Հայաստանը և Իսրայելը նոր թափ են հաղորդում երկկողմ հարաբերությունների զարգացմանը: Հուլիսի 25-ին պաշտոնական այցով Հայաստան է ժամանել Իսրայելի տարածաշրջանային համագործակցության նախարար Ցախի Հանեգբին: Իսրայելցի նախարարը նույն օրը ՀՀ ԱԳՆ-ում հանդիպել է Հայաստանի արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանի հետ: Կողմերը ստորագրել են երկկողմ հարաբերությունների զարգացմանը միտված մի շարք փաստաթղթեր: Մասնավորապես, Հայաստանը և Իսրայելը ստորագրել են կոնվենցիա եկամուտների և գույքի կրկնակի հարկումը բացառելու մասին:
Ընդհանրապես վերջին ամիսներին Հայաստանում ավելի հաճախ են քննարկում Իսրայելի հետ հարաբերությունների զարգացման անհրաժեշտությունը: Առիթներից մեկը Իսրայելի Կնեսետի նախկին պատգամավոր Ալեքսանդր Ցինկերի այցելությունն էր Հայաստան հունիսի վերջին: Հենց Ցինկերը տեղեկացրեց, որ առաջիկա ամիսներին Հայաստան կժամանեն իսրայելցի մի շարք պաշտոնյաներ: Ավելի ուշ Հայաստան եկավ իսրայելցի հայտնի քաղաքագետ Ավիգդոր Էսկինը, որը եղավ նաև Արցախում, հանդիպեց Արցախի նախագահ Բակո Սահակյանի հետ:
Ավիգդոր Էսկինը «Առաջին լրատվական»-ի խնդրանքով անդրադարձել է Իսրայելի տարածաշրջանային համագործակցության նախարար Ցախի Հանեգբիի հայաստանյան այցին՝ ասելով, որ այն առաջին քայլն է Իսրայելի և Հայաստանի հարաբերությունների զարգացման ճանապարհին:
«Ուզում եմ ընդգծել, որ սա պաշտոնական, պետական այց է: Մեկ ամիս առաջ, երբ ես Հայաստանում էի, ասացի, որ նոր պայմաններ են ստեղծվում Իսրայելի և Հայաստանի միջև ավելի սերտ համագործակցության համար, և ինչպես տեսնում եք՝ իմ խոսքերն ունեին որոշ հիմքեր: Նախարար Հանեգբիի այցը Երևան առաջին քայլն է: Այցի ընթացքում քննարկվել են կրկնակի հարկման հետ կապված կարգավորումները, զբոսաշրջությունը, տնտեսությունը: Սա առաջին քայլն է, բայց իրականում կարող ենք խոսել այն մասին, որ Հայաստանը շատ կարևոր ռազմավարական դիրք ունի: Շատերը պարզապես չգիտեն և չեն հասկանում դա, չեն հասկանում Հայաստանի և հայության նշանակությունը, համաշխարհային ազդեցությունը: Իմ խնդիրը միշտ եղել է երկու ժողովուրդների միջև ավելի սերտ ու ավելի բնական հարաբերությունների հաստատմանը նպաստելը: Ամենակարևորն այն է, որ իսրայելցիներն ավելի շատ իմանան, թե ինչքան հրաշալի բաներ կան Հայաստանում»,- ասաց Ավիգդոր Էսկինը:
Իսկ ի՞նչ նոր զարգացումներ պիտի սպասենք հայ-իսրայելական դիվանագիտական հարաբերություններում այսուհետ:
Պատասխանելով հարցին՝ իսրայելցի քաղաքագետը կարծիք հայտնեց, որ առաջիկայում Իսրայել կայցելեն հայաստանցի քաղաքական և պետական գործիչները, նաև կարող է խոսք գնալ Երուսաղեմում Հայաստանի, իսկ Երևանում՝ Իսրայելի դեսպանություն բացելու մասին:
«Կարծում եմ, որ կլինեն փոխշահավետ քայլեր հարաբերությունները բարելավելու և դրանք բնական լավ վիճակի բերելու նպատակով»:
Ավիգդոր Էսկինն անդրադարձավ նաև իսրայելցի նախարար Հանեգբիի գլխավորած պատվիրակության այցելությանը Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշահամալիր:
Ինչպե՞ս կարելի է գնահատել այս ժեշտը իսրայելական պատվիրակության կողմից՝ հաշվի առնելով այն փաստը, որ Իսրայելը մինչ օրս պաշտոնապես չի ճանաչել Հայոց ցեղասպանության փաստը:
Այս հարցադրմանը իսրայելցի քաղաքագետ Էսկինը հակադարձեց, թե Հայաստանն էլ որևէ տեղ պաշտոնապես չի ճանաչել հրեաների Հոլոքոստը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում:
«Մենք հիմա ձեզ հետ խոսում ենք պատմական իրադարձությունների, ոչ թե քաղաքականության մասին: Ինչ վերաբերում է այն ճանաչմանը, որի մասին դուք խոսում եք, ապա դա քաղաքական պայքար է, որն ունի իր քաղաքական և դիվանագիտական հիմնավորումները: Բնական է, որ յուրաքանչյուր կրթված, պարկեշտ մարդ Իսրայելում գիտի, որ հայ ժողովուրդը սարսափելի ողբերգություն է վերապրել 1915 թ., իսկ դրա քաղաքական ձևակերպումը բոլորովին այլ հարց է, ուստի և՛ Հանեգբին, և՛ մեր նախկին ռաբբին, որն այցելել էր Հայաստան, և՛ ցանկացած իսրայելցի, որը պաշտոնապես կայցելի Երևան, պարտավոր է անպայման հարգանքի տուրք մատուցել այն հայերին, որոնք զոհվել են: Սա շատ բնական և ճիշտ քայլ է, և ես հույս ունեմ, որ բոլորն իրենց կպահեն այնպես, ինչպես նախարար Հանեգբին»,- ավելացրեց Ավիգդոր Էսկինը:
