Բրյուսելում տեղի է ունեցել Նալբանդյան-Մամեդյարով հանդիպումը, որն անցել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հովանու ներքո: Հանրությունը սպասում էր այդ հանդիպմանը հատկապես հուլիսի 4-ի լարվածության բռնկումից հետո, որի հրապարակային մանրամասները թերևս հայտնի են բոլորին:
Մյուս կողմից, ղարաբաղյան կարգավորման գործընթացում մենք ականատես ենք լինում մի յուրօրինակ ցիկլի՝ լարվածություն և հանդիպման սպասում, լարվածություն և հանդիպումներ, լարվածություն և համանախագահների այց կամ հայտարարություն: Մենք ամեն անգամ առանձին-առանձին կենտրոնացնում ենք մեր ուշադրությունը լարվածության բռնկումների և դրան զուգորդող դիվանագիտական դրվագների վրա, այդպիսով բաժանելով մի ամբողջական պրոցեսը առանձին հատվածների:
Այսինքն, առանձին հատվածերի մեջ մենք կորցնում ենք ամբողջական գործընթացը, դրա հետ կապը, որպես հանրություն դրա ամբողջական անալիզն ու դրանից բխեցնելիք եզրկացությունները հետագա անելիքի վերաբերյալ՝ կարճաժամկետ, միջնաժամկետ ու երկարաժամկետ: Մենք փորձում ենք հասկանալ, թե ինչ պայմանավորվեցին Նալբանդյանն ու Մամեդյարովը, կամ ինչ խոսեցին համանախագահները Երևանի և Բաքվի հետ, ինչու տեղի ունեցավ հերթական սրացումը, հերթական ողբերգությունը, հերթական սադրանքը, բայց դրանով իսկ՝ որքան մենք փորձում ենք հասկանալ առանձին դրվագները, այնքան ավելի ու ավելի կտրվում ենք ամբողջական գործընթացը հասկանալու հնարավորությունից:
Իսկ դա նշանակում է, որ գործընթացը ամբողջական առումով հայտնվում է վերահսկողությունից դուրս գալու ռիսկի տակ: Դա էլ իր հերթին նշանակում է, որ մենք, որպես հասաակություն, որպես ղարաբաղյան խնդրի շահառու կողմերից մեկը, ըստ էության դառնում ենք կողմնակի դիտորդ թե՛ կարճաժամկետ, թե՛ երկարաժամկետ իմաստով: Ինչ է մտածում այս մասին ադրբեջանական հասարակությունը, դժվար է ասել: Սակայն սա խնդրի մի կողմն է՝ հասարակական մակարդակում երկխոսության կամ ժողովրդական դիվանագիտության կողմը, որը լիովին բաց կողմ է, և որը միևնույն ժամանակ տորպեդահարում է հենց պաշտոնական Բաքուն իր հակահայ պետական քարոզչությամբ և քաղաքականությամբ:
Մյուս կողմում արդեն անվտանգության խնդիրն է, որպես հասարակություն և պետություն և այստեղ իհարկե ամողջական գործընթացը հասկանալը կարևոր է դառնում պետական անվտանգության ապահովման տեսանկյունից: Հետևաբար, քանի դեռ մենք որպես հասարակություն քաղաքական կոնցեպտի մակարդակում չունենք բանաձևված պատկերացումներ ղարաբաղյան խնդրի վերաբերյալ, որևէ մակարդակում դվանագիտական որևէ դրվագի գնահատականը դառնում է գործնականում անհնար:
Ի վերջո գնահատականի համար անհրաժեշտ է գնահատման չափանիշ, չափորոշիչ: Հենց դա է, որ ղարաբաղյան խնդրում որպես հասարակություն մենք չունենք, որպես հասարակություն մենք ոչինչ չենք պատվիրել իշխանությանը ղարաբաղյան խնդրում և մեր սասումները առավելապես էմոցիոնալ մակարդակի վրա են, այսպես ասած վիզուալիզացված մակարդակի վրա:
Օրինակ, ի՞նչ պատվերի գիտակցոմով է Հայաստանի արտգործնախարարը գնում Ադրբեջանի գործընկերոջ հետ հանդիպման, կամ համանախագահների հետ հանդիպման, նա ի՞նչ պատվեր ունի հասարակությունից ընդհանրապես: Սա է խնդիրը, որը պահանջում է լուծում այն նոր իրավիճակում, որ ստեղծված է տարածաշրջանում ապրիլյան պատերազմից հետո:
Ներկայումս հստակ է, որ տեղի է ունենում ղարաբաղյան գործընթացի ամբողջական վերագնահատում անգամ միջնորդների շրջանակում և այստեղ Հայաստանի շանսը այդ գործընթացին զուգահեռ և համահունչ լինելն է, քանի որ ակնհայտ է, որ Ադրբեջանը դիմադրում է հենց այդ վերագնահատման հեռանկարին:
