Հետաքրքիր է, թե ինչու՞ են հնացած կայսրությունը, որը երկիրը տարել է ողբերգական պատերազմի ու խորը ճգնաժամի, կարոտով հիշում՝ փոխարենն այն հիշողությունից ջնջելու։ Ինչու՞ են շարունակում գովաբանել ու փառաբանել որպես իդեալ։ Եվ ինչի՞ կարող է այն հանգեցնել։ «Այդ հարցերն ինձ հանգիստ չէին տալիս իմ՝ Վեյմար կատարած այցի ժամանակ…»,-Cumhuriyet-ում գրում է Նիլգյուն Ջերահօղլուն։
Վեյմարյան հանրապետության ավարտը, որը դարձավ XX դարի սկզբին Գերմանիայում առաջին ժողովրդավարական փորձը, սկիզբ դրեց անցյալի ընդօրինակումների։
Հենց այդ կայսրությունը տարավ Գերմանիային Առաջին համաշխարհային պատերազմի և դրեց երկիրը հետպատերազմական և տարածքային կորուստների ուղու վրա։
Վեյմարյան հանրապետությունում, որտեղ չեն ընդունել և չեն հանդուրժել Վերսալի պայմանագրի ծանր պայմանները, որը ստորագրվել էր պատերազմի ավարտին, նախկին ժամանակների փառքը չէր մոռացվել։ Այն, որ գերմանացիները իդեալականացրել են անցալը իրականությունից հեռու ձևով, պատճառ է դարձել, որ վերջին հաշվով նրանք հայտնվեն հիտլերյան ֆաշիզմի ճիրաններում։
Փոխանակ առաջացած իրադրության պատճառները «կայսերական անցալում» փնտրելուն, պատերազմի պատասխանատվությունը դրվել է ուխտադրուժ «արտաքին ուժերի» վրա։
Գերմանացիները Հիտլերին համարել են փրկիչ, որը կպաշտպանի իրենց այդ մութ ուժերից, Գերմանիային կվերադարձնի երբեմնի փառքը։
«Գունավոր հեղափոխությունների մայրը»
Հենց դրա համար էլ Բրեխտը (Բերտոլդ Բրեխտ՝ գերմանացի դրամատուրգ) ասում էր. «Դժբախտ է այն երկիրը, որը հերոսների կարիք ունի»…Վերջին նման օրինակներից մեկին հանդիպում ենք ժամանակակից Ռուսաստանում։
Ինչպես հայտնի է, այս տարի կլրանա 1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխության տարելիցը, որը փոխել է ոչ միայն Ռուսաստանը, այլև ողջ աշխարհը, թողել իր հետքը XX դարի պատմության մեջ։ Սակայն այդ խոշոր հեղափոխության տարելիցը չի նշվում լայնածավալ միջոցառումերով, Ռուսաստանում չեն անցկացվում որևէ այլ պաշտոնական միջոցառումներ՝ մի քանի ցուցահանդեսների բացի։
Ինչպես և «Վեյմարյան Գերմանիայում», «պուտինյան Ռուսաստանում» ևս պատմությունը նույնպես սկզբից մինչև վերջ վերագրվում է և ենթարկվում գործիքավորման։
«Պուտինյան Ռուսաստանում», համաձայն նոր մեկնաբանության, Հոկտեմբերյան հեղափոխությունը նույնպես դասվում է «արտաքին ուժերի հմուտ աշխատանքին»։ Ենթադրվում է, որ հեղափոխությունից հետո գնդակահարված Նիկոլայ II-ին մանիպուլյացիայի են ենթարկել արտաքին ուժերի աջակցությամբ։
Վերջին շրջանում այդ պատճառով վերջին ցարի պատիվը վերականգնեցին և նրան նույնիսկ դասեցին սրբերի շարքը։
Պատմությունը, որը վերստին գրվում է ողջ աշխարհի աչքի առաջ, Պուտինի տեսանկյունից ծառայում է երկու նպատակի. մի կողմից ամրապնդվում է «միանձնության» և «ժողովրդի միակ առաջնորդի» մասին միֆը, մյուս կողմից նախատեսվում է, որ «արտաքին ուժերը, որոնք, ինչպես երեկ, այսօր նույնպես կփորձեն գունավոր հեղափոխություններ անել Ռուսաստանում։
Այսպիսով՝ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունը դառնում է բոլոր «գունավոր հեղափոխությունների մայրը»։
Ժողովրդից թաքցվում է այն փաստը, որ խորհրդային հեղափոխության հիմնական շարժիչ ուժը եղել են սոցիալական արդարության որոնումները։ Որովհետև այսօր, ինչպես երեկ, սոցիալական անհավասարությունը նույնպես պահպանվում է։
Հոդվածագիրը մեջբերում է օրերս Moscow Times-ում հրապարակված մի հոդված, որում ասվել է, որ ՌԴ բնակիչների մոտ 40 տոկոսը դեռևս չի կարողանում լիարժեքորեն ապահովել իր բազային կարիքները։
Հիստերիա պատմության շուրջ
Այդ պատճառներով հեղափոխական Ռուսաստանի 74-ամյա պատմությունը ծածկված է ծանր վարագույրով։ Դրանից ասես աքցանով դուրս են հանվում միայն հատվածներ Ստալինի միանձնյա կառավարման մասին, որոնք ծառայում են «կայուն և մեծ Ռուսաստանի գաղափարին»։
Մինչդեռ Ստալինի՝ մարդկության դեմ հանցագործություններն անհետանում են դպրոցական դասագրքերից, արյունոտ բռնապետի իմիջը լրացվում է կոնտենտով «այն եզակի հերոսի մասին, որը հաղթանակ է տարել նացիզմի նկատմամբ»։
Երբ դրան հավելում ենք հեղափոխության առաջ Պուտինի ունեցած անտանելի վախը, հասկանալի է դառնում, թե ինչու է «1917 թվականի հոկտեմբերը» արժանանում միայն ցուցահանդեսների և ակադեմիական քննարկումների, եզրափակում է հոդվածագիրը։
