Օտարերկրացի հյուրերի թիվը պետք է այնքան աճի, որ մեր շահույթը զբոսաշրջությունից նույնպես ավելանա: Միայն զբոսաշրջիկների թվի աճը բավարար չէ: Պետք է, որ արտարժութային շահույթը յուրաքանչյուր զբոսաշրջիկից նույնպես աճի, գրում է թուրքական Milliyet պարբերականը:
Շահույթը զբոսաշրջությունից բաղկացած է զբոսաշրջիկների ծախսերից տոմսի վրա և նրանց անձնական ծախսերից: Օտարերկրացի հյուրերի աձնական ծախսերի մի մասը բաժին է հասնում այնպիսի ապրանքների, ինչպիսիք են՝ հագուստը, հուշանվերները, գորգերը և այլն:
Ստամբուլի համար առանձնակի կարևոր են օտարերկրյա զբոսաշրջիկների ծախսերը գնումների վրա: Այցելուների թվի կճրատման և խանութներում նրանց գնումների վրա ծախսերի նվազման հետ առևտրի կետերը լուրջ խնդիրների են բախվում:
Եթե 2015 թ. մեր շահույթը զբոսաշրջությունից կազմում էր 31,4 մլրդ դոլար, ապա 2016 թ.՝ միայն 22,1 մլրդ դոլար: Զբոսաշրջությունից շահույթի մոտ 80%-ը բաժին է հասնում զբոսաշրջիկների անձնական ծախսերին, ասվում է հոդվածում:
Հարկի վերադարձ զբոսաշրջիկներին
Տվյալներ, թե որքան է կրճատվել զբոսաշրջիկների հետ աշխատող խանութների բիզնեսը, չկան: Միակ տվյալները, որոնք կարող են ցույց տալ զբոսաշրջիկների ծախսերի փոփոխության միտումները, օտարերկրացիներին անմաքս վաճառքի հետ կապված տվյալներն են:
Ինչպեսև արևմտյան շատ երկրներում, մեզ մոտ էլ օտարեկրացի զբոսաշրջիկներն իրավունք ունեն ԱԱՀ-ի վերադարձ ստանալ հատուկ փաստաթղթում կատարած գնումների ծավալը նշելու դեպքում:
ԱԱՀ-ի վերադարձի դիմումները զբոսաշրջիկների ծախսերի մասին տղեկության կարևոր աղբյուր են
tax-free («անմաքս վաճառք») պրակտիկայի շրջանակներում օտարերկրացի այցելուն, ով գնումներ է արել առնվազն 100 թուրքական լիրով + ԱԱՀ, կարող է վաճառողից հատուկ փաստաթուղթ ստանալ և օգտվել ելքի ժամանակ մաքսակետերում այդ փաստաթուղթը հաստատելուց հետո ԱԱՀ-ն վերադարձնելու իրավունքից:
Թուրքիա ժամանող օտարերկրացի այցելուներին ԱԱՀ-ի վերադարձի ծառայությունը տրամադրում է Global Blue ընկերությունը:
Այս ընկերությունը պարբերաբար տեղեկություն է հրապարակում առևտրի շրջաններում օտարեկրացի այցելուների ծախսերի մասին:
Միևնույն ժամանակ, tax-free-ի տվյալները չեն համընկնում TÜİK-ի տվյալներին:
Global Blue-ի, որը հետևում է Թուրքիայում tax-free-ի գրանցված շուկայի մոտ 80%-ին, տվյալներով՝ 2016 թ. օտարերկրացի այցելուները ավելի քան 1 մլրդ թուրքական լիրի գնումներ են կատարել: Դրանցից 550 մլն լիրի գնումների վերաբերյալ ԱԱՀ-ի վերադարձի դիմում է ստացվել:
Տարբեր թվեր
Թիվը, որը ներկայացնում է Global Blue-ն 2016 թ. գնումների վերաբերյալ, զգալիորեն տարբերվում է TÜİK-ի ցուցանիշից մոտ 4 մլրդ դոլարի մակարդակով:
Global Blue-ի տվյալներով՝ խանութներում գնումների վրա օտարերկրացիների ծասերը 2017 թ. առաջին 4 ամիսներին կազմել են մոտ 400 մլն թուրքական լիր: Դրանցից 212 մլն լիրի գնումների վերաբերյալ հարկերի վերադարձի դիմում է ստացվել:
Ծախսերի ոլորտները և դրանց չափը որոշում են օտարերկրացի այցելուների անհատական առանձնահատկությունները, որոնցից են՝ կրթական մակարդակը, եկամուտը, մշակույթը: Զբոսաշրջիկները, որոնք ցածր գների են ձգտում, սպասված ներդրում չեն ունենում տնտեսության մեջ:
