱՄՆ-ը որպես պետություն ստեղծվել է ապագաղութացման հետևանքով և որևէ անգամ մտադրություն չի ունեցել գաղութացնելու որևէ երկիր:
– Բայց այդ հայտարարության մեջ ԱՄՆ-ի հետ հարաբերություններն էլ ավելի սերտացնելու կոչ էլ կար:
– Այո, բայց ապագաղութացման և նման կոչերը «Սասնա ծռերի» կողմից սկսել են հնչել ընդամենն այս ամսվա ընթացքում՝ մոտ մեկ ամսվա մեջ: Դա ոչ կոլեկտիվ նախաձեռնություն է եղել, դրանք Վարուժան Ավետիսյանի կոչերն են, և տվյալ դեպքում ճիշտ չէ խոսել միասնական կարծիքի մասին: Ի վերջո, այդ մարդիկ այժմ կալանավորված են և չեն կարող թեկուզ միջազգային հանրության կողմից դիտարկվել որպես իրատեսական քաղաքական խմբավորում: Անգամ «Ելք»-ում այդ հարցում միասնականություն չկա:
– Նիկոլ Փաշինյանի՞ն նկատի ունեք:
– Այո, որովհետև եթե դաշինքը մի հարցի մասին է խոսում, ապա պիտի խոսեն դաշինքի բոլոր պատասխանատուները:
